عوارض نوشیدن آب با دیگر خوراکی‌ها
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
بنا بر طب سنتی ایران نوشیدن آب با دیگر خوراکی‌ها باید با فاصله زمانی مناسب انجام شود. اگر نوشیدنی بلافاصله بعد از خوراکی‌ها میل شود عوارضی را به همراه دارد. در این مقاله نوشیدن آب با دیگر خوراکی‌ها را بررسی می‌کنیم. برخی از عناوین مطرح شده در این مقاله عبارتند از:
- نوشیدن آب با شیرینی‌ها
- عوارض نوشیدن آب با شیرینی‌ها
- نوشیدن آب داغ در صورت عطش
- نوشیدن آب با ترشی‌ها
- نوشیدن آب با شوری‌ها
- عوارض نوشیدن آب با شوری‌ها
- نوشیدن آب با میوه
- عوارض نوشیدن آب با میوه
- مشکلات سوء مزاجِ تر
- پرهیز شدید از نوشیدن آب روی برخی میوه‌ها
- عوارض ورود رطوبت آب و میوه به بدن
چکیده
- در امر آشامیدن، باید بعضی از خوراکی به طور خاص با آب نوشیدن فاصله داشته باشد که این خوراکی‌ها عبارت‌اند از: شیرینی‌ها، ترشی‌ها، شوری‌ها و میوه‌ها که توصیه شده است بعد از آن‌ها ترشی‌ها و شیرینی‌ها آب سرد ننوشید.
- در طب ایرانی، حکمای طب سنتی بر این باور هستند که اگر آب سرد بعد از شیرینی خوردن به سرعت استفاده شود، معده دچار اختلال هضم می‌شود. همان‌گونه که امام رضا (ع) می‌فرمایند: نوشیدن آب سرد بعد از خوردن چیزهای گرم و بعد از خوردن چیزهای شیرین، دندان‌های شما را از بین می‌برد.
- در صورت داشتن عطش پس از خوردن شیرینی، آب داغ (فاطر) بنوشید.
- از جمله عوارض نوشیدن آب پس از خوردن ترشی‌ها، ضعف قوای مغزی و دماغی است.
- عوارض نوشیدن آب گرم پس از خوردن شوری‌ها، سبب ایجاد عفونت در معده می‌شود. بدین گونه که غذا و خوراکی در معده فاسد و دچار اختلال و هضم نامناسبی می‌شود که از آن مادۀ غذایی مؤثری به بدن نمی‌رسد و باید هرچه سریع‌تر از معده یا با ایجاد استفراغ و حالت قی یا با ایجاد اسهال و روان کردن سیستم دفعی خارج شود.
- از آنجا که بیش از نود درصد حجم یک میوه آب است امّا ساختار آن با ساختار آب آشامیدنی کاملاً متفاوت است و از دیدگاه طب ایرانی، هضم‌های متفاوتی را می‌طلبد و اگر این دو نوع آب، همزمان در معده قرار بگیرد، باعث می‌شود از هیچ کدام از آن‌ها بهره برده نشود و سیستم گوارش آسیب ببیند و فرد دچار دل درد شود. البته اگر فردی مشکل رطوبی (رطب) داشته باشد، با نوشیدن آب پس از میوه، دو چندان مشکل برای او ایجاد می‌شود.
- قانون کلی در طب ایرانی می‌گوید: هرگز روی میوه آب ننوشید. امّا بر روی چند میوۀ خاص تأکید است که هرگز پس از آن‌ها، آب مصرف نشود که این میوه‌ها عبارت است از: هندوانه، خربزه و انگور.
- عوارض ورود رطوبت آب و میوه به بدن عبارت‌اند از:
- سوء مزاج و سستی
- افزایش استعداد بیماری‌های عفونی
۱. نوشیدن آب با شیرینی‌ها
یک مطلب مهم در امر آشامیدن، این است که خوردن بعضی از خوراکی ها باید با آب نوشیدن فاصله داشته باشد. یکی از این خوراکی، خوردن شیرینی‌ها است که توصیه شده است بعد از آن آب سرد ننوشید.
عوارض نوشیدن آب با شیرینی‌ها
در طب ایرانی، حکمای طب سنتی بر این باور هستند که اگر بعد از شیرینی خوردن به سرعت آب سرد نوشیده بشود، این معده دچار اختلال هضم می‌شود. یعنی عملکرد هضمی معده مشکل پیدا می‌کند.
کلاً شیرینی‌ها باید با آب نوشیدن فاصله داشته باشند و چون وقتی که طعم شیرین وارد دهان می‌شود، ناخودآگاه و به صورت عکس العملی فرد احساس می‌کند دوست دارد چیزی بنوشد، توصیه شده است که اولاً تا می‌توانید یک فاصله با نوشیدن بیندازید و ثانیاً تا می‌توانید این نوشیدنی سرد نباشد. یعنی گاهی می‌توانید از نوشیدنی‌های گرم کنار شیرینی استفاده بکنید امّا باز هم خیلی تخلیط و درهم خوری و آشفته‌خواری اتفاق نیفتد.
ما یک قانون کلی در خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها داریم و آن هم این است که به معده فرصت بدهید که در مورد خوراکی که وارد شده است، یک تعیین تکلیفی بکند. تحیر هضم، اختلال هضم، درهم ریختگی هضم، از مسائل بسیار شایعی است که بعد از درهم خوردن‌ها پیش می‌آید؛ می‌خواهد این درهم خوردن، درهم خوردن یک غذا با یک نوشیدنی باشد، یک طعم خاص غذا، با یک آداب خاص غذا خوردن یا نوشیدن باشد، هر نوع تخلیطی که در این وسط می‌تواند در مورد قانون ما صدق بکند.
حضرت امام رضا (ع) می‌فرمایند: نوشیدن آب سرد بعد از خوردن چیزهای گرم و بعد از خوردن چیزهای شیرین، دندان‌های شما را از بین می‌برد. [1] یک فلسفه‌ای هم در روایات ما است برای این‌که آب سرد را بعد از شیرینی‌ها نخوریم.
نوشیدن آب داغ در صورت عطش
به طور کلی سعی بکنید اول شیرینی را بخورید، آرام بخورید، با تأمل بخورید، کمی فاصله بگذارید. اگر عطش داشتید، از نوشیدنی گرم استفاده بکنید، از آب گرم استفاده بکنید.
آب گرم هم منظور داغ است. یعنی ما هیچ وقت در آب نوشیدن، از آب گرمِ ولرمی که معده را دچار تهوع بکند استفاده نمی‌کنیم. چون کلاً با معده سازگاری ندارد. این نوشیدنی یا باید آب خنک باشد یا باید آب داغ ولرم باشد -به آن آب فاطر می‌گویند- یعنی آب داغی که نسوزاند و خیلی هم نه سرد شده باشد، نه خیلی داغ باشد.
۲. نوشیدن آب با ترشی‌ها
در مورد ترشی‌ها هم همین توصیه در طب ایرانی آمده است. گفته شده است بعد از خوردن ترشی‌ها، به سرعت آب سرد ننوشید، معده دچار اختلال عملکرد هضمی می‌شود. گاهی وقت‌ها حتی گفته شده است که اگر به سرعت بعد از ترشی‌ها آب سرد بنوشید، عارضه و آسیبی که به قوای مغزی می‌رساند بسیار زیاد است.
ترشی‌ها با خود ضعف سیستم دماغی به همراه دارند، مغز و اعصاب شما را ضعیف می‌کند، اثر مضر آن‌ها با آب سرد نوشیدن تشدید می‌شود. بنابراین هم برای حفظ یک هضم خوب و هم برای کاهش آسیبی که از ترشی خوردن به بدن می‌رسد، به سرعت بعد از آن‌ها آب سرد ننوشید.
۳. نوشیدن آب با شوری‌ها
یکی دیگر از قوانینی که در مورد طعم‌ها و آب نوشیدن بین آن‌ها قانون برقرار است، بین خوردن شوری و آب گرم است. بعد از خوردن طعم‌های شور، خوراکی‌های با طعم شور، به سرعت آب گرم ننوشید.
عوارض نوشیدن آب با شوری‌ها
آب گرم نوشیدن بعد از این خوراکی باعث می‌شود عفونت در معده ایجاد بشود. این قانونی است که در طب ایرانی وجود دارد.
البته معنای عفونت در طب سنتی با آن چیزی که الآن در طب کلاسیک به آن عفونت می‌گویند، متفاوت است، یک بحث مفصلی دارد. فقط می‌خواهد بگوید: غذا و خوراکی در معده فاسد می‌شود، دچار اختلال می‌شود، دچار هضم نامناسبی می‌شود که باعث می‌شود از آن مادۀ غذایی مؤثری به بدن نرسد و باید هرچه سریع‌تر از معده دفع و خارج باشد حالا یا با ایجاد استفراغ و حالت قی یا با ایجاد اسهال و روان کردن سیستم دفعی.
پس در نتیجه وقتی شوری می‌خورید، بعد از آن آب گرم ننوشید، باعث می‌شود معده دچار اختلال هضم بشود، حالت تهوع هم به همراه آن ایجاد می‌شود و اصلاً یکی از قی‌آورها برای سیستم پاکسازی معده، این است که شما یک چیز شور گرم بخورید، حالت قی برای شما ایجاد می‌شود. اصلاً با معده سازگاری ندارد و حرکت معده را برگشتی می‌کند.
۴. نوشیدن آب با میوه
آخرین قانون عمومی در مورد آب نوشیدن که در این مقاله برای شما تنظیم کردیم، قانون آب ننوشیدن بعد از میوه است. هرگز وقتی که میوه می‌خورید، بعد از آن آب ننوشید و یا همراه آن آب ننوشید. آب و میوه نباید همزمان در معده قرار بگیرند.
عوارض نوشیدن آب با میوه
هر چند که شاید بیش از نود درصد حجم یک میوه آب است امّا ساختار آبی که درون میوه است، با ساختار آب آشامیدنی کاملاً متفاوت است و از دیدگاه طب ایرانی، هضم‌های متفاوتی را می‌طلبد و اگر این دو نوع آب، همزمان در معده قرار بگیرد، باعث می‌شود از هیچ کدام از آن‌ها بهره برده نشود و سیستم گوارش آسیب ببیند و شاید در خود یا در میان فرزندان خود دیده باشید که بعد از این‌که آب روی میوه خورده می‌شود، دل درد ایجاد می‌شود و این نشانۀ این است که سیستم هاضمه دارد با این چیزی که وارد او شده است می‌جنگد و آن را نمی‌پذیرد.
هر چند ممکن است یک عادت غلط در طول زمان سازگاری به وجود بیاورد. یعنی دیگر دل درد نگیرد امّا حتماً آسیب گوارشی خود را به جا می‌گذارد، فقط به خاطر این‌که اطّلاع رساندن به فرد دیگر فایده‌ای ندارد، دیگر با ایجاد درد و ناراحتی به فرد اطّلاع نمی‌دهد که من دچار گرفتاری شدم. ولی این قانون برقرار است: شما هرگز و به هیچ وجه بعد از میوه نباید آب بنوشید. آب نوشیدن همراه با میوه هضم میوه را بسیار خراب می‌کند.
مشکلات سوء مزاجِ تر
اگر فردی مشکل رطوبی داشته باشد، سوء مزاجات تر یا رطب در بدن خود داشته باشد، دچار معدۀ با رطوبت افزوده بشود -که جزء بیماری‌های معده است- این نوع تغذیه، این نوع آداب نوشیدن و خوردن دو چندان برای او مشکل ایجاد می‌کند.
فرض کنید کودکی دارید که یک اضافه وزنی دارد، بلغم اضافه‌ای دارد، معدۀ سستی دارد، بسیار قی کردن را زیاد انجام می‌دهد، سوء هاضمه زیاد برای او اتفاق می‌افتد، معمولاً این‌ها معده‌هایی هستند که سوء مزاج‌های رطب دارند. اگر این کودک شما عادت داشت که میوه بخورد و آب هم روی آن بخورد و نوشیدنی و میوه و غیره را با هم بخورد، حتماً نسبت به بقیۀ افراد دچار اختلال دو چندانی می‌شود و حتماً روی قوای گوارشی که تأمین کنندۀ غذای مغز و قلب او است، تأثیر گذاشته می‌شود و بعداً تمام مسائل تربیتی و آموزشی، سکون بچه، تمرکز بچه، سستی یا قوت بچه تحت تأثیر این موضوع قرار می‌گیرد. یعنی شما با یک اصلاح عادت، می‌توانید یک توانایی را در مسائل آموزشی و تربیتی در کودک اصلاح بکنید.
اگر هم بیماری‌های دیگری، مثل بیماری‌های سوء مزاج رطب عمومی در کل بدن، سوء مزاج رطب دماغی، سوء مزاج رطب کبدی، قلبی و غیره هم وجود دارد که باز هم یک عامل خیلی مهم است. یعنی فرض کنید کودکی است که دائم آب ریزش دارد، دائم خلط پشت حلق دارد، یک رطوبت زیادی در مغز و دماغ او وجود دارد که به این صورت دارد خود را نشان می‌دهد. اگر این عادت کرد بیش از حد چیزهای رطب بخورد یا رطوبت‌های مختلف را با هم مخلوط بکند و بخورد، مثل آب نوشیدن روی میوه، باعث می‌شود این رطوبت زاید در سیستم دماغی مغز و اعصاب این کودک یا حتی جوان ما، بزرگسال ما بیشتر بشود.
در نتیجه هر چه سوء مزاج رطب در دماغ بالا رفت، حافظه ضعیف می‌شود، قوای یادگیری ضعیف می‌شود، تمرکز ضعیف می‌شود و روی همۀ مسائل آموزشی شما تأثیر معکوس خود را می‌گذارد و باید در این مورد رعایت کامل را داشته باشید.
پرهیز شدید از نوشیدن آب روی برخی میوه‌ها
و به یاد داشته باشید در این قانون برخی از میوه‌ها به طور خاص مورد تأکید بیشتری هستند. یعنی قانون کلی در طب ایرانی می‌گوید: هرگز روی میوه آب ننوشید. امّا یک استثناء هم می‌زند، می‌گوید: علی الخصوص هندوانه، خربزه، انگور. این سه میوه خیلی رطوبت‌های خاص و زیادی دارند و علی الخصوص با رطوبت آب تداخل زیادی انجام می‌دهند و تأکید شده است، گفته است: مادامی که این سه میوه هنوز در معده است آب ننوشید.
یعنی نه تنها به سرعت روی این میوه‌ها آب ننوشید، یک ساعت بعد از آن هم -اگر این میوه را با حجم بالا خوریدید- اگر احساس کردید هنوز این میوه از معدۀ شما خارج نشده است، باز تا احساس وجود این سه میوه را در معدۀ خود دارید، آب ننوشید. چون اختلال این دو با هم بسیار بیماری‌زا است. یعنی آب با این میوه‌ها: هندوانه، خربزه و انگور. دامنۀ خربزه هم وسیع است. طالبی‌ها، گرمک‌ها، انواع جدیدی از خربزه‌ها هم که آمده است، همۀ این‌ها جزء دامنۀ خربزه قرار می‌گیرد. پس به طور خاص وقتی همۀ این نوع میوه‌ها، خصوصاً این میوه‌هایی که تابستانه هم هستند را وقتی نوشیدید، روی آن‌ها آب ننوشید.
عوارض ورود رطوبت آب و میوه به بدن
۱. سوء مزاج و سستی
یکی از نکاتی که خیلی مهم است و در این میان باید به آن اشاره بکنیم، این است که دو نوع رطوبت خاص هم از میوه و هم از آب وارد بدن می‌شود و دو نوع رطوبت متفاوت که یکی از میوه رسیده است و یکی از آب و نوشیدنی رسیده است، باعث می‌شود که یک سوء مزاج رطب مضاعف در یک بدن به وجود بیاید و بعد وقتی سوء مزاج رطب به وجود آمد، یک سری عوارضی در قوای آموزشی، تربیتی جسمی و غیره به وجود می‌آید.
سستی و رخوت ایجاد می‌کند، حافظه ضعیف می‌شود، هضم ضعیف می‌شود، جسم ضعیف می‌شود، عضلات شل می‌شوند، رباط‌ها و مفاصل شلی پیدا می‌کنند. عوارض خیلی وسیع است. یعنی شخص می‌خواهد کودکی ورزشکار داشته باشد امّا اگر این عادت غلط را اصلاح نکند، دائم مفاصل او دچار در رفتگی می‌شوند و سستی مفاصل پیدا می‌کند. این یک عارضه که نمی‌گذارد او یک رشد کامل در این حرفه پیدا بکند و حرفه‌ای و تخصصی بالا برود یا فرض کنید این جسم این‌قدر سست و ناتوان و پر رخوت است که وقتی که می‌خواهد بلند بشود و آغاز تمرینات ورزشی خود را بکند، ساعت‌ها طول می‌کشد تا به خود مسلط بشود. این یک مطلب است.
۲. افزایش استعداد بیماری‌های عفونی
مطلب دوم این است که وقتی این رطوبت‌ها خیلی بالا رفتند استعداد تمام بیماری‌های عفونی در بدن بالا می‌رود. خیلی به این موضوع دقت داشته باشید. وقتی رطوبت‌های زاید بیمارگونه در بدن بالا رفتند و از جمله این‌که میوۀ زاید و زیادی خورده شده است و آب با میوه خورده شده است یا آب روی میوه خورده شده است و رطوبت نامناسب زاید در بدن افزایش پیدا کرد، شانس بیماری‌های عفونی در بدن افراد بالا می‌رود و بعد بیماری‌های عفونی و عوارض آن و دوره‌های درمان بیماری و عوارض داروهای مصرف شده و همۀ این‌ها را به این اضافه بکنید که چقدر قوای فرد می‌تواند تحلیل برود و چقدر از انرژی فرد می‌تواند اسراف بشود و آنچه که می‌توانست برای یک زندگی صحیح از آن استفاده بکند، با یک سهل‌انگاری دچار اغتشاش بشود.
[1]. دانشنامه احادیث پزشکی، ج 2، ص155.