آثار دنیوی نماز چیست؟
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
یکی از سوالاتی که برای خیلی از ما ممکن است پیش بیاید این است که آیا این نماز و عباداتی که انجام می‌دهیم در زندگی دنیای ما هم تاثیر مثبت دارد؟ یا آثار دنیوی نماز چیست؟ آیا کسی که نماز می‌خواند نسبت به کسی که نماز نمی‌خواند زندگی بهتری دارد؟ در این مقاله از زبان دکتر میرباقری به این سوال پاسخ خواهیم داد. این مقاله شامل متن و فیلم بیانات استاد درباره آثار نماز در دنیا می‌باشد.
ویدیو: آثار دنیوی نماز چیست یا آیا نماز در زندگی دنیا هم اثری دارد؟
آثار نماز در زندگی دنیا چیست؟
سوال: از آقای دکتر خواهش می‌کنم در مورد آثار نماز در زندگی دنیای ما بفرمایید. یعنی ما نماز که می‌خوانیم نمی‌خواهیم الان بگوییم که اگر نماز خواندیم رتبه ما نزد خداوند اینقدر بالا می‌رود، آخرت هم مثلا در بهترین نقطه بهشت به ما جایگاه می‌دهند. من می‌خواهم این را کنار بگذاریم. با علم به اینکه همه این‌ها حق است. حتما هم مورد عنایت هست و برکات خودش را خواهد داشت. اما من می‌خواهم برای کسانی که از جنس کاملا زمینی به معادلات نگاه می‌کنند. دودوتا چهارتای عقلانی. اصلا کاسب‌کارانه می‌خواهیم نگاه کنیم. من می‌خواهم بگویم که خدایا من بنده تو هستم، پذیرفتیم. فرمودی نماز بخوان، نماز هم می‌خوانیم. این چه گره‌ای از زندگی این دنیای من باز می‌کند؟
آثار جسمی نماز
پاسخ دکتر میرباقری: اولا از نظر جسمی خود نماز آثار عظیمی دارد. مثلا وقتی ما سر به سجده می‌گذاریم، به خصوص اگر کسی کمی سجده‌هایش را طول بدهد؛ خون به طرف مغز جریان پیدا می‌کند. ورزش کردن کار سختی است. ولی یک ورزش طبیعی است. یک آثار علمی هم برای آن بیان می‌شود. مثلا مغناطیس زمین و جاذبه زمین هنگام سجده یک آثاری را بر انسان می‌گذارد.
در روایات ما دارد که: صلاة اللَّيْلِ مُصِحَّةٌ لِلْبَدَنِ [1]. نماز شب بدن را صحیح و سالم بار می‌آورد. چهره را نورانی می‌کند. رزق را وسعت می‌بخشد. بدون شک در رزق موثر است. همچنین بیداری بین الطلوعین.
در روایات زیاد بیان شده که نماز، نور چهره را زیاد می‌کند.
گشایش در زندگی
سوال: یعنی با ایمان به اینکه ما اگر مقید باشیم که نماز را با همان مراتبی که شما فرمودید به جا بیاوریم می‌توان امید داشت که واقعا گشایشی در تنگناهای مالی ما ایجاد بشود؟
پاسخ استاد: نه به این معنا که الزاما انسان ثروتمند بشود. اما رفع حوائج انسان راحت می‌شود. یعنی خداوند مسیر رزق او را آسان می‌کند. آنچه که مقدر او باشد توسعه پیدا می‌کند. به خصوص نماز شب این اثر را دارد.
آثار روحی و روانی نماز
روایات بسیاری درباره آثار نماز هست. نماز انسان را از صفات ناپسند پاک می‌کند. خود این یک لذتی است برای انسان. حرص را از انسان می‌گیرد. نماز واقعی حسد را می‌گیرد. به انسان آرامش می‌دهد. أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ [2]. خدا رحمت کند آقای حق شناس را ایشان می‌گفت که این اواخر توسلات من به نماز است. اگر انسان اهلش باشد وقتی مشکلی دارد می‌ایستد و نماز می‌خواند. احساس می‌کند که مسأله را با خدا حل کرد. نماز حاجت گره‌گشا است از انسان. بله بحث‌های آخرتی نماز که معلوم است. اما آرامش، نورانیت و اینکه صفات بد که از انسان دور شود اولین لذت را خود انسان می‌برد. به نوعی پالایش روح و روان است.
نماز انسان را از آلودگی‌ها پاک می‌کند
روایت امام صادق (ع) است فرمودند که اگر نهری در کنار منزل شما باشد و روزی پنج بار خود را شستشو بدهید آیا قذارت و آلودگی روی بدنتان می‌ماند؟ گفت: نه. فرمودند نماز این حالت را دارد. پنج بار آدم خودش را طاهر می‌کند. مستحب است در نماز لباس شخصیتش را بپوشد. زمانی که عبا بود عبا بیاندازد. خود را خوش‌بو کند. لباس پاک باشد. بدن پاک باشد. رو به قبله بیایستد. به خدا توجه کند. این‌ها از نظر روانی انسان را در یک وضعیت خاصی می‌برد. حتما عطر بزند. بوی خوش مستحب است.
کوچک دیدن دنیا هنگام نماز
در روایت دارد که: إذا استَقبَلتَ القِبلَةَ فآیس من الدُّنيا و ما فيها. [3] همین که رو به قبله ایستادی دیگر از همه چیز مأیوس باش. با چه کسی طرف هستی؟ کسی که همه امور به دست او است. حال رو به او ایستادی پس به بقیه کار نداشته باش. و إذا استكبَرتَ فاستَصغِرْ ما بينَ السَّماواتِ العُلى و ما تحت الثَّرى دُونَ كِبرِيائهِ. وقتی گفتی الله اکبر، جز عظمت خدا همه چیز را کوچک ببین. خوب ببینید چه حالتی به انسان دست می‌دهد! و چه گردش انرژی در روح و روان انسان به‌وجود می‌آورد! انسان با یک عظمتی خود را مربوط می‌بیند که دنیا دست او است. پس من از چه چیزی نگران باشم. این‌ها آثار آرامش بخش عظیمی است که واقعا هم همین‌طور است. تجربه خود ما هم همین‌طور است.
عجله در نماز ممنوع
سوال: قطعا چنین نمازی با این هیئت و شرایطی که شما بیان کردید با این زیبایی خیلی جنسش متفاوت است با نمازی که مثلا الان دارد آفتاب می‌رود و بدویم قضا نشود و هرچی هم لباس تنمان است با هر شکلی بیایستیم و الله اکبر بگوییم و حمد و ولاالضالین را به هم وصل کنیم و فقط بگوییم نماز خواندیم. آیا این‌طور نیست؟
پاسخ استاد: در کافی در کتاب الصلوه دو حدیث خیلی زیبا هست. پیغمبر اکرم (ص) در مسجد بودند. یک نفر آمد که نمازش را به سرعت می‌خواند. دارد که: كَنَـقْرِ الْغُرابِ. [4] مثل اینکه کلاغ نوک می‌زند. حضرت فرمودند این را می‌بینید این اگر بمیرد و نمازش این‌گونه باشد بر دین من نمرده است. (قطعا این نماز تنهی عن الفحشاء و المنکر نیست و اثر ندارد.)
در روایت دیگری دارد که وقتی بنده‌ای به نماز می‌ایستد و شتاب به خرج می‌دهد که به کارهایش برسد. خداوند به ملائکه می‌فرماید که «یا ملائِکَتی أتَری عَبدی … .» [5] این شخص دارد از حضور من با عجله می‌رود که به حوائجش برسد. مگر نمی‌داند که حوائج در دست من است؟!
[1] قالَ اَميرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام: قيامُ اللَّيْلِ مُصِحَّةٌ لِلْبَدَنِ، وَ مَرْضاةٌ لِلرِّبِّ عَزَّوَجَلَّ، وَ تَعَرُّضٌ لِلرَّحْمَةِ وَ تَمَسُّكٌ بِاَخْلاقِ النَّبِيّينَ.(بحار الأنوار، ج 87، ص 142 – 148)
اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: بيدارى شب باعث سلامتى بدن و خشنودى پروردگار بزرگ و در معرض رحمت و لطف خدا قرار گرفتن و چنگ زدن به اخلاق پيامبران است.
[3] بحارالانوار، ج ۸۱، ص ۲۳۰. مصباح الشّريعة،« الباب الثّالث عشر، فى افتتاح الصّلاة». مستدرك الوسائل،« كتاب الصّلاة»،« ابواب افعال الصّلاة»، باب 2، حديث 9.
[4] قالَ الْباقِرُ عليه السلام: بَيْـنا رَسُـولِ اللّهِ صلي الله عليه و آله جـالِسٌ فِى الْمَـسْجِدِ اِذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَقامَ فَصَلّى فَـلَمْ يَتِمَّ رُكُوعَهُ وَلاسُجُودَهُ فَقالَ صلي الله عليه و آله: نَقَـرَ كَنَـقْرِ الْغُرابِ لَئِنْ مـاتَ هذا وَهـكَذا صَـلاتُهُ لََيمُوتُنَّ عَـلى غَيْرِ دينى. [محجّه البيضاء، ج 1، ص 340]
[5] امام صادق(ع): «إِذَا قَامَ الْعَبْدُ فِی الصَّلَاةِ فَخَفَّفَ صَلَاتَهُ قَالَ اللَّهُ تَبَارَک وَ تَعَالَى لِمَلَائِکتِهِ أَ مَا تَرَوْنَ إِلَى عَبْدِی کأَنَّهُ یرَى أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیدِ غَیرِی أَ مَا یعْلَمُ أَنَّ قَضَاءَ حَوَائِجِهِ بِیدِی» (کافی، ج ۳، ص ۲۶۹).