راهکارهای مقابله با غم و اندوه
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
غم یکی از حالت‌های روحی روانی است که می‌تواند به سلامتی انسان آسیب بزند و مانع موفقیت‌های انسان شود. برای جلوگیری از این مشکل راهکارهایی وجود دارد. در این مقاله راهکارهای مقابله با غم و اندوه را بررسی می‌کنیم. عناوین مطرح شده در این مقاله عبارتند از:
- غم و آثار آن
- راهکارهای مقابله با غم
- مقابله با لانه‌گزینی
- فراهم کردن زمینه‌های امید
- کم ارزش کردن غم با تفکر و منطق
چکیده
- یکی از حالت‌های روحی و روانی که می‌تواند با موفقیت‌های تربیتی در تضاد باشد، غم و اندوه است.
- پرداختن به غم‌ها (حتی اگر خیلی کوچک باشند) به مرور زمان سبب هم‌افزایی شده و روحیۀ فرد را افسرده و زمین‌گیر می‌کند و بعد با لانه‌گزینی‌های مختلف در گوشه گوشۀ روح باعث می‌شوند فرد در مجموع از توانایی‌های قلبی و مغزی و یادگیری‌ها و … نتواند به خوبی استفاده کند. لذا توانایی‌های فرد کاهش پیدا می‌کند و در امر آموزش، تربیت و پرورش نیز ناتوان می‌شود.
- راهکارهای مقابله با غم عبارت‌اند از:
- مقابله با لانه‌گزینی: با رفع سبب اولیۀ به وجود آورندۀ آن غم باید از لانه‌گزینی این غم کوچک جلوگیری کنید که با غم‌های کوچک دیگر هم‌افزایی پیدا نکند و نهایتاً منجر به یک افسردگی ماندگار نشود.
- فراهم کردن زمینه‌های امید: وقتی غم به دلیل از دست رفتن امید به وجود می‌آید دوباره با فراهم کردن زمینه‌های امید می‌توانیم با این غم مقابله کنیم.
- کم ارزش کردن غم با تفکر و منطق: با نفوذ تفکر و منطق در عامل غم می‌توانید آن را کم ارزش کنید. حدت و بزرگی آن غم را بشکنید و آرام آرام آن را اصلاح کنید.
غم و اندوه
یکی از حالت‌های روحی و روانی که می‌تواند با موفقیت‌های تربیتی در تضاد باشد بحث غم و اندوه است. غم‌ها حتی اگر خیلی کوچک باشند، اگر به آن‌ها پرداخته شود به مرور زمان هم‌افزایی پیدا می‌کنند و روحیۀ فرد و کودک، جوان را افسرده و زمین‌گیر می‌کنند و بعد با لانه‌گزینی‌های مختلف در گوشه گوشۀ روح باعث می‌شوند فرد در مجموع از توانایی‌های قلبی و مغزی و یادگیری‌ها و غیره نتواند به خوبی استفاده کند، این توانایی‌ها کاهش پیدا کنند و فرد در امر آموزش، تربیت و پرورش ناتوان شود.
راهکارهای مقابله با غم و اندوه
۱. مقابله با لانه‌گزینی
از همان ابتدا با این لانه‌گزینی‌ها باید مقابله کرد. یعنی از غم‌های کوچک؛ که ممکن است در چشم شما غم یک کودک یا نوجوان اصلاً خنده‌دار به نظر بیاید، از همان ابتدا با توضیح، با منطق و با پرورش عقل، با رفع سبب اصلی اولیۀ به وجود آورندۀ آن غم باید از لانه‌گزینی این غم کوچک جلوگیری کنید که با غم‌های کوچک دیگر هم‌افزایی پیدا نکند و نهایتاً منجر به یک افسردگی ماندگار نشود.
افسردگی از آن مشکلاتی است که متأسفانه گاهی وقت‌ها عادت می‌شود. یعنی فرد از ابتدا یاد می‌گیرد که افسرده و خمود باشد. نوع زندگی خود را به گونه‌ای می‌چیند که خمود و افسرده باشد و این خیلی مضر است؛ چون زمینۀ رفع این افسردگی و ایجاد نشاط و سرزندگی را در سبک زندگی خود از بین می‌برد و از ابتدا کودکی، نوجوانی باید با این سبک زندگی مقابله کرد.
۲. فراهم کردن زمینه‌های امید
حقیقت این است وقتی که غم به دلیل از دست رفتن یک چیزی به نام امید به وجود می‌آید دوباره با فراهم کردن زمینه‌های امید می‌توانیم با این غم مقابله کنیم. پس در نتیجه هر وقت دیدید غمی در وجود کودک شما، نوجوان شما، جوان شما به وجود آمد، با ابتکار و با خلاقیت یک نوع امید جدیدی را برای او طرح بدهید، برنامه‌ریزی کنید، در وجود او ایجاد کنید، روشن کنید تا آن غم قبلی بتواند پوشیده شود و آرام آرام از بین برود.
۳. کم ارزش کردن غم با تفکر و منطق
همچنین می‌توانید در آن سبب غم، عامل غم هم با تفکر و منطق نفوذ پیدا کنید، خود و کودکان و جوانان خود را بیاموزید که با نفوذ تفکر و منطق در عامل غم می‌توانید آن را کم ارزش کنید. حدت و بزرگی آن غم را بشکنید و اصلاح کنید، بتوانید آن سبب را آرام آرام ضعیف کنید و صلاح کنید. بنابراین در این حالت باعث می‌شود که غم عمیق نشود، غم همیشه است. اصلاً زندگی خارج از غم و بدون غم برای فردی که در این دنیا زندگی می‌کند وجود ندارد. حتماً غم‌ها می‌آیند، امّا باید یاد بگیریم که غم از یک طرف بیاید و از یک طرف برود، نماند و نهادینه نشود، نماند و عمیق نشود تا اثرات مخرب آن را روی قلب و مغز ما به جا نگذارد.
پس یک راهکار مهم زیربنایی برای مقابله با غم و اندوه این است که از ابتدا اجازۀ لانه‌گزینی، ماندگار شدن، خانه کردن در روح خود را به آن ندهیم، وقتی که به هر سببی و به هر علتی می‌آید دائم ما در معرض فقدان هستیم. کودک و جوان ما دائم در معرض از دست دادن یک چیزهایی است و این‌ها برای او غم به وجود می‌آورد، اصلاً ریشۀ غم فقدان است.
امّا اجازه ندهیم که این غم ماندگار شود، با تفکر منطقی و با ایجاد یک روح عاقل یعنی با تشدید قوت عقل و همچنین با ایجاد امید مجدد از عامل دیگر به فرد کمک کنیم که این عامل غم را از بدن خود خارج کند و با یک فرآیند مناسب نه خیلی تند و نه خیلی کند از این مرحله عبور کند و دوباره به حالت نشاط و سرزندگی اولیه برگردد. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: غم و اندوه هر کس زیاد شود بدن او بیمار می‌شود.[1]
[1]. غرر الحكم و درر الكلم، ص606.