مراحل هضم غذا در طب ایرانی
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
برای آشنا شدن با اینکه هضم غذا چیست و چه چیزهای روی آن اثر گذار است ابتدا باید با مراحل گوارش غذا آشنا شویم. در طب سنتی ایرانی چهار مرحله اصلی برای هضم بیان می‌شود. در این مقاله مراحل هضم غذا را بررسی می‌کنیم. عناوین مطرح شده عبارتند از:
- مراحل چهارگانۀ هضم در طب ایرانی
- مرحلۀ اول: دهان
- مرحلۀ دوم: کبد
- مرحلۀ سوم: عروق
- مرحلۀ چهارم: سلول
چکیده
- مراحل چهارگانۀ هضم در طب ایرانی عبارتند از:
- مرحلۀ اول: دهان
- مرحلۀ دوم: کبد
- مرحلۀ سوم: عروق
- مرحلۀ چهارم: سلول
- مرحله اول از ابتدای دهان شروع می‌شود و بعد بلعیدن غذا، وارد شدن آن به معده تا انتهای معده. از دیدگاه طب ایرانی این مرحله اول گوارش است که یک حاصل به نام کیلوس یا شیرابۀ معدی دارد که وارد کبد می‌شود. یک سری فضولات نیز دارد که وارد روده می‌شود و به صورت فضله و مواد دفعی بعداً خارج می‌شود.
- مرحله دوم از کبد شروع می‌شود یعنی وقتی غذا همان کیلوس همان شیرابه معدی که وارد کبد شد، کبد روی مادۀ غذایی خام و نیمه آماده کار می‌کند تا آن را به چیزی به نام اخلاط (کیموس) تبدیل کند. محصول نهایی هضم کبدی، اخلاط چهارگانۀ صفرا، سودا، بلغم و دم است. همچنین ترکیب نهایی آن نیز خون آماده در رگ است.
- مرحله سوم، داخل عروق است. بدین معنا که همین‌طور که خون داخل رگ می‌چرخد، یک سری کارها و فعل و انفعالاتی روی آن انجام می‌شود، آماده‌تر می‌شود تا به هر سلولی، خون مناسب آن اندام را ارائه بدهد. حاصل هضم سوم، مادۀ غذایی برای سلول‌ها است و فضولات آن به صورت عرق، چرک‌ها، ترشحاتی که داخل بینی، داخل گوش است و بخشی از آن هم به صورت ادرار به سمت کلیه می‌رود.
- مرحله چهارم، کاملاً هضم سلولی است. یعنی اندام‌های هضم‌کنندۀ ریز و بسیار میکروسکوپی داخل سلول انجام می‌دهند.
مقدمه
وقتی بحث غذا و آداب تغذیه را با هم صحبت می‌کنیم، خوب است بدانیم مراحل هضم در دیدگاه طب ایرانی در بدن انسان چگونه است، به چند قسمت تقسیم می‌شود و اینکه ما می‌گوییم هضم خوب، یا بد یا تأثیر بر هضم، دقیقاً منظور ما چیست.
مراحل چهارگانۀ هضم در طب ایرانی
وقتی در طب ایرانی کلمۀ هضم را به کار می‌بریم، صرفاً گوارش غذا در معده مدنظر نیست. گوارش غذا از ابتدای دهان که شما غذا را وارد دهان خود می‌کنید و شروع به جویدن می‌کنید شروع می‌شود تا وقتی که حاصل نهایی غذا در سلول قرار می‌گیرد و داخل سلول هضم سلولی دارد انجام می‌شود. تمام این‌ها در طب ایرانی جزء مراحل هضم لحاظ شده است و توضیح داده شده است.
در واقع از دیدگاه طب ایرانی ما چهار مرحله داریم؛ هضوم چهار گانه. به آن هضوم اربعه می‌گویند. هر کدام هم در مقطع خود یک نقشی بر سلامت بدن، سلامت جسم و جان و قوای بدن دارد.
مرحلۀ اول هضم: دهان
مرحله اول از ابتدای دهان شروع می‌شود. ما یک شعار کلی در طب ایرانی داریم، اگر غذایی اولین مرحله هضم خود را در دهان درست انجام نداد تا انتهای هضم چهارم گرفتار مشکل خواهد شد. چرا که آنچه دندان‌ها با آن قدرت از پس فشردن و له کردن جویدن و آماده کردن آن بر نیاید، دیگر بعد از آن بقیۀ اندام‌ها از پس آن برنخواهند آمد یا به صورت مادۀ زاید دفع می‌شود یا از آن بدتر به صورت مادۀ بد و بیماری‌زا وارد بدن می‌شود.
پس هضم اول ما از ابتدای دهان شروع می‌شود؛ وقتی بزاق قرار است به خوبی با غذا آغشته بشود، دارد یک مرحله از گوارش انجام می‌شود. وقتی قطعات غذا دارد ریز می‌شود و در واقع جویده می‌شود، دارد یک مرحلۀ مهم از هضم انجام می‌شود و بعد بلعیدن غذا، وارد شدن آن به معده تا انتهای معده. از دیدگاه طب ایرانی این مرحله اول است.
یک حاصل دارد که به آن کیلوس یا شیرابۀ معدی می‌گوییم، وارد کبد می‌شود. یک سری فضولات دارد که وارد روده می‌شود و به صورت فضله و مواد دفعی بعداً خارج می‌شود.
مرحلۀ دوم هضم: کبد
مرحله دوم از کبد شروع می‌شود، وقتی غذا همان کیلوس همان شیرابه بعد از معده وارد کبد شد، کبد شروع می‌کند به کار کردن روی مادۀ غذایی خام و نیمه آماده می‌کند تا آن را به چیزی به نام اخلاط تبدیل بکند. در زبان یونانی به آن کیموس می‌گویند. اخلاط آماده می‌شوند و نهایتاً فعل و انفعالی انجام می‌شود که وارد بحث آن نمی‌شویم.
محصول نهایی هضم کبدی اخلاط چهارگانه است. صفرا، سودا، بلغم، دم و ترکیب نهایی آن هم خون آماده در رگ است. خون وارد رگ می‌شود، شروع به چرخیدن در بدن می‌کند، فضولات آن هم به صورت ادرار به سمت کلیه و بعضی قسمت‌های دیگر می‌رود که وارد آن نمی‌شویم.
مرحلۀ سوم هضم: عروق
مرحله سوم ما داخل عروق است. همین‌طور که خون دارد داخل رگ شما می‌چرخد، یک سری کارها و فعل و انفعالاتی روی آن انجام می‌شود، آماده‌تر می‌شود تا به هر سلولی، به هر اندامی رسید، خون مناسب آن اندام را به آن ارائه بدهد.
حاصل هضم سوم مادۀ غذایی برای سلول‌ها است و فضولات آن به صورت عرق، به صورت چرک‌ها، وسخ ما به آن می‌گوییم مثلاً سطح بدن چرک می‌گیرد، ترشحاتی که داخل بینی، داخل گوش و داخل غیره است و بخشی از آن هم به صورت ادرار به سمت کلیه می‌رود.
مرحلۀ چهارم هضم: سلول
مرحله چهارم کاملاً هضم سلولی است. داخل فضای سلولی است و آن چیزی که اندام‌های هضم کنندۀ ریز و بسیار میکروسکوپی داخل سلول دارد انجام می‌دهد که یک مقدار بحث تخصصی‌تر است، وارد آن نمی‌شویم.
تمام این مراحل چهارگانۀ هضوم روی تغذیه تأثیر می‌گذارد و تمام آدابی که برای غذا خوردن بیان می‌شود روی تک تک محصولات هضوم اربعه تأثیر می‌گذارد.
