بهترین دعای قنوت نماز در آیات و روایات
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
یکی از اعمال پرفضیلت نماز، قنوت است. دعای قنوت نماز از عمق معنوی و روحانی بالایی برخوردار است.در آیات قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم‌السلام) برای دعای قنوت نماز، دعاهایی با مضامین عالی سفارش شده که در آن انسان به اختیار و انتخاب خود آن را می‌خواند و از خداوند طلب خیر و رحمت می‌کند.
این دعا تجلی عشق و عبودیت انسان به درگاه خداوند است که انسان بااخلاص به واسطه آن به مراتب بالای معنوی دست می‌یابد.
دعا تجلی عشق و عبودیت انسان به درگاه خداوند است که انسان با اخلاص به واسطه آن به مراتب بالای معنوی دست می‌یابد.
با توجه به اهمیت تأثیر بسزایی که دعای قنوت نماز در زندگی و سرنوشت انسان دارد، بر آن شدیم که در این مقاله به بهترین دعاهایی که در قرآن کریم و سیره معصومین (علیهم‌السلام) به آن سفارش شده، بپردازیم.
قنوت نماز
قنوت، عملی مستحب در نماز است که نمازگزار در رکعت دوم دست‌ها را تا مقابل صورت به طرف آسمان بالا می‌آورد و دعا می‌خواند. قنوت در بیشتر نمازها فقط یک‌بار در رکعت دوم پس از خواندن حمد و سوره و پیش از رکوع انجام می‌شود.
برای دعای قنوت نماز، می‌توان هر ذکر و دعایی را خواند. خواندن ذکر یا دعایی غیرعربی در قنوت نماز مورد اختلاف فقهاست؛ برخی آن را صحیح می‌‌دانند و برخی دیگر الزام به عربی خواندن دعای قنوت نماز دارند.. ولی در عین حال خواندن دعا را به زبان دیگر موجب باطل شدن نماز نمی‌دانند.
اهمیت قنوت نماز به حدی است که اگر نمازگزار آن را فراموش‌کرده باشد، در صورتی که قبل از رسیدن به رکوع یادش آمد، می‌تواند آن را بجا آورد.
قنوت در نمازهای مختلف
به جز نمازهای عیدین، جمعه، آیات و وتر در همه نمازهای دیگر قنوت فقط یک مرتبه پس از خواندن حمد و سوره و پیش از رکوع رکعت دوم انجام می‌شود.
در نماز عید فطر و عید قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت خوانده می‌شود. در نماز آیات پنج قنوت (البته با خواندن یک قنوت هم نماز صحیح است.)، در نماز جمعه دو قنوت یکی پیش از رکوع رکعت اول و دیگری بعد از رکوع رکعت دوم و در نماز وتر پس از حمد و سوره رکعت اول قنوت خوانده می‌شود[1].
بهترین دعای قنوت نماز از آیات قرآن کریم
در متون دینی و روایی برخی از آیات قرآن با مضامین عالی و روح بخش به عنوان دعای قنوت نماز توصیه شده است که ادامه به بعضی آز آنها اشاره میکنیم:
- درخواست خیر دنیا و آخرت
«رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ[2]»؛
اى پروردگار ما، در دنيا و آخرت به ما خير و خوبى عطا فرما، و ما را از شكنجه آتش حفظ نما.
- طلب آمرزش برای والدین
«رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ[3]»؛
اى پروردگار ما، مرا و پدر و مادرم را و ايمانمان را در روزى كه حساب برپا مى‌گردد، بيامرز.
«رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ[4]»؛
پروردگارا! مرا، و پدر و مادرم را بیامرز.
«رَّبِّ اغْفِرْ لىِ وَ لِوَالِدَىَّ وَ لِمَن دَخَلَ بَيْتىِ مُؤْمِنًا وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ لَاتَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارَا[5]»؛
بار الها، مرا و پدر و مادر من و هر که با ایمان به خانه (یا به کشتی) من داخل شود و همه مردان و زنان با ایمان عالم را ببخش و بیامرز و ستمکاران را جز بر هلاک و عذابشان میفزای.
«رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا[6]»؛
پروردگارا! همانگونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده.
- درخواست پیروزی بر کافران
«رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فىِ أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انْصُرْنَا عَلىَ الْقَوْمِ الْكَفِرِينَ[7]»؛
و آنها جز این نمی‌گفتند که پروردگارا، از گناه و ستمی که ما درباره خود کرده‌ایم درگذر و ما را ثابت قدم بدار و بر (محو) گروه کافران مظفّر و منصور گردان.
- استقامت و پایداری در دین:
«رَبَّنَا لَاتُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ[8]»؛
پروردگارا، پس از آن كه ما را هدايت فرمودى، قلب‌هايمان را مایل به باطل نفرما و از لطف خويش به ما رحمتى عطا فرما، كه همانا تويى بخشنده بدون منت.
- طلب سعه صدر
«رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي[9]»؛
پروردگارا، سينه مرا گشايش ده، و كارم را بر من آسان فرماى، گره از زبانم بگشاى تا سخنم را بفهمند.
- طلب صبر
«رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ تَوَفَّنا مُسْلِمين[10]»؛
پروردگارا، قلب ما را از بردبارى سرشار فرماى، و ما را مسلمان بميران.
- درخواست پذیرش اعمال
«رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ[11]»؛
پروردگارا! از ما بپذير، كه تو شنوا و دانايى.
- توفیق نماز گزاری
«رَبِّ اجْعَلْني مُقيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعا[12]»؛
پروردگار من، مرا و فرزندانم را بر پا دارنده نماز قرار بده و دعايم را بپذير.
- طلب بخشش گناهان
«رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ[13]»؛
پروردگارا، همانا كه ما ايمان آورده‌ايم، پس گناهان ما را بيامرز و ما را از عذاب آتش نگاه دار.
- درخواست رحمت و بخشودگی
«رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرينَ[14]»؛
پروردگارا، ما به خويشتن ستم كرديم و اگر ما را نيامرزى و بر ما رحمت نياورى، همانا كه ما از زيانكاران باشيم.
- طلب صدق و راستی در امور
«رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَل لِّی مِن لَّدُنکَ سُلْطَانًا نَّصِیرًا[15]»؛
پروردگارا! مرا (در هر کار،) با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز و از سوی خود، حجتی یاری کننده برایم قرار ده.
پروردگارا! مرا (در هر کار،) با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز و از سوی خود، حجتی یاری کننده برایم قرار ده.
- دعا برای توفیق شکرگزاری
«رَبِّ أَوْزِعْنی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلى والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَدْخِلْنی بِرَحْمَتِکَ فی عِبادِکَ الصَّالِحین[16]»؛
پروردگارا! شکر نعمت‌هایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته‌ای به من الهام کن، و توفیق ده تا عمل صالحی که موجب رضای توست انجام دهم، و مرا به رحمت خود در زمره بندگان صالحت وارد کن.
- طلب خیر برای همسر و فرزندان
«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّهَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا[17]»؛
پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرار ده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان.
- درخواست آمرزش برای برادران مومن
«رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلأَخِی وَأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ[18]»؛
پروردگارا! من و برادرم را بیامرز، و ما را در رحمت خود داخل فرما، و تو مهربانترین مهربانانى.
«رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ وَ لا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّکَ رَؤُفٌ رَحِیم[19]»؛
پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز، و در دلهایمان حسد و کینهاى نسبت به مؤمنان قرار مده، پروردگارا! تو مهربان و رحیمى.
- دعای پرهیزکاران
«رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّار[20]»؛
پروردگارا! براستى که ما ایمان آوردهایم، پس گناهان ما را ببخش و ما را از عذاب آتش حفظ فرما.
- طلب نعمت دنیوی و رحمت اخروی
«رَبَّنا اتِنا فِی الدُّنْیا وَ مالَهُ فِی الاخِرَهِ منْ خَلاقٍ[21]»؛
پرودگارا! در دنیا رحمت و نعمت به ما عنایت کن هر که از رحمت تو محروم شد در آخرت بهره ندارد.
- درخواست عذاب برای گمراه کنندگان
«رَبَّنا اتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبیراً[22]»؛
پروردگار ما، آنها که ما را گمراه نمودند عذاب آنها را دو چندان کن و از نعمت‌های خود محروم ابدی فرما.
- درخواست رشد و هدایت
«رَبَّنا اتِنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً وَ هَیَّیْ لَنا مِنْ اَمْرِنا رَشَدًا[23]»؛
بار الها، تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما و بر ما وسیله رشد و هدایتی کامل مهیّا ساز.
- طلب زیاد شدن علم
«رَبِّ زِدْنی عِلْما[24]»؛
پروردگارا! علم مرا زیاد کن.
- درخواست فرزندان و نوادگان صالح
«رَبِّ هَبْ لِی مِنَ الصَّالِحِینَ[25]»؛
پروردگارا! به من از صالحان ( فرزندان صالح) ببخش.
«رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَمِن ذُرِّیَّتِنَا أُمَّهً مُّسْلِمَهً لَّکَ[26]»؛
پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتى که تسلیم فرمانت باشند.
«رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیهً طَیبَهً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ[27]»؛
خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزه‌ای (نیز) به من عطا فرما، که تو دعا را می‌شنوی.
بهترین دعای قنوت نماز در روایات معصومین (علیهم‌السلام)
دعای قنوت نماز، فرصتی است برای نزدیک‌تر شدن به خداوند و طلب بهترین‌ها از آفریدگار بی‌همتا. در روایات معصومین (علیهم‌السلام)، بهترین دعاها به ما معرفی شده است که هر یک از عمق جان برمی‌خیزد و چشمه‌ای از معارف حقیقی دین را به نمایش می‌گذارد.
قنوت به عنوان یکی از اعمال نماز از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است. پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) درباره قنوت می‌فرماید: «هر کس در دنیا قنوتش طولانی‌تر باشد، در قیامت آسایش طولانی‌تری دارد[28] ».
- دعای قنوت نماز امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)
بنابر آنچه گفته شده دعای پرتکرار قنوت امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) آیه ۷۴ سوره فرقان بوده است. «رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیَّاتِنَا …»؛ پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان.
همچنین دعای زیر از جمله دعای قنوت نماز امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) است:
«اللَّهُمَّ إِلَیْكَ شَخَصَتِ الْأَبْصَارُ وَ نُقِلَتِ الْأَقْدَامُ وَ رُفِعَتِ الْأَیْدِی وَ مُدَّتِ الْأَعْنَاقُ وَ أَنْتَ دُعِیتَ بِالْأَلْسُنِ وَ إِلَیْكَ سِرُّهُمْ وَ نَجْوَاهُمْ فِی الْأَعْمَالِ رَبَّنَا افْتَحْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْفَاتِحِینَ اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَیْكَ (فَقْدَ نَبِیِّنَا وَ غَیْبَةَ إِمَامِنَا) وَ قِلَّةَ عَدَدِنَا وَ كَثْرَةَ أَعْدَائِنَا وَ تَظَاهُرَ الْأَعْدَاءِ عَلَیْنَا وَ وُقُوعَ الْفِتَنِ بِنَا فَفَرِّجْ ذَلِكَ اللَّهُمَّ بِعَدْلٍ تُظْهِرُهُ وَ إِمَامِ حَقٍّ نَعْرِفُهُ إِلَهَ الْحَقِّ آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ[29]»؛
خدايا! چشم‌ها به سوى تو خيره شده و گام‌ها به سوى تو برداشته شده و دست‌ها به سوى تو بلند شده و گردن‌ها به سوى تو كشيده شده است و تو با زبان‌ها خوانده مى‌شوى و پنهان و نجواى مردم در اعمال به سوى تو باشد. اى پروردگار ما! ميان ما و قوم ما به حق راه بگشاى و تو بهترين گشايندگانى. بار خدایا، ما به تو شکایت میکنیم از فقدان پیامبرمان و غایب بودن اماممان و کمی افرادمان و زیادیِ دشمنانمان و دست به هم دادنشان علیه ما و افتادن فتنهها در میان‌مان؛ پس ای پروردگار، گشایش اینها را با عدالتی که آشکار کنی و امام بر حقّی که می‌شناسیم فراهم کن، ای خدایِ حق اجابت فرما.
- دعای قنوت نماز جمعه امام رضا (علیه‌السلام) برای امام زمان (عجل‌الله‌فرجه)
امام رضا (علیه‌السلام) در قنوت نماز جمعه‌هایی که می‌خواندند، این گونه برای حضرت ولی عصر (عجل‌الله‌فرجه) دعا می‌کردند:
«اللَّهُمَّ أصلِح عَبدَكَ وخَليفَتَكَ بِما أصلَحتَ بِهِ أنبِياءَكَ و رُسُلَكَ، وحُفَّهُ بِمَلائِكَتِكَ و أَيِّدهُ بِروحِ القُدُسِ مِن عِندِكَ، وَاسلُكهُ مِن بَينِ يَدَيهِ و مِن خَلفِهِ رَصَداً يَحفَظونَهُ مِن كُلِّ سوءٍ، و أَبدِلهُ مِن بَعدِ خَوفِهِ أمناً، يَعبُدُكَ لايُشرِكُ بِكَ شَيئاً، و لاتَجعَل لِأَحَدٍ مِن خَلقِكَ عَلى وَلِيِّكَ سُلطاناً، وَائذَن لَهُ في جِهادِ عَدُوِّكَ و عَدُوِّهِ، وَاجعَلني مِن أنصارِهِ، إنَّكَ عَلى كُلِّ شَي‌ءٍ قَديرٌ[30]»؛
خدايا! بنده‌ات و خليفه‌ات را با آنچه پيامبران و فرستادگانت را به سامان آوردى، به سامان بياور و گرداگرد او را با فرشتگانت پُر كن و او را با روح القدس، از جانب خودت تأييد بفرما و نگهبانانى در راهش از پيش رو و پشت سرش بگمار تا او را از هر بدى حفظ كنند و پس از بيمناكى‌اش، او را آسوده خاطر كن؛ او كه تو را مى‌پرستد و چيزى را همتاى تو نمى‌كند. و هيچ كس از مردمت را بر وليّت چيره نكن و اجازه جهاد با دشمنت و دشمن او را به او بده و مرا از ياران او قرار بده كه تو بر هر كارى توانايى.
- دعای قنوت نماز به فرموده امام صادق (علیه‌السلام)
امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:«برای دعای قنوت نماز کافی است که بگویید:
«اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ عَافِنَا وَ اعْفُ عَنَّا فِی الدُّنْیَا وَ الاْخِرَهِ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ[31]»؛
خدایا! ما را بیامرز و به ما سلامتی بخش و از ما در دنیا و آخرت درگذر همانا تو بر هر چیز توانایی.
«اَللّهُمَّ اغْفِرْلَنا وَ ارْحَمْنا وَ عافِنا وَاعْفُ عَنّا و أغنِنا عَمَّن سِواکَ وَانْصُرنا عَلى مَنْ عادانا وَ أَصْلِحْ أمر آخِرَتِنا وَ دُنیانا وَ اقْضِ حـوائـجـنـا یا لطیف، یا اَهْلَ التَّقْوى وَ الْمَغْفِرَهِ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ»؛
خدایا! ما را ببخش و باما مهربان باش و بما عافیت ده و ازما بگذر ومارا ازغیرخودت بی نیاز کن و ما را بر دشمنان پیروز و کار دنیا و آخرت ما را اصلاح و نیازهای ما را برطرف بنما؛ ای مهربان! ای اهل تقوا و بخشایش! ای مهربان ترین مهربانان.
از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمودند: کسى از شما که در دار دنیا قنوت او طولانی تر است، در موقف قیامت راحتی او نیز طولانى تر است. و از بعضی از روایات استفاده مى‌شود که طول دادن دعا در نماز از طول دادن قرائت افضل است.
دعای قنوت نماز وتر در نماز شب
مستحب است كه در دعای قنوت نماز وتر، قبل از ركوع دعاى فرج را بخوانى و اين را شيخ صدوق روايت كرده است که منظور این دعاست که بر اساس شواهد و اسناد معتبر، «معروف ابن خربود» از امام باقر يا امام صادق (علیهم‌السلام) روايت كرده است كه فرمود: «در قنوت نماز وتر بخوان[32]:
«لٰا الٰهَ الَّا اللّٰهُ الْحَلٖیمُ الْکَرٖیمُ لٰا الٰهَ الَّا اللّٰهُ الْعَلِی الْعَظٖیمُ سُبْحٰانَ اللّٰهِ رَبِّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْارَضینَ السَّبْعِ وَمٰا فیهِنَّ وَمٰا بَینَهُنَّ وَ ربِّ الْعَرْشِ الْعَظٖیمِ وَالْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمٖینَ[33]»؛
نيست خدايی سزاوار پرستش مگر خدای يكتای بی‌همتائی كه صاحب حلم و كرم است، نيست خدايی سزاوار پرستش مگر خدای يكتای بی‌همتائی كه بلند مرتبه و بزرگ است، پاك و منزه است خداوندی كه پروردگار هفت آسمان و هفت زمين است، و پروردگار هر چيزيست كه در آسمان‌ها و زمين‌ها و ما بين آنهاست و پروردگار عرش بزرگ است، و حمد و ثنا مخصوص خداوندی است كه پرورش دهنده تمام موجودات است.
همچنين مستحب است كه در قنوت اين دعا را بخوانى که گفته شده دعای قنوت نماز پيامبر اکرم (صلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم) بوده است :
«اَلْلَّهُمَّ هْدِنى فِيمَن هَدَيْتَ وَ عَافِنِى فِيمَن عَافَيْتَ، وَ تَوَّلَنِى فِيمَن تَوَلَّيتَ وَ بَارِك لِى فى مَنْ اعطَيْتَ وَ قِنى شَرَّ مَا قَضَيْتَ فَاِنَّكَ تَقضِى وَ لَايَقضِى عَلَيكَ، سُبْحانَكَ رَبَّ الْبَيْتِ اسْتَغْفِرُكَ وَ اتُوبُ الَيْكَ وَ اُءْمِنُ بِكَ وَ اتَوَسَّلُ الَيْكَ وَ لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ الّا بِكَ يا رَحيمُ»؛
پروردگارا! رهنمايى‌ام كن به هر كه هدايتش كردى و عافيتم ده به هر كه عافيت دادى و سرپرستم باش به هر كه سرپرستى كردى و بركت ده مرا به هر چه به من دادى و از شر آنچه مقدر كردى؛ زيرا تو حكم مى‌كنى و ديگرى بر تو حكم نمى‌كند، منزهى ای پروردگار كعبه! آمرزشت جويم و به تو باز مى‌گردم و به سوى تو معتقدم و توكل بر تو دارم. جز تو هيچ نيرو و قدرتى نيست، اى خداى مهربان.
سایر دعاهایی که به عنوان دعای قنوت نماز می‌توان خواند
- «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ كُلِّ سُوءٍ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ عَافِيَتَكَ فِي أُمُورِي كُلِّهَا وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ خِزْيِ الدُّنْيَا وَ عَذَابِ الْآخِرَةِ[34]»؛
خدایا از تو می‌خواهم از هر چیزی که دانشت آن را فرا گرفته و پناه می‌آورم به تو از هر شری که دانشت آن را فرا گرفته. سلامتی کامل در همه امور را از تو می خواهم و به تو پناه می‌آورم از خواری دنیا و عذاب آخرت.
- اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ لِي وَ لِوَالِدَيَّ وَ لِوُلْدِي وَ أَهْلِ بَيْتِي وَ إِخْوَانِيَ الْمُؤْمِنِينَ فِيكَ الْيَقِينَ وَ الْعَفْوَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الرَّحْمَةَ وَ الْمَغْفِرَةَ وَ الْعَافِيَةَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ »؛
خدایا از تو برای خودم و برای پدر و مادرم و برای فرزندانم و برای خانواده‌ام و برای برادران مؤمنم از تو می‌خواهم که یقین به تو و عفو و عافیت و رحمت و مغفرت و سلامتی در دنیا و آخرت را عطا کنی.
- «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا هَدَيْتَنَا بِهِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا أَكْرَمْتَنَا بِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِمَّنِ اخْتَرْتَ لِدِينِكَ وَ خَلَقْتَهُ لِجَنَّتِكَ اللَّهُمَّ لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ[35]»؛
خدایا بر محمد درود فرست چنان که ما را به وسیله او رهنمون شدی، بر محمد درود فرست چنان که ما را نزد او گرامی داشتی، و ما را از کسانی که برای دینت برگزیده‌ای و برای بهشت خود آفریده‌ای، قرار ده، پروردگارا، پس از آن كه ما را هدايت فرمودى، قلب‌هايمان را مایل به باطل نفرما و از لطف خويش به ما رحمتى عطا فرما، كه همانا تويى بخشنده بدون منت.
توصیه آیت‌الله قاضی (رحمة‌الله‌عليه) به شاگردانشان
عارف نامی آیت‌الله سید علی آقای قاضی (رحمة‌الله‌عليه) به شاگردان خود دستور می دادند این دعا را در قنوت نماز هایشان بخوانند: « اللهم ارزقنی حبّک و حبّ ما تحبه، و حبّ من یحبّک، والعمل الذی یبلغنی إلی حبّک واجعل حبّک احبّ الاشیاء إلی. »
خداوندا محبت خود را و محبت کسانی را که دوست داری و محبت کسی که تو را دوست دارد و عملی که مرا بسوی محبتت برساند را ؛ روزی ما بفرما و محبت خود را محبوب ترین چیزها نزد ما قرار بده.
تغییر دعای قنوت نماز آیت الله بهاء الدینی (رحمة‌الله‌عليه)
درباره آیت الله بهاءالدینی (رحمة‌الله‌عليه) آمده است که در قنوت نمازهایشان دعاهای مرسوم را می‌خواندند. تا این که نوع دعا، کلمات و عبارات ایشان تغییر کرد و هرگاه دست‌های خود را در قنوت نماز مقابل صورت می‌گرفتند، دعای سلامتی حضرت مهدی (علیه‌السلام) را می‌خواندند، «اللهم کن لولیک الحجة ابن الحسن …». در فرصت مناسبی علّت تغییر دعا را از ایشان پرسیدند. معظم‌له در یک جمله کوتاه فرمود: «حضرت پیغام دادند که در قنوت به من دعا کنید[36]».
لازم به ذکر است برخی علما در قنوت‌های نمازشان جز دعای سلامتی حضرت «اللهم کن لولیک الحجة ابن الحسن» را نمی خواندند.
استاد اخلاقی در خصوص دعای قنوت نماز می‌گفت: «پنج وعده نماز می‌خوانیم، خمس آن را اختصاص دهیم به امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) و برای سلامتی ایشان دعا کنیم.
توصیه مرحوم آیت الله مرعشی نجفی (رحمة‌الله‌عليه)
عالم جلیل القدر، مرحوم آیت الله مرعشی نجفی (رحمة‌الله‌عليه) در وصیت نامه خویش خواندن این دعا را در قنوت نماز توصیه کردند: «اللهُمَ انی أسألُکَ بِحَقِ فاطمةَ وَ أَبیِها وَ بَعلِها وَ بَنیها وَ السِّرِّ المُستَودَعِ فیها أَن تُصلیَ علی مُحَمَدٍ وَ آلِ مُحَمَدٍ وَ أَن تَفعَل بِى ما أنت أهْلُهُ وَ لا تَفعَل بی ما أنا أَهلُه».
سخن آخر
در پایان، می‌توان گفت که دعای قنوت نماز یکی از اعمال مهم و تأثیرگذار در ملکوتی شدن نمازها و ارتباط با خداوند است. با توجه به آیات و روایات و سیره اهل بیت (علیهم‌السلام)، بهترین دعاهای قنوت در نمازها به نمازگزار کمک می‌کند تا ارتباط عمیق‌تری با خداوند برقرار کند و از آثار معنوی آن بهره‌مند شود. در نتیجه، خواندن دعای قنوت نماز نه تنها یک عبادت است؛ بلکه یک فرصت برای خودسازی و ارتقاء معنویت روحی نیز می‌باشد.
[1] . توضیح المسائل مراجع، مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹.
[2] . سوره بقره، آیه ۲۰۱.
[3] . سوره ابراهیم، آیه ۴۱.
[4] . سوره نوح، آیه ۲۶.
[5] . همان، آیه ۲۸.
[6] . سوره اسراء، آیه ۲۴.
[7] . آل عمران، آیه ۱۴۷.
[8] . همان، آیه ۸.
[9] . سوره طه، آیه ۲۸-۲۵.
[10] . سوره اعراف، آیه ۱۲۶.
[11] . سوره بقره، آیه ۱۲۷.
[12] . سوره ابراهیم، آیه ۴۰.
[13] . سوره آل عمران، ۱۶.
[14] . سوره اعراف، آیه ۲۳.
[15] . سوره اسراء، آیه ۸۰.
[16] . سوره نمل، آیه ۱۹.
[17] . سوره فرقان، آیه ۷۴.
[18] . سوره اعراف، آیه ۱۵۱.
[19] . سوره حشر، آیه ۱۰.
[20] . سوره آل عمران، آیه ۱۶.
[21] . سوره بقره، آیه ۲۰۰.
[22] . سوره احزاب، آیه ۶۸.
[23] . سوره کهف، آیه ۱۰.
[24] . سوره طه، آیه ۱۱۴.
[25] . سوره صافات، آیه ۱۰۰.
[26] . سوره بقره، آیه ۱۲۸.
[27] . سوره آل عمران، آیه ۳۸.
[28] . من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۴۸۷.
[29] . گزیده مفتاح الفلاح، ص۵۳.
[30] . بحار الأنوار، ج ۸۹، ص ۲۵۱ .
[31] . الکافي، ج۳، ص۳۴۰.
[32] . منهج الصالحين، ج ۱.
[33] . ادب حضور السید بن طاووس، جلد ۱، صفحه ۲۴۳.
[34] . کافی، ج ۲، ص ۵۸۷.
[35] . وسائل الشيعة، ج ۶، ص ۲۷۴.
[36] . شرح دعای سلامتی، آقای قرائتی.