پاکسازی فضولات بدن

بدن انسان در مراحل هضم زواید و فضولاتی را از خود بر جا می‌گذارد. فضولات بدن به اشکال مختلف ظاهر می‌شوند و باید از بدن انسان دفع شوند و یک پاکسازی صورت بگیرد. در این مقاله انواع فضولات بدن را بررسی کرده و نحوه پاکسازی بدن از این فضولات را بیان می‌کنیم. برخی از عناوین مطرح شده در این مقاله عبارتند از:

• اصول پاکسازی بدن یا احتباس و استفراغ
• اهمیت پاکسازی از فضولات بدن
• انواع فضولات بدن
  • مواد ورودی از معده به روده
  • مواد ورودی از کبد به کلیه‌ها
  • زوائد خون
  • زوائد سلول
  • عرق
  • وسخ
  • ترشحات چشم، گوش، بینی و رحم
• نقش روزه در پاکسازی بدن
• نحوۀ پاکسازی فضولات بدن

اصول پاکسازی بدن یا احتباس و استفراغ

برای یک برنامه‌ریزی خوب تربیتی، آموزشی، پرورشی به دقت کامل در اصول احتباس و استفراغ یا اصول پاکسازی بدن نیاز داریم. احتباس یعنی نگاه داشتن آن چیزی که برای بدن لازم و ضروری است و استفراغ یعنی دور کردن و بیرون ریختن آن چیزی که برای سلامت ما مضر و زاید است. بحث احتباس و استفراغ یا اصول پاکسازی بدن، آخرین سبب از ستۀ ضروریۀ یا عوامل سلامتی بخش در طب سنتی ایران است.

ناگفته پیدا است که هر بدنی نیاز دارد از فضولات، از زوائد، از سموم، آلاینده‌ها پاک بشود تا بتواند از قوای خود بهترین بهره را ببرد. یعنی اگر بدنی غوطه‌ور در سموم و فضولات و مواد زاید باشد، انتظار نداریم که این اندام‌های درونی، خصوصاً اعضای رئیسه یعنی قلب و مغز و کبد ما کارایی عالی داشته باشند، بهره‌وری خوب داشته باشند و فرد بتواند از توانایی‌های خود استفاده بکند که در بحث تربیت امری بسیار مهم است.

پس هم قوای مغزی و هم قوای عقلی، هم قوای قلبی و حیاتی ما همۀ این‌ها و حتی قوای طبیعی و رشد و تغذیۀ ما که تحت مدیریت کبد است که قوای عضلانی اسکلتی ما زیر شاخۀ آن قرار می‌گیرد برای کسانی که می‌خواهند تربیت‌های جسمی ورزش و مهارت‌های فیزیکی را کسب بکنند، این‌ها هم زیر مجموعۀ آن قارر می‌گیرد.

همۀ این‌ها به واسطۀ درست تدبیر کردن احتباس و استفراغ یا پاکسازی‌های بدن می‌توانند بهرۀ بالا ببرند، قوای خود را بیشتر استفاده بکنند و این پاکسازی‌های منظم و کامل از فضولات بدن می‌تواند این‌ها را تقویت بکند.

اهمیت پاکسازی از فضولات بدن

بحث احتباس و استفراغ به ما یاد می‌دهد که چطور کار بکنیم، چطور رفتار و عمل بکنیم که انرژی‌های خود را تلف نکنیم. یعنی استفادۀ عالی بکنیم از آن توانایی‌هایی که داریم. اگر بدن سنگین باشد، اضافه بار داشته باشد، زوائد داشته باشد انباشتگی بیش از حد فضولات و آلاینده‌ها و سموم داشته باشد، بدن و قوای درونی او تخدیر می‌شود، رخوت پیدا می‌کند، زیر یک بار سنگینی از انباشته‌ها مدفون می‌شود و برای به دست آوردن آن حال نشاط و توانایی و بهره‌مندی به زحمت می‌افتد.

 بنابراین اگر می‌خواهید بهترین استفاده را از قوای خود ببرید، لازم است یک نظر ویژه به پاکسازی بدن خود داشته باشد، عنایت ویژه داشته باشید و هرگز از آن غافل نشوید، می‌خواهیم بدانیم چطور می‌توانیم با کارهایی بسیار ساده در مسیر خود طبیعت بدن، در مسیر آنچه که خداوند برای بدن انسان تدبیر کرده است، فقط با کمک به این مسیر صحیح طبیعی، از اتلاف انرژی خود جلوگیری بکنیم، بهره‌وری اندام‌های خود را افزایش بدهیم. نشاط و سرزندگی نتیجۀ طبیعی پاک شدن بدن است.

استحکام بدن یکی از نتایج طبیعی پاکسازی بدن است. یعنی وقتی بدن از سموم و فضولات پاک شد، بدن محکم‌تر می‌شود. افزایش قوا -همان‌طور که اشاره کردم- یکی از نتایج اولیۀ پاکسازی اندام‌های داخلی خصوصاً اندام‌های رئیسه است. بدنی که می‌خواهد بهتر از قوای خود استفاده بکند، باید از سموم پاک باشد و ناگفته پیدا است که سموم و آلاینده‌ها می‌توانند بدن را در حالی از بیماری وارد بکنند که اندام‌ها نتوانند از قوای خود بهرۀ کافی ببرند و توان شما برای آموختن و یادگیری کاهش پیدا می‌کند.

انواع فضولات بدن

برای آشنایی بیشتر با بحث احتباس و استفراغ  یا پاکسازی بدن لازم است که بدانیم ما چه نوع فضولات یا زوائدی در بدن خود داریم و چه مسیرهایی برای پاک کردن آن‌ها لازم است تا آماده بشود.

ما در طب ایرانی اعتقاد داریم مراحل هضم چهار تا است. به آن هضوم اربعه می‌گوییم. اولین هضم از دهان شروع می‌شود و تا انتهای معده ادامه دارد. یعنی هضم اول ما هضمی است که با گذاشتن غذا داخل دهان و جوییدن و ترشح بزاق شروع می‌شود، این یک مرحله از هضم است تا وقتی که معده کار خود را انجام بدهد به آن هضم اول می‌گوییم که نمی‌خواهیم وارد ریزه‌کاری‌های آن بشویم.

 آن چیزی که برای ما مهم است این است که از هر هضمی، یک محصول به دست می‌آید که به هضم بعدی می‌رود. و یک فضله و یک زایده به دست می‌آید که برای دفع می‌رود.

۱. مواد ورودی از معده به روده

 فضلۀ هضم اول مواد دفعی هستند که از انتهای معده به روده‌ها وارد می‌شوند. این مواد دفعی که وارد روده‌ها می‌شوند، اگر درست پاکسازی نشوند، اگر احتباس پیدا بکنند، اگر مدام سموم آن‌ها بازجذب بشود می‌تواند در سلامت شما، قوای فکری و حس نشاط و سرزندگی شما تأثیر منفی بگذارد.

پس یک هضمی به نام هضم اول داریم و فضلۀ هضم اول ما یا فضولات هضم اول ما وارد روده‌ها می‌شود. حاصل و نتیجۀ آن هم شیرابه‌های معدی یا کیلوس است که وارد کبد می‌شود.

۲. مواد ورودی از کبد به کلیه‌ها

هضم دوم همین هضم کبدی است. کبد این کیلوس را، این شیرابۀ معدی را تحویل می‌گیرد و در مرحلۀ کبدی یک کارها و یک فعل و انفعالاتی روی آن انجام می‌دهد که از آن اخلاط چهارگانۀ بدن – دم و صفرا و سودا و بلغم – را می‌سازد و تحویل عروق می‌دهد. این مرحلۀ هضم دوم است. آن چیزی که موضوع بحث ما است، فضلۀ هضم دوم است.

فضلۀ هضم دوم یعنی آن زوایدی که از آن باقی می‌ماند، غالباً وارد سیستم مسیر کلیه می‌شوند. یعنی ادرار و دفعیاتی که از مسیر کلیه و مثانه انجام می‌شود، حاصل هضم دوم است. باقی ماندن این فضولات، احتباس آن‌ها، درست تخیله نشدن آن‌ها، یک سری عوارض و دردسرهای جدی برای سلامت بدن شما، سلامت قلب و مغز به جا می‌گذارد. فقط به یاد داشته باشید یک هضم دومی به نام هضم کبدی داریم که فضله و زوائد آن وارد مسیر ادرار، کلیه و مثانه می‌شوند.

۳. زوائد خون

امّا هضم سوم و چهارم، دو هضم خیلی اختصاصی هستند که بیشتر می‌خواهیم در مورد آن‌ها صحبت بکنیم. هضم سوم از آن‌جایی شروع می‌شود که کبد آن کیلوس نهایی را، آن شیرابۀ نهایی کبدی را که شکل ظاهری آن به شکل دم است، تحویل عروق می‌هد، همین‌طور که در عروق در حال چرخش است تا به اندام‌های هدف خود برسد و به هر عضویی تحویل داده بشود، یک تغییراتی روی این خون ابتدایی انجام می‌شود که آمادۀ هر عضوی بشود.

 یعنی از دیدگاه طب ایرانی آن خونی که تحویل مغز داده می‌شود، با آن خونی که تحویل قلب داده می‌شود دو خصلت متفاوت دارند. عروق درون خود روی این‌ها کار می‌کنند، فرآیند انجام می‌دهند. وارد این بحث تخصصی نمی‌شویم. می‌خواهیم بگوییم این یک سری فضله‌ها، یک سری زوائد دارد. یعنی همچنان از این دارد یک سری زوائدی خارج می‌شود، جا می‌شود و به سمت مجاری دفعی می‌رود.

۴. زوائد سلول

هضم چهارم هم هضم سلولی است. درون سلول بدن باز شروع به هضم کردن آن غذایی که به آن رسیده است می‌کند که آن هم یک سری فضولات دارد. چون تقریباً فضولات هضم سوم و چهارم مشترک است، هر دوی این‌ها را با هم بحث می‌کنیم.

۵. عرق

یکی از فضولات و زوائد و اضافه‌های هضم سوم و چهارم، عرق است. عرقی که می‌ریزید، نتیجۀ نهایی هضم سوم و چهارم شما است که به صورت فضله، زوائد باید از بدن خارج بشود. باز عرق هم به سبب اهمیت خود، یک مدیریت خاص دارد.

۶. وسخ

ما به یکی دیگر از این سموم، زوائد و فضولات در طب ایرانی وسخ می‌گوییم. طرز شناسایی آن هم این است آن لایۀ زائدی که شما مثلاً در حمام کیسه کشی می‌کنید، یک لایۀ مردۀ سلولی به صورت چرک جدا می‌شود، اسم آن در طب ایرانی وسخ است. آن زوائد حاصل هضم سوم و چهارم است، فضولات هضم سوم و چهارم است. این‌ها باید حتماً پاکسازی بشوند.

۷. ترشحات چشم، گوش، بینی و رحم

ترشحات گوش، ترشحات بینی، ترشحات چشم و ترشحات رحمی، فضولات هضم سوم و چهارم هستند. این‌ها باید به مجاری دفعی خود منتقل بشوند. اگر فضولات درست در مجاری دفعی خود نروند و از این مسیرها درست پاکسازی نشوند، آرام آرام وارد خون می‌شوند و وقتی وارد خون بشوند یا در لا به لای سلول‌های بدن انباشته بشوند، درست به سمت مجاری دفعی هدایت نشوند در واقع در این اندام‌ها لانه‌گزینی می‌کنند و باعث می‌شود بدن شما سنگین بشود، کسل بشود و نتواند درست کارهای خود را انجام بدهد.

لذا باید در مورد نحوۀ پاکسازی این‌ها از این مسیرها بیشتر با هم صحبت بکنیم تا إن‌شاءالله نتایج تربیتی، آموزشی بیشتری به واسطۀ افزایش قوای قلب و مغز ببریم.

چنانچه شما موفق بشوید مجاری دفعی خود را درست و با دقت مدیریت و تدبیر بکنید، مسیرهای فضولات را پاک و آماده نگه بدارید و این زوائد بتوانند از مجاری دفعی درست منتقل بشوند و از بدن خارج بشوند، همان پروسۀ هدف طبیعی بدن که قرار بود انجام بشود، انجام بشود. مواد سالم و صحیح از مواد غذایی جذب می‌شود، به سلامت شما منجر می‌شود. مواد زائد، فضولات، سمومی که همراه با غذاها وارد شدند و نیاز بدن شما نیست، از مجاری دفعی دفع می‌شود و هیچ انباشتگی برای شما به وجود نمی‌آید.

 امّا اگر هر قسمتی از این مجاری دفعی به نحوی دچار اشکال بشود و این استفراغات طبیعی بدن، پاکسازی‌های طبیعی بدن انجام نشود، لازم است که شما یک ورود تخصصی به این مطلب داشته باشید. این‌جا دیگر جا دارد که از پاکسازی‌های تخصصی استفاده بشود که حالا نمی‌خواهیم وارد آن بشویم.

نقش روزه در پاکسازی بدن از فضولات

یک نکته در بحث پاکسازی‌های با دخالت فرد یا دخالت طبیب وجود دارد که خیلی ساده است و می‌توانید از آن استفاده بکنید، آن بحث روزه یا امساک است. بحث روزه یا امساک خیلی در این زمینه راهگشا است.

هر وقت احساس کردید به دلایل مختلف، بدن نتوانسته است فضولات خود را درست دفع بکند یا درست خارج بکند، به یاد داشته باشید خیلی می‌توانید از روزه‌داری بهره ببرید. اصلاً در طب ایرانی می‌گوید: معادل یک حجامت کامل، سه روز روزه داری است. یعنی اصلاً لازم نیست دائم بروید خون بگیرید تا بدن شما سبک بشود یا از فضولات پاک بشود. کافی است سه روز روزه‌داری بکنید، بدن بسیاری از مواد زاید خود را هضم می‌کند یا به مجاری دفعی می‌رسد. چون که فرصت برای دفع کردن پیدا می‌کند و مشغول هضم نیست.

بنابراین از این امساک… حالا گاهی وقت‌ها هم است روزه شرعی نمی‌گیرید امّا می‌توانید به راحتی از یک امساک، یعنی نخوردن غذای هوشمندانه بهره ببرید و بدن را از عامل بیماری‌زا یا از مواد سمی و زوائد پاک بکنید. همان کاری که خیلی از حیوانات در سطح طبیعت برای علاج بیماری‌های خود انجام می‌دهند.

نحوۀ پاکسازی فضولات بدن

۱. وسخ

امّا یک بحث‌های کوتاهی  داشته باشیم در مورد این‌که این وسخ که در مورد آن بحث کردیم را چه کار بکنیم، این چرکی که در سطح بدن است و جمع می‌شود و یک لایه‌ای از سلول‌های مرده است باید دائم زدوده بشود، نباید بگذاریم روی سطح بدن انباشته بشود. مثلاً در طب ایرانی توصیه به کیسه‌کشی یا اسکراب به قول طب جدید که خیلی هم این روزها روی آن مانور می‌دهد، یکی از راه‌های بسیار عالی برای نفس کشیدن بدن است.

 اصلاً یک حس طراوت و یک حس نشاط و سرزندگی به واسطۀ این اسکراب کردن یا کیسه کشی سطح بدن و زدودن این لایه‌های مرده که ما به آن وسخ می‌گوییم که از زوائد است و از فضولات هضم سوم وچهارم است، در بدن ایجاد می‌شود.

البته آداب حمام بحث تخصصی است، این که چه شوینده‌ای استفاده بشود، چگونه حمام برویم، هر مزاجی چه حمامی لازم دارد و غیره. فقط به یاد داشته باشید حتماً به این وسخ دقت بکنید و از سطح بدن خود پاک بکنید تا قوای بدن زنده بشود، دوباره نشاط به وجود بیاید و سطح بدن بتواند نفس بکشد.

۲. ترشحات بینی

بحث ترشحات بینی بسیار بحث مهمی است. پاک کردن مجاری بینی خصوصاً در کسانی که می‌خواهند از قوای مغزی خود استفاده بکنند، یعنی می‌خواهند درست فکر بکنند، درست از قوای تفکر، حافظه و تعقل و تدبر خود استفاده بکنند، لازم است بتوانند با بینی به طور خاص نفس بکشند.

بحث پاکسازی بینی در مسیرهای خودسازی، سلوک شرقی یکی از روش‌های مشترک است. یعنی می‌گوید: قبل از ورود به بحث سلوک شرقی شما باید مثلاً شستشوی خاص بینی را باید یاد بگیرید که هر وقت وارد در بحث مراقبه شدید، باید تنفس با بینی شما برقرار باشد. اصلاً یکی از شروط در این مسیرها است، این‌قدر مهم است که این ادراک معنوی یا افزایش دریافت‌های مغزی با حس خوب تنفس از راه بینی و اکسیژن‌رسانی عالی به مغز ایجاد می‌شود.

 حتی روی بحث رایحه‌ها، نشاط بخشی از رایحه‌های خوش و غیره هم باز بودن مجاری بینی بسیار مؤثر است. باز بودن مجاری بینی در راحتی در خواب شب بسیار مهم است. حتماً برای این‌که بچه‌ها استفادۀ خوب از قوای مغزی و قلبی خود ببرند، استنشاق و پاکسازی بینی را به آن‌ها یاد بدهید.

البته پاکسازی بینی بحث‌های تخصصی دارد. مجاری گوش چگونه باید پاکسازی بشوند. تشرحات چشمی چگونه باید پاکسازی شوند. همۀ این‌ها نیاز به پاکسازی دارند. امّا نحوه‌های خاص دارد. فقط به یاد داشته باشید، همۀ این‌ها مواد فضولات بدن هستند، همه مواد دفعی هستند، باید به طور مناسب از بدن پاک بشود تا بتوانید بهره‌مندی کافی از قوای درونی، خصوصاً اعضای رئیسۀ خود ببرید.

دکتر مژده پورحسینی