رابطه مردم و امامت و آثار آن
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
خداوند متعال وظایف سنگینی را در ارتباط با رهبری و هدایت جامعه بر عهده امامان معصوم (ع) قرار داده است. در مقابل ما نیز نسبب به این نعمت بزرگ الهی وظایفی داریم. این مقاله به بررسی رابطه مردم و امامت می‌‌‌پردازد و به چنین سوالاتی پاسخ میدهد:
• وظیفه ما نسبت به امامان معصوم (ع) چیست؟
• چرا این قدر بر دوستی اهل بیت (ع) تاکید شده است؟
• دشمنی اهل بیت (ع) چه آثاری دارد؟
جهت سهولت دسترسی به مطالب این مقاله ابتدا خلاصه‌ای از مطالب ارائه شده است:
چکیده
مردم و امامت (وظایف مؤمنین):
بخش مهمی که در مسئلهٔ امامت باید به آن بپردازیم حقوق اهل بیت و وظایف ما در پیشگاه اهل بیت (ع) است. یعنی رابطه صحیح مردم و امامت.
این وظایف در مرحلهٔ اول معرفت است. ما باید معرفت خود را به امام بالا ببریم با مطالعهٔ احادیث، با انس و مؤانست، با زیارت آنها. دوم دوستی نسبت به آنها است. سوم تمسک و توسل به آنها، چهارم تولی و تبری نسبت به آنها، پنجم مقدم داشتن آنها بر خویشتن، ششم اطاعت کردن از ایشان، هفتم باید آنها را بزرگ بداریم. حتی در بیان و در گفتار، الفاظ بسیار مناسب را که مناسب کرامت و عظمت است دربارهٔ آنها به کار ببریم. هشتم دعا کردن برای ایشان. باید صلوات بسیار بر محمد و آل محمد بفرستیم. این دستور قرآن است که خدا و ملائکهٔ او بر رسول الله صلوات می‌‌فرستند. ای مؤمنان شما هم صلوات بفرستید و هم سلام کنید: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ یصَلُّونَ عَلَى النَّبِی یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً» 1 . نهم به یاد ایشان بودن. باید ائمهٔ هدی (ع) را زیاد یاد کنیم. در حدیث شریفی آمده است:
ذکر ما اهل بیت شفائی برای بیماریهای سخت و دردها خواهد بود.
محبت اهل بیت (ع) از وظایف و فرایضی دانسته شده که روز قیامت مورد بازخواست قرار می‌‌گیرد. برای مثال حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است. البته به این مضمون، احادیث فراوانی در کتب روایی نقل شده است. در این حدیث آمده است که:
هیچ بنده‌ای در روز قیامت در پیشگاه خداوند قدم از قدم بر نمی‌‌دارد تا اینکه از او دربارهٔ چهار موضوع سؤال می‌‌شود، عمر خود را در چه راهی صرف کردی و جسم خود را در چه راهی به کار بردی و مال خود را چگونه کسب کردی و چگونه مصرف کردی و از حب ما اهل بیت.
در حدیث دیگری این طور می‌‌فرماید:
اول چیزی که از بنده در روز قیامت سؤال می‌‌شود محبت ما اهل بیت است.
جا دارد در ارتباط با رابطه مردم و امامت به بعضی احادیث که دربارهٔ محبت اهل بیت (ع) آمده بپردازیم. در احادیث دربارهٔ فضیلت دوست داشتن اهل بیت (ع) بسیار سخن گفته‌اند. در بعضی از احادیث گفته‌اند که بنیاد اسلام محبت اهل بیت (ع) است در بعضی از احادیث آمده که دوست داشتن اهل بیت دوست داشتن خدا است. فرموده‌اند دوست داشتن اهل بیت دوست داشتن رسول الله است. همینطور گفته‌اند محبت به اهل بیت هدیه‌ای الهی به مؤمن است. پاره‌ای از احادیث بالاترین عبادت را این تلقی کرده‌اند. محبت به اهل بیت برترین عبادات است.
دوست داشتن اهل بیت (ع) از جمله باقیات صالحات است. برای نمونه حدیثی را نقل می‌کنیم: پیامبر اکرم (ص) در وصایای خود به ابوذر این جمله را بیان می‌کنند:
بدان که اول مسئله‌ای که در عبادت مطرح است معرفت به خدا است … سپس ایمان داشتن به من و اینکه خداوند مرا به سوی همهٔ مردم فرستاده است که بشیر و نذیر باشم و اینکه من دعوت کننده به سوی او و چراغی نور افشان هستم، [یعنی ایمان به رسالت و ایمان به جهانی و جاودانگی دین پیامبر اکرم (ص)]، سپس محبت اهل بیت من، آنها که خداوند پلیدی را از آنها دور کرده است و آنها را به نهایت درجه پاک و مطهر گردانیده است.
اهمیت رابطه صحیح مردم و امامت (آثار دشمنی با اهل بیت (ع) ):
رابطه مردم و امامت اهمیت فراوانی دارد. در احادیث عناوین بسیار دیگری در جهت مقابل نیز هست. برای مثال دربارهٔ دشمنی با اهل بیت (ع) و حذر داشتن از دشمنی با آنها روایات فراوانی داریم. در روایات ما آثار دشمنی با اهل بیت (ع) را چنین گفته‌اند: ناخشنودی خداوند، درآمدن به جرگهٔ منافقان، ملحق شده به جرگهٔ کفار، ملحق شدن به جرگهٔ یهود و نصاری، محروم شدن از دیدن پیامبر در قیامت، دست بریدگی در روز قیامت، محروم شدن از شفاعت و دوزخی شدن. بسیاری از آیات قرآن وقتی دربارهٔ جهنم سخن می‌گویند در آنجا است که کسانی با اولیای خدا با انبیاء دشمنی کنند. این گناه را خداوند بسیار بزرگ می‌داند. کسانی که با اهل بیت پیامبر (ص) دشمنی کردند قطعاً عاقبت شومی دارند که متأسفانه این اتفاق در تاریخ اسلام افتاد تا جایی که فقط 50 سال بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) نوادهٔ ایشان را با آن وضع به شهادت رساندند.
بخش دیگری که در روایات وجود دارد هشدارهایی است که دربارهٔ ستم به اهل بیت (ع) بیان شده است. مانند اینکه هشدار می‌دهند بهشت بر کسی که ستمکار به اهل بیت (ع) باشد حرام است. یا ستم‌کنندگان به اهل بیت (ع) حتماً گرفتار عذاب الهی هستند. پیامبر اکرم (ص) پیشگویی کردند که بر اهل بیت من جفا می‌کنند. گفته‌اند کسی اواخر عمر شریف پیامبر اکرم (ص) ایشان را خندان ندید. بعد فرمودند: بر اهل بیت من بعد از من خیلی جفا می‌کنند. به یکی دو حدیث کوتاه در این زمینه توجه کنیم که البته احادیث فراوانی در این باره وجود دارد. یک حدیث را کنز العمال از رسول خدا (ص) نقل می‌کند که فرمودند:
آه و اندوه بر نونهالان آل محمد از ستمهایی که از جانب خلیفه‌ای مسلط و عیاش بر آنها می‌رسد.
در حدیث دیگری پیامبر اکرم (ص) فرمودند:
به زودی پس از من اهل بیت من توسط امت با کشتار و آوارگی مواجه خواهند شد، همانا که کینه‌توزترین قوم نسبت به ما بنی امیه و بنی مغیره و بنی مخزوم هستند.
امام صادق (ع) فرمودند:
به امیرالمؤمنین و امام مجتبی و امام حسین (ع) نگاه کردند، گریه کردند و فرمودند: شما بعد از من مستضعف واقع خواهید شد.
اینها عناوینی است که در روایات ما در مورد با رابطه مردم و امامت به فراوانی وجود دارد. و وظیفه ما را در قبال اهل بیت (ع) نشان میدهد.
پی نوشت ها
- سوره احزاب، آیه 56.
- محمّد باقر مجلسی؛ بحار الأنوار، ج 2، ص 145.
- محمّد باقر مجلسی؛ بحار الأنوار، ج7، ص 259.
- علی بن بابویه قمی، صدوق؛ عیون اخبار الرّضا (سلام الله علیه)، ج 2، ص 62.
- محمّد بن حسن طوسی؛ امالی، ص 526 و فضل بن حسن، طبرسی؛ مکارم الاخلاق، ج 2، ص 363.
- علاءالدین هندی؛ کنز العمّال، حدیث شماره 39679.
- حاکم نیشابوری؛المستدرک علی الصّحیحین، ج 4، ص 534.
- علی بن بابویه قمی، صدوق؛ معانی الأخبار، ج 1، ص 79.