حدیث سفینه نوح و جایگاه اهل بیت (ع)

حدیث سفینه یکی از مهمترین احادیث در مسأله امامت است که دارای سند و متن معتبر و استواری می‌‌باشد و جایگاه ویژه‌ای را برای اهل بیت (ع) ترسیم می‌‌کند. این حدیث به طرق مختلف در منابع شیعه و اهل تسنن نقل شده است.
در دنیای امروز که انواع خطرات وجود دارد همه به دنبال یک راه نجات و جایگاه امن می‌‌گردند خداوند متعال یک کشتی نجات قرار داده که در طول تاریخ می‌‌تواند بشریت را از طوفانهای سهمگین روزگار حفظ کند و سعادت انسانها را تضمین نماید. این کشتی نجات اهل بیت (ع) و عترت پیامبر اکرم (ص) هستند. ابتدا چکیده مطالب این مقاله را مشاهده می‌‌فرمایید:

چکیده

در حدیث سفینه نوح جایگاه اهل بیت (ع) به کشتی نوح در میان قوم نوح تشبیه شده که هر که به این کشتی سوار شود نجات یابد و هر که از آن جا بماند غرق شود. این حدیث به صراحت تنها راه نجات یافتن را پناه بردن به اهل بیت (ع) دانسته است.

صحت روایت فوق مورد اتفاق شیعه و اهل سنت است.

در احادیث مشابه جایگاه اهل بیت (ع) به باب حطه در بنی اسرائیل، خانهٔ خدا و جایگاه نجوم تشبیه شده است.


حدیث سفینه نوح

حدیث سفینه به نقل‌های متعدد از رسول خدا (ص) بیان شده است. در موردی اباذر غفاری، صحابی گرانقدر چنین می‌گوید:

﴿وَ هُوَ آخِذٌ بِبَابِ الْكَعْبَةِ مَن عَرَفَنَي فأنا مَن عَرَفَنِي وَ مَن أنكَرَنِي فَأنَا أبوذر، سَمِعتُ النّبيّ (ص) يَقُول: ألَا إنّ مَثَلُ أهلِ بَيتي فيكُم مَثَلَ سَفينَةَ نُوحٍ مِن قومِهِ مَن رَكِبَهَا نَجَا وَ مَن تَخَلَّفَ عَنهَا غَرِق﴾ 1

ابوذر در حالی که درِ کعبه را گرفته بود می‌گفت: مردم هر کدام از شما که من را می‌شناسید که می‌شناسید و هر کدام که نمی‌شناسید من ابوذر هستم، شنیدم که رسول خدا (ص) می‌فرمود: بدانید که جایگاه اهل بیت من در میان شما مانند کشتی نوح در بین قوم نوح است، هر کس سوار این کشتی شد نجات یافت و هر کس از آن تخلف کرد غرق شد.

شما هم هر کدام بر این کشتی اهل بیت تمسک کنید و به آن متوسل شوید، نجات پیدا می‌کنید و هر کدام فاصله بگیرید غرق خواهید شد.
در حدیث دیگری فرمودند:

﴿وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا زُجَّ فِي النَّارِ﴾

هر کسی که از اهل بیت من تخلف کند به جهنم می‌افتد.

این حدیث در منابع مهم اهل سنت مثل مستدرک علی الصحیحین و همینطور در ینابیع المودة، به چشم می‌خورد. در مستندات حدیثی شیعه نیز در امالی شیخ طوسی و در کمال الدین شیخ صدوق این حدیث دیده می‌شود 2.

چند عنوان دیگر در احادیث

غیر از عنوان سفینهٔ نوح عناوین دیگری هم در احادیث پیامبراکرم (ص) برای اهل بیت (ع) آمده است.

نمودار حدیث سفینه

در بعضی از مواردِ حدیث سفینه نوح می‌فرمایند:

﴿و كَمَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ‏﴾

مثل آنها مانند باب حطة در بنی اسرائیل است.

خداوند متعال براى امتحان بنی اسرائيل دستور مى دهد كه از درى مخصوص وارد بيت المقدس شوند و به هنگام ورود، فروتنانه، سجده كنان و در حالى كه طلب مغفرت مى كنند داخل شوند. اما بنی اسرائيل فرمان الهى را به مسخره و استهزاء گرفته و به خلاف آن، از پشت وارد شدند و به جاى حطّة كه به معناى طلب مغفرت و آمرزش است، واژه حنطة را بر زبان جارى مى كردند و در نهايت در اين امتحان مردود شدند. قرآن کریم دراین باره می‌فرماید: «وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَسَنَزيدُ الْمُحْسِنينَ» [ياد كن] هنگامى را كه گفتيم: به اين شهر [بيت المقدس] وارد شويد و از نعمت هاى آن هر چه خواستيد به فراوانى و گوارايى بخوريد و از دروازه شهر [يا درِ معبد] فروتنانه و سجده كنان در آييد و بگوييد: [خدايا! خواسته ما] ريزش گناهان ماست، تا گناهانتان را بيامرزيم و به زودى [پاداش] نيكوكاران را بيفزائيم.
پيامبر گرامى اسلام (ص) اهل بیت (ع) را به «باب حطّه» در قوم بنو اسرائيل تشبيه مى كند، همان طور كه باب حطّه ميزان و ترازويى براى سنجش ايمان بنی اسرائيل بود، اهل بیت (ع) هم بابى هستند براى سنجش ايمان امّت پيامبر (ص).

در حدیث دیگری فرمودند:

﴿مَثَلُكُمْ يَا عَلِيُّ مَثَلُ‏ بَيْتِ‏ اللَّهِ‏ الْحَرَامِ‏ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِنا﴾ 3

ای علی مثل شما اهل بیت مثل خانه خدا است که هر کسی داخل آن شود در امان است.

یعنی پناهگاه مؤمنان است. در حدیث دیگری آمده است:

﴿مَثَلُ أَهْلِ بَيْتِي مَثَلُ‏ نُجُومِ‏ السَّمَاء﴾

مثل اهل بیت من مثال ستاره‌های آسمان است.

جایگاه اهل بیت (ع) در نزد پیامبراکرم (ص) چنین رفیع و بلند است.

جایگاه ویژه اهل بیت در حدیث سفینه

حدیث سفینه که با تعابیر مختلف و سند‌های متعدد ذکر شده است جایگاه ویژه و رفیعی را برای اهل بیت (ع) در نزد پیامبراکرم (ص) اثبات می‌‌کند و این مقام برای شخص دیگری ثابت نشده است. کسی که چنین مقامی‌ دارد باید خود پاک و مطهر باشد تا بتواند سعادت و امنیت را تضمین کند و هدایت جامعه را بر عهده بگیرد. حال سوال پیش می‌‌آید که چگونه ممکن است با وجود چنین انسانهایی، مردم به سوی دیگران بروند و سکان هدایت را به نااهلان بسپارند؟

Cinque Terre

درس منادیان توحید

این مقاله بخشی از “درس‌ امامت” با عنوان “منادیان توحید” است که توسط استاد ارجمند دکتر سید محسن میرباقری تدریس شده است. علاقمندان به مباحث این درس می توانند آن را به صورت ویدیویی، صوتی یا متنی از لینک زیر دریافت کنند.


پی نوشت ها

  1. نوراللّه بن شریف الدین، شوشتری؛إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج ‏9، ص 272.
  2. ابی عبداللّه، حاکم نیشابوری؛ مستدرک الصحیحین، ج ۳، ص ۱۶۳، وسلیمان، قندوزی؛ ینابییع الموده، ج ۱، ص ۹۴، وعلی بن بابویه قمی،صدوق؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۲۳۹.
  3. خصائص الائمه (ع)، قطعة من الاخبار المرویه فی ایجاب ولاء امیرالمؤمنین (ع)، ص 77.
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

انس با قرآن