امتیاز و ویژگی پیامبر اکرم (ص)

مقام پیامبر اکرم (ص) نزد خداوند متعال به گونه‌ای است که همه انبیای الهی بلکه همه موجودات عالم به آن غبطه می‌خورند. قرآن کریم ویژگی‌های خاصی را برای پیامبر گرامی اسلام (ص) بر می‌شمرد که با مطالعه آن برتری وجود مبارک ایشان از دیگر انبیای الهی به وضوح دیده می‌‌‌‌‌شود. در این مقاله بر پایه آیات قرآن کریم ویژگی پیامبر گرامی اسلام (ص) نسبت به سایر پیامبران بررسی می‌شود.

برای مطالعه فرازهای مهم زندگی پیامبر اکرم (ص) می‌توانید به مقاله «تاریخ پیامبر اکرم (ص)» مراجعه کنید.

هفت ویژگی پیامبر اکرم (ص):

و اما محور بحث این مقاله، ویژگی‌ پیامبر گرامی اسلام (ص) و برخی از خصائص ایشان است که ما به هفت مورد از آن اشاره می‌کنیم:

علم

اولین ویژگی پیامبر اکرم (ص) علم ایشان است. علم پیامبر اکرم (ص) برتر از سایر انبیاء بوده است. وقتی در قرآن می‌خوانیم که این قرآن تبیان همه چیز است و بیان هر چیزی در قرآن کریم آمده است و از طرفی دربارۀ پیغمبر می‌خوانیم:

﴿كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ﴾ ^[1]

كتابى است كه بر تو نازل كرديم تا مردم را به فرمان پروردگارشان از تاريكى به روشنايى ببرى‏

﴿وَ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَينِ‏َّ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيهِْمْ﴾ ^[2]

و به سوى تو نيز اين ذكر (قرآن) را فرو فرستاديم تا براى مردم آنچه را كه به سوى آنها نازل شده روشن كنى‏.

اگر پیغمبر گرامی اسلام مبین این کتاب باشد، کتابی که دربردارندۀ همۀ نیازهای انسان است، معلوم می‌شود پیامبر آگاه به همۀ نیازهای انسانی خواهد بود.

 عصمت

دومین ویژگی پیامبر اکرم (ص) عصمت است؛ که ایشان در اوج مراتب عصمت قرار داشتند. دلیل عصمت پیامبر گرامی اسلام هم در قرآن فراوان است. یکی از ادله آیات متعددی است که دستور می‌دهد بی‌چون و چرا از ایشان اطاعت کنیم. اطاعت بی‌چون و چرای از پیامبر دلیل بر عصمت ایشان است. از جمله این آیه که می‌فرماید:

﴿مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ﴾ ^[3]

هر کس از پیامبر اطاعت کند، به تحقیق از خدا اطاعت کرده است.

چطور می‌شود پیامبر معصوم نباشد و اطاعت از ایشان، اطاعت از خدا باشد؟ این‌که قرآن کریم بین اطاعت از پیامبر اکرم (ص) و اطاعت از خداوند متعال برابری ایجاد کرده است، دلیل بر این است که پیامبر اکرم (ص) آنچه را که می‌گوید درست می‌گوید و هیچ‌گونه خطا و اشتباهی در فرمایشات ایشان وجود ندارد.

 اخلاق عظیم ویژگی پیامبر اکرم (ص)

سومین ویژگی‌ پیامبر گرامی اسلام (ص) خلق زیبا و اخلاق پسندیدۀ ایشان است. قرآن کریم می‌فرماید:

﴿وَ إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظيمٍ﴾ ^[4]

ای پیامبر تو بر اخلاق بزرگی استوار هستی.

در روایت نورانی امیرالمؤمنین (ع) فرمود: خدایی که دنیا با همۀ عظمت را کوچک دیده است و فرموده است: «قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا قَليلٌ»^[5] [بگو که متاع دنیا کم است] این خدا اخلاق پیامبر را بزرگ دیده است. ببینید خلق و خوی پیامبر چگونه بوده است. آن‌قدر این پیامبر نسبت به آزار و شکنجۀ دشمنان اهل صبر و تحمل بود که گاهی قرآن کریم هم تعابیری دارد که نشانگر اوج صبر ایشان است. قرآن می‌فرماید:

﴿لَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ أَلاَّ يَكُونُوا مُؤْمِنينَ‏﴾ ^[6]

 شايد تو مى‏‌خواهى خود را هلاك كنى از اين كه آنها ايمان نمى‏‌آورند!

چقدر به خاطر این‌ها قصه می‌خوری، یک بار لب به شکایت نگشود، یک بار امت را نفرین نکرد بلکه برای هدایت امت تمام تلاش خود را به کار بست، به گونه‌ای که خدا می‌فرماید: خود را می‌کشی ولی این‌ها ایمان نیاوردند.

اخلاص

چهارمین ویژگی پیامبر گرامی اسلام (ص) اخلاص ایشان است. ایشان این همه زحمت کشیدند و تمام تلاش‌هایی که کردند برای رضای خدا بود. ذره‌ای توقعات مادی در تلاش‌های ایشان وجود نداشت. چند جای قرآن تصریح می‌کنند که من از شما هیچ اجر و مزدی طلب نمی‌کنم:

﴿وَ ما تَسْئَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِلْعالَمينَ﴾ ^[7]

ای پیامبر تو به خاطر زحمات و تلاش‌های خود از آن‌ها اجری نمی‌طلبی قرآن مایۀ ذکر و تنبه و توجه جهانیان است.

 هدایت به صراط مستقیم

پنجمین ویژگی پیامبر اسلام (ص) هدایت به صراط مستقیم است. پیامبر گرامی اسلام (ص) مردم را به راه راست هدایت می‌کند. مسیر درست زیستن را به آن‌ها یاد می‌دهد. قرآن کریم می‌فرماید:

﴿وَ إِنَّكَ لَتَهْدي إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ﴾ ^[8]

وهمانا ای پیامبر تو مردم را به سوی راه راست هدایت می‌کنی.

 مقام شهادت

ششمین ویژگی پیامبر اکرم (ص) مقام شهادت در روز قیامت است. در سورۀ نساء می‌خوانیم:

﴿فَكَيْفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهيدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى‏ هؤُلاءِ شَهيداً﴾ ^[9]

پس چگونه است (حال تو و حال مردم) آن گاه كه از هر امتى گواهى بياوريم (پيامبرشان را براى گواهى به ايمان و كفر و طاعت و فسق آنها بياوريم) و تو را نيز بر اينان (بر اين امت يا بر آن گواهان) گواه آوريم؟!

خداوند متعال نسبت به اعمال امت از پیامبر خود سؤال می‌کند «وَ جِئْنا بِكَ عَلى‏ هؤُلاءِ شَهيداً» و تو را بر این گروه؛ یعنی امت اسلام شهید می‌آوریم و تو شهید بر امت اسلام خواهی بود و شهادت بر امت خواهد داد.

 جایگاه اهل بیت ایشان (ع) ویژگی پیامبر اسلام (ص)

هفتمین ویژگی پیامبر اکرم (ص)، جایگاه ذوی القربی و خاندان ایشان است که از اختصاصات پیامبر گرامی اسلام (ص) است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید:

﴿قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏﴾ ^[10]

بگو من از شما هیچ اجر و مزدی مگر مودت نسبت به قربا و اهل بیتم را نمی‌خواهم.

در آیه ای دیگر توضیح داده است که اجر و مزدی که درخواست کرده است به نفع خود شما است. در واقع مودت به قربا راه رسیدن به صراط مستقیم است. این مختصری از خصائص پیامبر گرامی اسلام (ص) بود. البته آنچه که گفته شد قطره‌ای از دریای معارف قرآن پیرامون نبوت است که اگر خدا بخواهد در فرصت‌های بعد مفصل‌تر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

---

[1]. سورۀ ابراهیم، آیۀ 1.

[2]. سورۀ نحل، آیۀ 44.

[3]. سورۀ نساء‌، آیۀ80.

[4]. سورۀ قلم، آیۀ 4.

[5]. سورۀ نساء، آیۀ 77.

[6]. سورۀ شعراء، آیۀ 3.

[7]. سورۀ یوسف، آیۀ 104.

[8]. سورۀ شوری، آیۀ‌ 52.

[9]. سورۀ نساء، آیۀ 41.

[10]. سورۀ شوری، آیۀ 23.