کظم غیظ
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
کظم غیظ به معنای فرونشاندن خشم و کنترل آن است. بنابر آموزه‌های دینی کسی که جلوی خشم خود را بگیرد و آن را کنترل کند جایگاه ویژه‌ای نزد خداوند دارد. در روایات اسلامی برای کظم غیظ آثار فراوان دنیوی و اخروی ذکر شده است. در این مقاله به موضوع کظم غیظ و آثار آن می‌پردازیم. برخی از مطالب مهم مطرح شده در این مقاله عبارتند از:
- اثر دنیوی کظم غیظ
- آثار اُخروی کظم غیظ
- کظم غیظ برای خدا
- فرونشاندن خشم از راه معصیت
چکیده
- در زبان عربی اصطلاحا «کظم غیظ» به معنای جلوگیری و فروبردن شعلۀ خشم به کار می‌رود.
- از آثار دنیوی فرونشاندن خشم این است که خداوند به انسان عزت عنایت می‌کند.
- برخی از آثار اُخروی کظم غیظ عبارتند از:
- نجات از اضطراب قیامت
- رضای از خدا در قیامت
- فرونشاندن خشم زمانی بالاترین ارزش رو پیدا میکنه که اون فشار و هیجان رو تحمل کنی و خشمت رو کنار بگذاری، تا رضایت خداوند رو به دست بیاری.
- از بدترین حالتهای فرونشاندن خشم اینه که کسی تصمیم بگیره خشمش رو از راه معصیت الهی خاموش کنه. مثلا از زور بازو و کتک زدن استفاده کنه یا تهمت بزنه تا طرف مقابل رو مغلوب کنه. چنین فردی نزد خداوند بسیار مبغوضه.
کظم غیظ
با نگاه به منابع اسلامی و بررسی اونها دربارۀ غضب و خشم به موضوع «کظم غیظ» برخورد می‌کنیم. کظم غیظ مقدمه‌ای برای صفت پسندیدۀ حلم است و انسان با تکرار کظم غیظه که میتونه به حلم دست پیدا کنه.
کظم غیظ یعنی چه؟
کظم به معنای قفل زدنه. مثلا اگر در زبان عربی بگیم «کظمُ الباب» معنای اون میشه «در را قفل زد». معنای غیظ هم، همون حالتِ خشم و ناراحتی در انسانه. حالا در زبان عربی اصطلاحا «کظم غیظ» رو به معنای جلوگیری و فروبردن شعلۀ خشم به کار میبرن و به کسی کاظم میگن که جلوی خشمش را میگیره. پس اون زمانی که نیرویِ خشم به هیجان اومده و کنترل انسان بر این نیرو، خیلی مشکل و سخت شده، اینجا جائیه که باید از این حالت استفاده بشه. یعنی در جایی که انسان میتونه خشمش رو اعمال کنه اما با فرونشاندن خشم از اون جلوگیری میکنه. اینجاست که کظم غیظ معنی پیدا میکنه. اگر انسان بتونه خودنگهدار باشه و اجازه نده این خشم به بیرون نفوذ پیدا کنه، به حالت کظم غیظ رسیده.
در بیان اولیای دینی ما فرونشاندن خشم یکی از موارد امتحانی انسان در این دنیا دونسته شده و از غیظ و خشم با عنوان بلای عظیم یاد شده است. امام صادق (ع) می‌فرمایند:
«نِعْمَ الْجُرعَةُ الْغَيْظُ لِمَنْ صَبَرَ عَلَيْهَا ؛ فَإِنَّ عَظِيمَ الأَجرِ لَمِن عَظیمِ البَلَاءِ و ما أَحَبَّ اللّٰهُ قَوماً إلَّا ابتَلَاهُم.»[1]
نیکو جرعه ای است خشم برای کسی که بر آن صبر کند که پاداش بزرگ در برابر بلای بزرگ است و خدا مردمی را که دوست دارد مبتلاشان می سازد.
به زبان آوردن و صحبت کردن دربارۀ کنترل خشم خیلی راحته ولی اون زمانی که انسان با صحنه‌ای مواجه میشه که خشمش در حال لبریز شدنه، عمل به این دستورات خیلی سخت میشه. اما اگه بتونیم از این امتحان سربلند بیرون بیایم، رضایت حق تعالی رو برای خودمون به دست آوردیم.
در منابع دینی آثار کظم غیظ رو در دو دسته بیان کردند، آثار دنیوی فرونشاندن خشم و آثار اخروی، که ما در ادامه، دربارۀ هر دسته توضیحاتی خواهیم داد:
الف- آثار دنیوی کظم غیظ
از جمله آثار دنیوی فرونشاندن خشم اینه که اگر انسان در جایی حالت خشم پیدا کنه و از اعمال خشم خودداری کنه، خداوند عزت او را، هم در دنیا و هم در آخرت زیاد خواهد کرد. امام صادق (ع) فرمودند:
«مامِنْ عَبْدٍ کظَمَ غَیظاً الّا زادَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عِزّاً فی الدُّنْیا وَالآخِرَةِ»[2]
بنده ای نیست که خشم خود را فرو برد مگر اینکه خدای متعال بر عزّت او در دنیا و آخرت بیفزاید.
پس از آثار دنیوی فرونشاندن خشم اینه که خداوند به انسان عزت عنایت میکنه.
ب- آثار اُخروی کظم غیظ
1. نجات از اضطراب قیامت
اولین اثر اُخروی فرونشاندن خشم اینه که خداوند قلب انسان رو در قیامت از امن و ایمان پر خواهد کرد. چیزی که در اون روز انسان شدیداً بهش نیاز داره. در این زمینه امام باقر (ع) می‌فرمایند:
«مَنْ کظَمَ غَیظاً وَ هُوَ یقْدِرُ عَلی امْضائِهِ حَشاهُ اللَّهُ قَلْبَهُ اَمْناً وَ ایماناً یوْمَ الْقِیمَةِ»[3]
هرکس خشمی را که می تواند آن را اعمال کند، فرو خورد، خداوند در قیامت دلش را مملو از ایمان و ایمنی گرداند.
2. رضای از خدا در قیامت
یکی دیگر از آثار کظم غیظ رضای از خدا در روز قیامته و چه چیزی بالاتر از این که انسان در قیامت به این درجه برسه که قلبش مملو از رضای الهی باشه. امام صادق (ع) می‌فرمایند:
«مَنْ کظَمَ غَیظاً وَ لَوْ شاءَ انْ یمْضِیهُ امْضاهُ، امْلَأَهُ اللَّهُ قَلْبَهُ یوْمَ الْقِیمَةِ رِضاهُ»[4]
هرکس خشمی را که می تواند آن را اعمال کند، فرو برد، خداوند دلش را در قیامت از رضای خود پر می‌گرداند.
ج- کظم غیظ برای خدا
تمام این آثار و سایر آثاری که برای فرونشاندن خشم بیان کردیم در اونجایی به اوج خودش میرسه که، برای خدا انجام بشه. یعنی کظم غیظ زمانی بالاترین ارزش رو پیدا میکنه که اون فشار و هیجان رو تحمل کنی و خشمت رو کنار بگذاری، تا رضایت خداوند رو به دست بیاری. در روایتی از پیامبر اکرم (ص) است که می‌فرمایند:
« مَا جَرَّعَ عَبْدٌ جُرْعَةٍ أَعظَمَ أَجْرًا مِنْ جُرْعَةِ غَيْظٍ كَظَمَهَا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ عَزَّوَجَلّ»[5]
هیچ بنده‌ای جرعه‌ای را فرو نمی‌دهد که از نظر اجر بزرگتر از جرعۀ غیظی باشد که آن را برای خدا فرو می‌دهد.
پس اون خشمی که انسان برای خدا فرو ببره ارزشمنده، نه کظم غیظی که مربوط به دنیا و برای حفظ شئون دنیا باشه.
فرونشاندن خشم از راه معصیت
از طرف دیگه اگر کسی تصمیم بگیره که خشمش رو از راه معصیت الهی خاموش کنه از بدترین حالتهای فرونشاندن خشم کمک گرفته. مثلا از زور بازو و کتک زدن استفاده کنه یا تهمت بزنه یا با افشای سرّ و راز، طرف مقابل رو مغلوب کنه. چنین فردی نزد خداوند به قدری مبغوضه که در بیان معصومین (ع) یک درب خاص از درهای جهنم مخصوص این شخص میشه. روایتی از رسول اکرم (ص) است که فرمودند:
«اِنَّ لِجَهَنَّمَ باباً لایَدخُلُها إِلاّ مَن شَفا غَیظَهُ بِمَعصیَةِ اللّه»[6]
برای جهنم دری است که جز کسی که با معصیت خدای تعالی خشم خود را فرو نشاند، از آن وارد نمی شود.
معمولاً زورگویان و ستمکاران این چنین‌اند که قصد می‌کنند خشم خودشون رو با معصیت الهی و آزار یا کشتن مومنان خاموش کنند و این بدترین راه است.
[1].الکافی، ج2، ص109
[2].اصول كافى، جلد2، ص110
[3].وسايل الشيعه، ج8، ص 524.
[4].همان
[5] . مجموعه ورام، ج1، ص124
[6].همان، ص121
عالی بود موفق باشید
از لطف شما سپاسگزاریم
ممنونم خیلی عالی بود اجرتون باامام موسی کاظم علیه السلام
از لطف شما سپاسگزاریم
سپاس
ممنون از توجه شما