دوری از نگاه به نامحرم

یکی از خواسته‌های شیطان نگاه‌ حرام و نگاه به نامحرم است. شیطان از راه چشمهای فرد ناموس دیگری را نشانه می‌گیرد و تیرهای زهرآلوده نگاه را به سوی نامحرمان پرتاب می‌کند. چشمی که مراقبت نشود کمین‌گاه شیطان است. از این رو مومن در قرآن و عترت از نگاه آلوده پرهیز داده می‌شود و بر زن و مرد واجب می‌گردد که عفت عمومی رعایت شود.

با توجه به این که در عصر کنونی فضای مجازی دسترسی به هر چیزی را آسان کرده که با ترویج تصاویر و ویدیوهای غیر اخلاقی به معضلی سخت و پرخطر  برای مومنین تبدیل شده است.

چشم راه ورود به قلب

یکی از مهمترین ابزارهای ورودی قلب انسان، چشم است. چشم عضو بسیار عظیمی است.

همچنانی که بیشترین حس فرد با چشم و نگاه است، بیشترین ارتباطات قلبی از طریق چشم خواهد بود. بدین سبب باید مراقب چشم بود و آن را از گناه حفظ کرد. درباره نگاه به نامحرم پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «إيّاكَ و النَّظرَةَ بعدَ النَّظرَةِ ؛ فإنَّ الاُولى لكَ و الثّانِيَةَ علَيك[1]»، از نگاهِ بعد از نگاه بپرهيز؛ زيرا نگاه اول از آنِ توست و نگاه دوم به زيان توست.

ویرانی دل با نگاه سوم

علاوه بر معاشرت‌ها در فضای حقیقی، در فضای مجازی، گاهی ناخودآگاه چشم انسان به تصویری می‌افتد که باید چشم را از آن برگرداند و نگاه خود را ادامه نداد و برای بار دوم نگاه نکرد. ادامه دادن نگاه یا جستجو برای دیدن صحنه‌ها و تصاویر نامناسب عاقبتی نافرجام به دنبال دارد که در کلام رسول خدا (ص) آمده است:«النَّظرَةُ الاُولى خَطأٌ، و الثّانِيَةُ عَمدٌ، و الثّالِثَةُ تُدَمِّرُ[2]»، نگاه اول ناخواسته است، نگاه دوم عمدى است و نگاه سوم ويران مى كند.

دیدن مقاله «کنترل چشم در فضای مجازی پیشنهاد می‌گردد».

نگاه به نامحرم تیری زهرآلود از سوی شیطان

دنبال کردن نگاه و رفتن به این قصد، گناه است و تاریکی و ظلمت را بر قلب انسان وارد می‌کند و آثار وضعی برای او در پی دارد.

تکرار تماشای تصاویر غیر اخلاقی، لذت عبادت را از انسان می‌گیرد. پیامبر اسلام (ص) می‌فرمایند: «اَلنَّظَرُ سَهْمٌ مَسموُمٌ مِنْ سِهامِ اِبْلیسَ‌ فَمَنْ تَرَکَها خَوْفاً مِنَ اللهِ اَعطاهُ اللهُ ایماناً یَجِد حَلاوَتَهُ فی قَلْبِهِ[3]»، نگاه (به نامحرم) تیر زهرآلودی از تیرهای شیطان است و هر کس آن را از ترس خدا ترک کند، خداوند چنان ایمانی به او عطا کند که شیرینی‌اش را در دل خویش احساس کند.

در قرآن کریم نیز به به مومنان سفارش می‌کند که از نگاه به نامحرم پرهیز کنند. «قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ[4]»، به مؤمنان بگو چشم های خود را از نگاه به نامحرم فرو گیرند.

نگاه آلوده، زمینه‌ساز دیگر گناهان

زمانی که چشم بی‌پروا به هر چیزی بنگرد و بازدارنده‌ای چون تقوا و ترس از خدا نداشته باشد، زمینه گناهان بعدی را فراهم می‌نماید. «وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ[5]»، و از گام‌های شیطان، پیروی نکنید! چه اینکه او، دشمن آشکار شماست! شیطان قدم به قدم انسان را به جلو می‌برد. قدم اول تحریک نفس است.

اگر آدمی در مقابل وسوسه شیطان مقاومت کند از گناهان بعدی در امان است؛ زیرا که

زدست دیده و دل هر دو فریاد     هر آنچه دیده بیند دل کند یاد

اگر دل انسان به گناه متمایل شد، گام‌های بعدی را برمی‌دارد و چه بسا با آلوده شدن به گناهان و اصرار بر تکرار آن نجات یافتن سخت گردد. لذا دستورالعمل قرآن و روایات حفظ دامن است که لازمه آن بستن و فرو هِشتن چشم از گناه است[6].

بکارگیری صحیح نعمت چشم

با کنترل چشم و حفظ کردن آن از صحنه‌های گناه‌آلود می‌توان به مراتب بالایی دست یافت؛ زیرا که باید با چشم شگفتی‌های عالم را دید و شکرگزار پروردگار متعال بود.

دیدگان نعمتی است که اگر انسان توفیق نگاه به قرآن را برای آن فراهم کند نور چشم و قلب او زیاد خواهد شد و چشمی که منور به انوار قرآن گردد باید محفوظ داشت و مراقب آن بود تا به هر گناهی آلوده نشود. چونان که چشم دریچه‌ای است برای ورود به قلب.
در سیره حضرت علی (ع) آمده است که به هر چیزی نگاه نمی‌کردند و معتقد بودند چشمی که به صورت رسول خدا (ص) نگاه می‌کند نباید هرز برود و هر چیزی را ببیند.

فواید دوری از نگاه به نامحرم

با تفکر و دقت به نتایج مثبت دوری از نگاه به نامحرم، تکرار و دنباله‌روی از آن برای انسان بی‌معنا می‌گردد و انسان را از خطر ابتلا به گناهان دیگر نجات می‌بخشد.

یکی از برکات آن عاقبت بخیری انسان در روز قیامت است، روزی که همه در تلاش برای رهایی از دوزخ هستند. این فایده پرخیر آن است که رسول خدا (ص) فرمودند: «در روز قیامت، همه چشم‌ها گریانند، غیر از سه دسته: چشمی که از ترس خشیت خدا گریان باشد، چشمی که از محارم خدا و حرام‌ها فرو بسته شده باشد و چشمی که در راه خدا تا صبح بیداری کشیده است[7]». در ادامه به مواردی دیگر از این آثار که در روایات آمده است، اشاره می‌گردد:

• داشتن قلبی آرام و آسوده؛
• چشیدن طعم شیرین ایمان؛
• گریان نبودن در روز محشر؛
• دیدن عجایب عالم و یافتن چشم بصیرت؛
• نورانی شدن چشم.

آثار نگاه به نامحرم

چشم‌چرانی و نگاه به نامحرم آثار منفی و جبران‌ ناپذیری را به دنبال دارد. اگر انسان در این زمینه دقت و تفکر لازم را نداشته باشد در دام شیطان گرفتار می‌شود. از جمله آثار آن عبارت است از:

• از دست دادن توفیق عبادت؛
• اضطراب و حسرت؛
• از هم پاشیدن خانواده؛
• مبتلا به انواع گناهان و زایش گناه؛
• تیرگی و ظلمت قلب؛
• دوری از رحمت خدا در قیامت.

راهکار امیرالمومنین (ع) هنگام روبه رو شدن با نامحرم

بهترین راه برای دوری و جلوگیری از شهوت حرام، چشم‌ پوشی از نگاه حرام است. در این زمینه توصیه حضرت امیر (ع) راهگشای مومنین است.

رهنمود امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) برای گریز از خطر آلوده‌شدن و رهایی از دام شیطان هنگام رو به رو شدن با نامحرم، این گونه است: «اگر یکی از شما زنی را دید و خوشش آمد، چشم از او برداشته، نزد همسر خود رود که آنچه او دیده است، همسرش نیز دارد و مواظب باشد که شیطان را بر دل خویش راه ندهد و آن که متأهل نیست، دو رکعت نماز بخواند و خدا را زیاد سپاس گوید و صلوات بر پیامبر و خاندانش فرستد، آنگاه از فضل خدا بخواهد و خدا نیز با رحمت خویش او را از راه مباح بی‌نیاز می‌گرداند[8]».

اگر با تصویر یا صحنه حرام مواجه شدیم در همان لحظه چه کنیم که مرتکب گناه نشویم؟

استاد سید محسن میرباقری در این زمینه می‌گویند:‌ «هرگاه با صحنه‌ای که با نگاه حرام همراه است، مواجه شدیم بلافاصله با خود بگوییم خدا می‌بیند و ملائکه‌ای هم که مأمور ثبت اعمال ما هستند، ما را مشاهده می‌کنند. با اهتمام و تمرین به این راهکار و مراقبه چشم، درجات ایمان در قلب انسان افزوده می‌شود. این معامله با خدا بسیار زیباست. برای رسیدن به نتایج پربرکت آن، این زحمت را بر خود تحمیل کنیم».

اگر انسان به این باور برسد که عالم محضر خداست، او بصیر و بینا بر همه اعمال بندگان خود است، دیگر در محضر او مرتکب گناه نخواهد شد.  

سخن آخر

بنابر آنچه گفته شد شروع گناه و آلودگی از یک نگاه نارواست. اگر انسان از کنترل و مراقبت چشمانش غافل شود، خود را به ورطه نابودی برده است. اما با محافظت از این نعمت عظیم خدادادی در کلام و معاشرت‌ها با نامحرمان می‌توان اجر و مزدی بسیاری در روز قیامت برای خود رقم بزند و در صورت ارتکاب به این گناه با توبه و استغفار به درگاه خداوند باری تعالی می‌توان بندگی را از سر گرفت، چراکه خداوند بخشنده و مهربان است.

---

[1]. کنزالعمال، 13072.

[2] . همان، 13073.

[3] . بحارالأنوار، ج 101، ص 37.

[4] . سوره نور، آیه ۳۰.

[5] . سوره بقره، آیه 168.

[6] . دوره تمرین بندگی، استاد میرباقری، درس دوری از گناهان چشم.

[7] . بحارالأنوار، ج104، ص 35.

[8] . تفسیر نورالثقلین، ج3، ص 589.