چرا حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) علت خلقت است؟
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
در حدیث قدسی «وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکما» آمده که علت خلقت هستی، حضرت فاطمه (علیهاالسلام) است. زندگی و شخصیت این بانوی گرامی به عنوان دختر پیامبر اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و همسر علی (علیه‌السلام) نه تنها در تاریخ اسلام بلکه در دل و جان مسلمانان به عنوان نماد فضیلت، ایمان و دیانت است.
در این حديث مشهور «یا أَحْمَدُ! لَوْلاک لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاک، وَ لَوْلا عَلِی لَما خَلَقْتُک، وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکما» به وضوح به مقام و جایگاه این سه شخصیت می‌پردازد و همچنین در آن چرایی وجود و علت خلقت جهان و انسان‌ها مطرح می‌شود.
خداوند متعال در این حدیث در مقام بیان اهمیت وجود پیامبر اکرم، علی و حضرت زهرا (علیهم‌السلام) با ترسیم رابطه‌ای عمیق، به علت خلقت و هدف‌های آن می‌پردازد و با ذکر وجود این بزرگواران، علو مقام و شخصیت‌های آنان را نمایان می‌سازد.
بررسی این حدیث نورانی و جایگاه حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) در عالم هستی، نه تنها زمینه‌های فکری و فرهنگی در ارتباط با دین و آموزه‌های اسلامی را روشن می‌سازد، بلکه به ما می‌آموزد که چگونه می‌توانیم از آموزه‌های ایشان در زندگی روزمره بهره‌مند شویم.
این مقاله در تلاش است تا با تبیین مقام علمی و معنوی سرور زنان عالم و مفاهیم این حدیث گرانقدر، به این سوال پاسخ دهد که چرا حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) علت خلقت است؟ و به تأثیر آن بر روند تاریخ و آینده بشریت پرداخته و درک عمیق‌تری از زندگی و شخصیت ایشان ارائه دهد.
مفهوم علت خلقت
در عرفان و حکمت اسلامی، علت خلقت به معنای هدف نهایی آفرینش است. خداوند جهان را برای رسیدن به کمال و قرب الهی آفریده و انسان کامل، نمونه و مظهر این هدف است. در روایات اسلامی، اهل بیت (علیهم‌السلام) به عنوان انسان کامل معرفی شده‌اند و حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، به‌عنوان یکی از کامل‌ترین مخلوقات الهی و مصداق بارز انسان کامل است.
در حدیث قدسی معروف آمده است: «یا احمد! لَوْلاک لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاک»؛ اگر تو نبودی، افلاک را نمی‌آفریدم… این حدیث در توصیف پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و اهل بیت ایشان بیان شده است و حضرت زهرا (علیهاالسلام)، به عنوان یکی از پنج تن آل عبا، در این مقام شریک است.
در ادامه مقاله، جهت تبین و شناخت دقیق‌تر از این حدیث گرانبها و جایگاه والای بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) به قطره‌ای از دریای معارف وجودی حضرت در روایات و احادیث می‌پردازیم.
فاطمه زهرا (علیهاالسلام) کیست؟
فاطمه زهرا (علیهاالسلام) دخت برجسته‌ترین پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها) است که در بیستم جمادی الثانی سال پنجم بعثت متولد شد. او همسر نخستین امام و دلاورمرد اسلام و مادر سرور جوانان اهل بهشت امام حسن و امام حسین (علیهم‌السلام) است.
فاطمه (علیهاالسلام)، سلاله‌ای پاک رسول اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) است که در علم و دانش، کمال و تقوا، بینش و معرفت سرآمد و مِهتر زنان عالم است. این بانوی والامقام به فرموده حضرت محمد مصطفی (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) حوریه‌ای در قالب انسان در دنیاست. اوست که در زمین فاطمه نامیده شد، چون که شیعیانش را از آتش جهنم نجات می‌بخشد و در آسمان منصوره نام گرفت؛ زیراکه در روز قیامت هر که را بخواهد یاری می‌بخشد.
او که در کلام وحی و احادیث ائمه معصومین (علیهم‌السلام) به عنوان الگوی کامل زنان مؤمن معرفی شده، نه تنها در زمان خود، بلکه تا به امروز و تا ابد بر تمامی ابعاد زندگی اجتماعی، خانوادگی و دینی مسلمانان تأثیرگذار بوده و خواهد بود.
حضرت زهرا (علیهاالسلام) ام‌المومنین و ام‌الائمه است و مادری را در حق همه شیعیانش تمام کرد. ایشان حامی و پشتیبان رسالت و امامت شد و در این راه از جان خود و فرزندش گذشت و اولین شهیده راه ولایت گردید. بانویی که قبر بی نشانش دلیلی بر مظلومیت او و رسوایی دشمنانش گردید.
خلقت نورِ حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) قبل از آفرینش
در روایات اسلامی، به مقام نورانی حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) به عنوان بخشی از نظام آفرینش الهی اشاره شده است. رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «خُلِقَ نُورُ فَاطِمَةَ قَبْلَ اَنْ یَخْلُقَ الْاَرْضَ وَ السَّمَاءَ [1]»؛ نور فاطمه قبل از این که آسمان و زمین خلق شوند، آفریده شد. این حدیث به جایگاه بنیادین و الهی حضرت زهرا (علیهاالسلام) در نظام هستی اشاره دارد و نشان می‌دهد که وجود ایشان از پیش، به عنوان یکی از عناصر محوری آفرینش، در علم و اراده الهی مورد توجه بوده است.
این نور، نه صرفاً یک وجود مادی، بلکه نماد فیض و رحمت الهی است که پیش از خلقت جهان مادی آفریده شد و نقش ویژه‌ای در تحقق هدف خلقت دارد. حضرت زهرا (علیهاالسلام) به عنوان محور اهل بیت (علیهم‌السلام)، تجلی کمالات الهی و واسطه فیض میان خداوند و مخلوقات شناخته می‌شوند. این روایت بر این حقیقت تأکید می‌کند که جایگاه معنوی و قدسی ایشان، همچون سرچشمه نور هدایت و برکت، در نظام آفرینش نقشی اساسی و مهم دارد.
علم و دانش فاطمه (سلام‌الله‌علیها)
اهل بیت (علیهم‌السلام) مظهر تجلی صفات حق و خزانه علم الهی هستند و فاطمه زهرا (علیهاالسلام) از این قاعده مستثنی نیست. او عالمه‌ای بود که علم و دانش خود را در مکتبی نیاموخت و حامل وحی و در دامان پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) پرورش یافت. سخنان عمیق و ژرفی که در قالب خطبه‌ها، دعاها و برخی روایات از حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) به جا مانده، خود حاکی از علم و دانش و بینش الهی ایشان است.
دلیل دیگر نقش تربیتی و سیره عملی صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) در رابطه با تربیت فرزندان، همسرداری، هدایت و الگو بودن برای امامان و امت به ویژه زنان مسلمان است، که حاکی از درجه والای علم و دانش آن حضرت است.
ریحانة النبی (سلام‌الله‌علیها) بر بسیاری از علوم دینی و قرآنی و مسائل و مطالب ادیان و شرایع گذشته آگاهی و احاطه داشت. همچنین حضرت خواندن و نوشتن می‌دانست و به سوالات مذهبی و احکام زنان مسلمان پاسخ می‌داد. مُصحَف آن حضرت نیز دلیل دیگری بر ظرفیت بالای آن حضرت در پذیرش علوم و معارف الهی است. اینها همه نشان از آن است که حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) تا چه اندازه قدرت درک و جذب حقایق عالم خلقت را داشته است و علت خلقت گردید.
دو خطبه‌ای که بانوی دو عالم پس از رحلت پیامبر گرامی (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) یکی در جمع صحابه در مسجد پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و دیگری در خانه خویش در جمع زنان مدینه بیان فرمود، بهترین دلیل بر عظمت و بلندای اندیشه و کمال علمی ایشان دارد. این خطبه‌ها تصویری از اصالت فکر و سطح بالای علمی و معارفی و قدرت بیان حضرت را ارائه می‌دهد. پیشگویی‌های فاطمه زهرا (علیهاالسلام) از حوادث و وقایع آینده تا روز قیامت نشان از این است که او نور خداست و علم و آگاهی حضرت بیش از حد تصور است.
عصمت حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها)
از قرآن و روایات استفاده می‌شود که فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) دارای مقام عصمت است. خداوند کریم در آیه ۳۳ سوره احزاب می‌فرماید: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»؛ خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد.
این آیه روشن و صریح بیان می‌کند که اهل بیت (علیهم‌السلام) معصوم و بی لغزش هستند و هیچ گناهی نمی‌کنند و زمانی که انسان‌ها از منظر الهی از گناهان دور باشند؛ بدون شک مدال پر افتخار عصمت را خواهند داشت.
از آنجایی که خداوند حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) را که یکی از اهل بیت (علیهم‌السلام) و از پنج تن آل عباست، از گناه و پلیدی به دور می‌دارد و کسی که به اراده خداوند از گناه به دور باشد، معصوم است.
علاوه بر آن بر اساس فرمایش رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) که معیار خشم الهی را خشم و غضب فاطمه (سلام‌الله‌علیها) دانسته و رضایت و خشنودی دخترش را معیار خشنودی خدا؛ می‌توان آن را دلیلی بر عصمت آن بانوی بی‌نظیر دانست.
عبادت و ایمان صدیقه کبری (سلام‌الله‌علیها)
ارزش و اعتبار هر انسان، به مقدار ایمان او به خدا بستگی دارد. پرستش خداوند نردبان رسیدن به اوج کمال انسانی است. انسان‌ها به تناسب درجات ایمان و عبادت خالصانه خود در دنیا، در بهشت برین جایگاه و منزلت دارند.
در سوره مبارکه انسان قرآن کریم کمال اخلاص و خشیت زهرای مرضیه (سلام‌الله‌علیها) را ایمان بسیار نیرومند او به خداوند متعال و روز قیامت معرفی می‌کند. رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در مورد ایمان دخترش چنان می‌فرماید: «خداوند قلب و اعضای دخترم را عمیقاً سرشار از ایمان ساخته است و بدین سان او همواره در اطاعت و فرمانبرداری خدا به سر می‌برد[2]». و با اطمینان کامل باید چنین گفت که عبادت خداوند در بالاترین مرتبه خود در وجود افرادی مانند حضرت زهرا (علیهاالسلام) خود را نشان می‌دهد.
الگوی عملی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در دوران زندگی کوتاه‌شان چنین بود که ساعات پایانی روز جمعه را به دعا می‌پرداخت. شب‌های دهه آخر ماه مبارک رمضان را بیدار می‌ماند و همه اعضای خانواده خویش را به دعا و عبادت و شب زنده‌داری تشویق می‌فرمود و دیگران را در دعا بر خود مقدم می‌داشت: «اَلْجارَ ثُمَّ الدّار[3]»؛ اول همسایه بعد خانه.
محبوبه خدا در آیات قرآن
قرآن کریم انسان‌های خاص را که در راه حق و حقیقت فداکاری کرده‌اند، ستوده و نام و یادشان را گرامی داشته است. اهل بیت (علیهم‌السلام) از جمله کسانی هستند که خداوند در قرآن و در آیات متعدد به بیان مقام و منزلت و فضایل آنها پرداخته است تا مردم با پیروی از آنها شیوه درست زیستن و فرمانبری را بیاموزند. همچنین برای یافتن راه سعادت و رسیدن به کمال به اطاعت از آنها امر کرده است. در مورد حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) نیز آیاتی آمده است که در ادامه به آن می‌پردازیم:
سوره کوثر
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) کوثر رسالت است و این سوره در پاسخ به دشمنانی نازل شد که رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) را به نداشتن فرزند و قطع شدن نسل او سرزنش و در بین خودشان ابراز شادمانی می‌کردند. اما خداوند به واسطه نزول سوره کوثر، خیر کثیر را به پیامبر خود ارزانی داد که ثمره آن بزرگان و امامانی چون امام باقر، امام صادق و دیگر معصومین (علیهم‌السلام) و فرزندان آنها هستند.
سوره دهر
از دیگر آیات الهی که در شأن فاطمه (سلام‌الله‌علیها) است، سوره دهر می‌باشد که اهل بیت پیامبر خدا (علیهم‌السلام) از جمله فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) را از جمله نیکانی شمرده است که در بهشت از جام آمیخته با عطری دلپذیر، آب می‌نوشند و به نذر خود وفا می‌کنند و از روزی که شرّ و عذابش گسترده است، می‌هراسند.
آیه تطهیر
یک روز پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در خانه ام‌سلمه، امام حسن و امام حسین و امیرالمومنین علی و مادرشان حضرت زهرا (علیهم‌السلام) را در کنار خود قرار داد. سپس عبای خویش را بر آنها پوشاند تا آنها را از دیگر افراد خانواده و همسران خویش جدا کند. سپس دست خویش را از زیر عبا بیرون آورد و به سوی آسمان بالا برد و چند بار فرمود: «خدایا! این جمع، اهل بیت من هستند. پلیدی را از آنان دور بدار».
در همین حال، فرشته وحی آیه تطهیر را بر رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) نازل کرد: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا[4]»؛ خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد.
آیه مودت
وقتی آیه شریفه مودت نازل شد: «قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ[5]»؛ بگو: من از شما اجر رسالت جز این نمی‌خواهم که مودّت و محبّت مرا در حقّ خویشاوندان منظور دارید (و دوستدار آل محمّد باشید، که این اجر هم به نفع امت و برای هدایت یافتن آنهاست)، به رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) گفتند: «آن دسته از نزدیکان شما که دوستی و محبت آنها بر ما واجب است، کیانند؟» فرمود: «علی و فاطمه و پسرانشان[6]».
جابر روایت کرده روزی عربی بیابان نشین به حضور پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) آمد و از ایشان خواست تا اسلام را بر او عرضه کنند. حضرت فرمودند: «گواهی بده که معبودی جز خدای یکتا نیست و شریک ندارد و محمد بنده و فرستاده اوست».
مرد عرب گفت: «در برابر آن از من درخواستی نداری؟»
رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «خیر. از تو درخواستی جز دوستی و محبت در حق نزدیکانم ندارم».
مرد گفت: «دستانتان را بدهید تا برای انجام این کار با شما پیمان ببندم. آن کس که محبت تو و نزدیکانت را در دل نداشته باشد، مورد لعنت خدا قرار گیرد». و رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) آمین گفت[7].
آیه مباهله
پیامبر گرامی اسلام، در آن روز عظیم برای انجام مباهله، جز پاره تنش حضرت زهرا و نوادگان و گل‌های رخشنده‌اش حسن و حسین و نیز برادرش علی که برای پیامبر به منزله هارون برای موسی بود، کسی را فرا نخواند. این افراد مصادیق یاد شده در آیه شریف مباهله بودند: «… فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ …[8]»؛ … بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم…
فاطمه است بهانه خلقت
در حدیث قدسی خطاب به پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) بیان شده که حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) بهانه و علت خلقت است. «یا أَحْمَدُ! لَوْلاک لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاک، وَ لَوْلا عَلِی لَما خَلَقْتُک، وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکما[9]»؛ ای احمد! اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی‌کردم و اگر علی نبود تو را خلق نمی‌کردم و اگر فاطمه نبود شما دو نفر را خلق نمی‌کردم.
در توجیه روایت، سید محمد حسن میرجهانی در کتاب خود می‌نویسد: «جایگاه پیامبر خدا و امیرالمومنین و حضرت فاطمه (علیهم‌السلام) در نظام هستی مانند جایگاه مغز و قلب و جگر در بدن انسان است که هر چند (در سلسله مراتبی که دارند) جایگاه مغز به عنوان فرمانده بالاتر از قلب است، ولی قلب اگر خون رسانی نکند مغز هم کارایی ندارد و هم چنین قلب هر چند بالاتر از جگر است ولی اگر جگر نباشد قلب هم تأثیری ندارد و در نتیجه اگر فاطمه (سلام‌الله‌علیها) به عنوان واسطه میان مقام نبوت و امامت و به عنوان دختر پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و همسر امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و مادر امامان (علیهم‌السلام) نبود، اثری از نبوت و امامت نبود[10]».
تفسیر حدیث «وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکما»
در تفسیر حدیث «… لَوْلاک لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاک…[11]»؛ اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی‌کردم… آنچه مهم است این که حدیث در بیان نقش و اهمیت وجود مقدس رسول خدا، امیرالمومنین علی و فاطمه زهرا (علیهم‌السلام) است؛ چراکه هدف خداوند متعال از آفرینش کون و مکان بدون وجود پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) تحقق نمی‌یابد.
قرآن کریم می‌فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ اْلإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ[12]»؛ هدف از آفرینش، رسیدن انس و جن به مقام عبودیت است. منظور از عبودیت، تنها عبادت ظاهری نماز و روزه نیست، بلکه عبارت است از مقام کمال و تعالی که انسان باید به آن برسد و از تمام بندها و بندگی‌ها رها شود و تنها بنده پروردگار متعال باشد. رسیدن به این مقام جز با هدایت و راهبری پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) محقق نمی‌گردد. از این رو خداوند در حدیث قدسی می‌فرماید: «یا أَحْمَدُ! لَوْلاک لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاک»؛ ای احمد! اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی‌کردم.
افزون بر آن، چون هدف و علت اصلی آفرینش حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، هدایت و راهنمایی انسانهاست، و این هدایت و راهنمایی استمرار نمی‌یابد مگر با ادامه ولایت و امامت بعد از وجود مقدس پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، لذا خداوند متعال در ادامه این حدیث قدسی می‌فرماید: «وَ لَوْلا عَلِی لَما خَلَقْتُک»؛ و اگر علی نبود تو را خلق نمی‌کردم.
همچنین اگر حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) نبود ولایت استمرار پیدا نمی‌کرد. او نه تنها دختر پیامبر خداست، بلکه عصاره فضیلت‌ها، علت خلقت و بهترین زنان عالم است. وجود ایشان به نحو ویژه‌ای بر جاودانگی و اهمیت خانواده رسالت تأکید دارد و اگر او نبود درخت نبوت و ولایت بدون میوه می‌ماند، از این رو فرمود: «وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکما»؛ اگر فاطمه نبود شما را خلق نمی‌کردم.
بنابراین حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) علت خلقت است؛ زیرا نبوت و امامت مقدمه ای برای رسیدن به مقام بندگی خداست و امامت و نبوت زمینه‌ساز رسیدن به مقام بندگی می‌باشد. البته این مقام در حضرت محمد مصطفی و امیرالمومنین علی (علیهماالسلام) نیز بود، ولی در حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) این مقام والای عبودیت به صورت ویژه بروز و ظهور پیدا کرد.
به همین دلیل در این روایت بر دردانه پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) به عنوان علت خلقت تکیه شده است. پس باید گفت علت خلقت، بانوی عترت، فاطمه الزهرا، صدیقه الکبری (سلام‌الله‌علیها) است.
با توجه به حدیث «وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکما» آیا مقام حضرت زهرا (علیهاالسلام) از رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) بالاتر است؟
این حدیث قدسی از سه بخش تشکیل شده و علت خلقت رسول خدا و حضرت علی و حضرت زهرا (علیهم‌السلام) را به هم مرتبط کرده است. اما نباید از جمله دوم و سوم چنین برداشت شود که مقام علی و فاطمه (علیهماالسلام) از پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) بالاتر است، در صورتی که حضرت علی (علیه‌السلام) فرمود: «همانا من غلامی از غلامان محمد هستم[13]» و بلکه بالعکس مفهوم این حدیث این است که حضرت فاطمه زهرا و حضرت علی (علیهماالسلام) فدایی راه رسالت حضرت محمد (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و اهداف بلند او در راستای تبین و ترویج دین مبین اسلام هستند.
حضرت زهرا در کلام رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله)
برای درک مقام معنوی و فضایل حضرت زهرا کافی است که مروری بر روایات رسیده از پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) داشته باشیم. در روایاتی حضرت فرمود:
- «فاطمه پاره تن من است. هر کسی او را بیازارد مرا آزرده و کسی که به او محبت ورزد به من محبت روا داشته است[14]»؛
- «دخترم فاطمه، سرور زنان عالم است[15]»؛
- «فاطمه، سرور زنان اهل بهشت است[16]»؛
- «ای فاطمه! تو از من هستی و من از تو هستم[17]» .
حضرت صدیقه کبری (علیهاالسلام)بنا بر این فضایل است که از چهار زن بهشتی و افضل از همه بانوان جهان و علت خلقت می‌گردد و از هر حیث نسبت به بانوان جهان از زمان تولد تا ابد برتری می‌یابد. او نماد واقعی عدالت، حق‌طلبی، ایثار و صبر برای همه انسان‌ها، چه زن و چه مرد است. بانویی که با تمام وجود زندگی خود را در مسیر بندگی خدا و تحقق اهداف الهی قرار داد و الگویی کامل از انسانیت و کمال ارائه کرد.
این الگوی بی‌نظیر و علت خلقت به ما نشان می‌دهد که هدف از آفرینش انسان، رسیدن به چنین مقاماتی از بندگی و کمال است و با سیره خود مسیری روشن برای انسان‌ها را ترسیم می‌کند.
سخن آخر
در نهایت، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) بنابر حدیث قدسی علت خلقت است؛ به این دلیل که ایشان به بهترین شکل، هدف اصلی خلقت را به نمایش می‌گذارد. وجود ایشان مظهر بندگی خدا، نزدیکی به او، و تجلی کامل صفات الهی در یک انسان است. جایگاه ویژه این بانو در خلقت از نور قبل از آفرینش آسمان و زمین، علم و دانش، عصمت و عبادت، نشان‌دهنده نقش بزرگ و بی‌بدیل ایشان در هدایت و ولایت الهی است. شناخت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) نه تنها ما را به فلسفه آفرینش نزدیک‌تر می‌کند، بلکه درک عمیق‌تری از خداوند، حقیقت انسانیت و هدف نهایی زندگی به ما می‌بخشد.
[1] . بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۴.
[2] . بحارالانوار، ج ۴۳، س ۵۶.
[3] . علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۸۲.
[4] . سوره احزاب، آیه ۳۳.
[5] . سوره شوری، آیه ۲۳.
[6] . کشاف.
[7] . تفسیر طبری، ج ۲۵، ص ۱۶ و ۱۷.
[8] . سوره آل‌عمران، آیه ۶۱.
[9] . عوالم العلوم، ج۱۱، ص۴۳.
[10] . جنه العاصمه، ص۲۸۳و۲۸۴.
[11] . عوالم العلوم، ج۱۱، ص۴۳.
[12] . سوره ذاریات، آیه ۵۶.
[13] . الکافی، ج 1، ص89.
[14] .خصائص، ص ۳۵.
[15] . بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۲۲.
[16] . مسند ابن حنبل، ج ۳، ص ۸۰.
[17] . بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۳۲.