محبت روزانه؛ راز پایداری روابط زناشویی موفق
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
در زندگی‌های پرمشغله امروزی، محبت روزانه، گوهری نایاب و کلید طلایی گشودن درهای خوشبختی و راز پایداری در روابط زناشویی است. در دنیایی که سرعت و روزمرگی‌ها اغلب فرصت ابراز احساسات را از زوجین می‌گیرد، توجه به اهمیت عشق ورزیدن و محبت کردن به صورت مستمر و روزانه، می‌تواند نقش بسزایی در استحکام و تعمیق پیوند زناشویی داشته باشد.
این مقاله با بررسی و تحقیق در زمینه محبت کردن و عشق ورزیدن در رابطه همسران به صورت روزانه، به دنبال کشف تأثیرات شگرف آن در پایداری و موفقیت روابط آنهاست. با نگاهی به زندگی زوج‌های موفق، درخواهیم یافت که محبت روزانه نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای حفظ و ارتقای کیفیت زندگی مشترک است.
در ادامه، به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداخته و راهکارهایی عملی برای افزایش محبت روزانه در روابط زناشویی ارائه خواهیم داد.
تعریف محبت روزانه
منظور از محبت روزانه بین همسران، ابراز عشق، علاقه و توجه به صورت مستمر و مداوم در زندگی روزمره است. این نوع محبت، فقط محدود به مناسبت‌های خاص یا لحظات عاشقانه نیست، بلکه شامل مجموعه‌ای از رفتارهای کوچک و بزرگ، کلامی و غیرکلامی است که زوجین برای نشان دادن عشق و علاقه خود به یکدیگر در طول روز انجام می‌دهند.
به عبارت دیگر، محبت روزانه یک سبک زندگی است که در آن زوجین به طور آگاهانه و فعالانه به دنبال فرصت‌هایی برای ابراز عشق و علاقه به یکدیگر هستند.
اظهار محبت روزانه
از وظایف مشترک زن و شوهر، اظهار محبت در هر روز به یکدیگر است. شاید بسیاری از زنان و مردان، همسران خود را دوست داشته باشند، ولی از نشان دادن این محبت دریغ کنند. این مطلب از همان کوچک‌های بزرگ است.
از رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) روایت شده است که فرمود: «این که مردی به همسر خود بگوید دوستت دارم، هرگز از قلب زن بیرون نمی‌رود[1]».
اظهار محبت نسبت به کسانی که با آنان رابطه صمیمی داریم و مورد علاقه ما هستند، موجب پایداری دوستی می‌شود. اظهار این محبت‌ها بین زن و شوهر یکی از دستورات مهم دین است[2].
محبت روزانه؛ کلید آرامش در آیه ۲۱ سوره روم
در آیه ۲۱ سوره روم، «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً…»؛ و از نشانه‌های قدرت اوست که برایتان از جنس خودتان همسرانی آفرید، تا به ایشان آرامش یابید، و میان شما دوستی و مهربانی نهاد… با اشاره به آفرینش همسران از جنس خود و قرار دادن مودت و رحمت بین آنها، بنیان یک زندگی زناشویی موفق را بر پایه محبت و مهربانی بنا می‌نهد. مودت، به عنوان عشق و علاقه قلبی، نیازمند ابراز محبت روزانه است تا پیوند زناشویی مستحکم گردد. این ابراز می‌تواند از طریق کلام محبت‌آمیز، رفتارهای صمیمانه و توجه به نیازهای عاطفی و جسمی همسر صورت پذیرد. رحمت نیز، به معنای گذشت و چشم‌پوشی از خطاها، نقش مهمی در ایجاد فضایی آرام و امن در خانواده دارد.
برای تحقق مودت و رحمت در زندگی مشترک، چه خوب است زن و مرد به صورت مستمر، محبت و مهربانی خود را به یکدیگر نشان دهند. این امر می‌تواند از طریق ارتباط کلامی و غیرکلامی، حمایت و همدلی، احترام متقابل و هدیه دادن انجام شود. با این رویکرد، آیه ۲۱ سوره روم نه تنها یک اصل دینی، بلکه یک راهنمای عملی برای داشتن یک زندگی زناشویی سرشار از آرامش، سعادت و محبت است که با تلاش و توجه روزانه زن و مرد به دست می‌آید.
سفارش پیامبر اکرم (ص) به محبت
وقتی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به خواستگاری فاطمه زهرا (علیهاالسلام)آمد و عقد ازدواج آنها خوانده شد؛ پیامبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) به امیر مؤمنان سفارش کرد: «وَالْطُفْ بِزَوْجَتِک[3]»؛ نسبت به همسر خود لطف و محبت و مهربانی داشته باش.
گرچه در آن زمان ابراز محبت به شکل امروزی مرسوم نبوده، اما رفتار این زوج نمونه در طول زندگی‌شان نشان می‌دهد که چقدر به هم علاقه داشتند. به عنوان نمونه وقتی حضرت زهرا (سلام‌الله‌َعلیها) بیمار بودند، حضرت علی (علیه‌السلام) با تمام وجود از ایشان مراقبت می‌کردند.
علاوه بر آن محبت دو طرفه فاطمه (علیهاالسلام) و امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) به همدیگر در تاریخ، صحنه های بسیار زیبایی را آفریده است به طوری که امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرماید: «هرگاه فاطمه را می‌دیدم تمام غم و غصّه‌هایم برطرف می‌شد[4]».
ابراز محبت فاطمی، به وقت خطر
نقل شده است هنگامی که امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را برای بیعت از خانه بیرون می‌بردند، عشق مشتعل فاطمه (علیهاالسلام) به علی (علیه‌السلام) فروزان‌تر می‌شود و با عواطف پاک خود به سلمان می‌فرماید: «ای سلمان، آنها قصد جان علی را دارند و من به شهادت علی نمی‌توانم صبر کنم. صبرم تمام شده! مرا به حال خود بگذار تا کنار قبر پدرم بروم، گیسوانم را پریشان کنم، گریبان چاک سازم و به درگاه خدا ناله سردهم!»
پس از لحظاتی چند که در میان سکوت و اندوه و شگفتی حاضران، مهاجمان دست از امام کشیدند و امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، تنها و مظلوم از مسجد مدینه بیرون آمد، راه خانه را در پیش گرفت. حضرت زهرا (علیهاالسلام) شوهر معصوم خود را نگریست و فرمود:
«رُوحی لروحِکَ الْفِداءُ و نَفْسی لِنَفْسِکَ الْوِقا یا اَبَالحَسَنْ اِن کُنْتَ فی خیرٍ کُنْتُ مَعَکَ و اِنْ کُنْتَ فی شَرٍّ کُنْتُ مَعَک»؛ علی جان، جانم فدای جان تو و جان و روح من سپر بلای جان تو. یا اباالحسن! همواره با تو خواهم بود؛ اگر تو در خیر و نیکی به سر می‌بری، با تو خواهم زیست و اگر در سختی و بلاها گرفتار شدی، باز هم با تو خواهم بود.
عشق و فداکاری بی‌مثال حضرت زهرا (علیهاالسلام) نسبت به حضرت علی (علیه‌السلام)، الگویی جاودانه برای زوج‌هاست تا در سختی‌ها و آسایش‌ها، پشتیبان و همراه هم باشند؛ چراکه ابراز محبت روزانه است که چنین علاقه‌ای عمیق را می‌آفریند.
محبت روزانه، بالاترین سلوک
علامه طباطبایی می‌فرمود: «رفتار شما با همسر خود در خانه، سیر و سلوک شماست. اگر بتوانید وظایف اخلاقی و دینی خود را رعایت کنید، سیر و سلوک شما همین است». خوش اخلاقی و ابراز محبت از بالاترین سلوک‌هاست و بالاترین مصادیق سیر و سلوک اخلاق در خانه، ابراز محبت مستمر زن و شوهر با یکدیگر و ابراز مهر به همدیگر است.
محبت روزانه؛ کلید طلایی سعادت خانواده
با همنشینی و ابراز عشق و محبت روزانه به خانواده، نه تنها دل‌ها را به هم نزدیکتر می‌شود، بلکه فرد از فضیلتی بس بالاتر از اعتکاف در مسجد پیامبر (ص) بهره‌مند می‌شود. هدف از این همنشینی، ایجاد انس، محبت و صمیمیت است. رسول خدا (ص) در روایتی لطیف فرمودند: «اینکه مرد در نزد خانواده خود بنشیند، در نزد خدای متعال از یک اعتکاف در مسجد من بالاتر است[5]». ارزش اعتکاف و ثواب ماندن در مسجد پپامبر (ص) چیزی است که هر مسلمانی آرزوی دستیابی به آن را دارد.
اهمیت محبت روزانه
محبت روزانه یک سرمایه‌گذاری ارزشمند و سرشار از موفقیت برای همسر و فرزندان است. از آنجایی که به دلیل مشغله‌های امروزی برای تأمین معاش و … فرصت بروز احساسات و محبت را در خانواده‌ها بخصوص در بین همسران کمرنگ کرده است، لازم است که اهمیت مهرورزی به صورت روزانه را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد که این ابعاد عبارتند از:
۱. تقویت پیوند عاطفی
. ایجاد احساس امنیت و تعلق: محبت روزانه به همسران این اطمینان را می‌دهد که دوست داشته می‌شوند، مورد پذیرش هستند و در رابطه خود احساس امنیت می‌کنند. این احساس امنیت، پایه و اساس یک رابطه سالم و پایدار است.
. افزایش صمیمیت و نزدیکی: ابراز محبت روزانه، باعث می‌شود که زوجین به یکدیگر نزدیکتر شوند و صمیمیت بیشتری را تجربه کنند. این صمیمیت، نه تنها شامل نزدیکی عاطفی، بلکه شامل نزدیکی فیزیکی و جنسی نیز می‌شود.
. کاهش احساس تنهایی و انزوا: در زندگی‌های پرمشغله امروزی، ممکن است زوجین احساس تنهایی و انزوا کنند. محبت روزانه می‌تواند این احساسات منفی را کاهش دهد و به آنها یادآوری کند که تنها نیستند و کسی را دارند که به آنها اهمیت می‌دهد.
۲. بهبود سلامت روان
. کاهش استرس و اضطراب: ابراز محبت و دریافت آن، باعث ترشح هورمون‌های شادی‌آور مانند اکسی‌توسین و اندورفین می‌شود که به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کنند.
. افزایش اعتماد به نفس: وقتی همسران به طور مداوم از یکدیگر محبت دریافت می‌کنند، احساس ارزشمندی و دوست‌داشتنی بودن می‌کنند که این امر به افزایش اعتماد به نفس آنها کمک می‌کند.
. بهبود خلق و خو: محبت روزانه می‌تواند خلق و خوی زوجین را بهبود بخشد و آنها را شادتر و مثبت‌اندیش‌تر کند.
۳. افزایش رضایت از زندگی زناشویی
ایجاد احساس خوشبختی و رضایت: زوجینی که به طور مداوم به یکدیگر محبت می‌کنند، و از محبت روزانه برخوردار هستند، از زندگی زناشویی خود رضایت بیشتری دارند و احساس خوشبختی می‌کنند.
کاهش احتمال بروز مشکلات و اختلافات: محبت روزانه می‌تواند به پیشگیری از بروز مشکلات و اختلافات در رابطه کمک کند. وقتی زوجین به یکدیگر محبت می‌کنند، احتمال اینکه به یکدیگر بی‌توجهی کنند یا رفتارهای آزاردهنده داشته باشند، کمتر می‌شود.
افزایش تعهد و وفاداری: محبت روزانه باعث می‌شود که زوجین به یکدیگر متعهدتر و وفادارتر باشند و تمام خوشبختی و شادکامی خود را با همسر خود تجربه کنند و در دوران‌های خوشی و سختی پای یکدیگر بمانند.
انتظار شیرین دیدار: از تأثیرات مثبت محبت روزانه این است که مرد مشتاق بازگشت به خانه و زن در انتظار دیدار مجدد همسر است و زن و شوهر برای دیدن همدیگر لحظه شماری می‌کنند.
۴. الگوبرداری برای فرزندان
آموزش غیرمستقیم: فرزندانی که شاهد محبت و احترام بین والدین خود هستند، به طور غیرمستقیم یاد می‌گیرند که چگونه در روابط خود محبت کنند و احترام بگذارند.
ایجاد محیطی امن و آرام: محبت روزانه بین والدین، محیطی امن و آرام را برای فرزندان ایجاد می‌کند که در آن می‌توانند به طور سالم رشد و نمو کنند.
روش‌های ابراز محبت روزانه
۱. محبت کلامی: ابراز احساسات و عواطف مثبت از طریق کلمات است که شامل بیان جملات محبت‌آمیز مانند «دوستت دارم»، «نور چشم منی»، «تاج سر منی»، «بهترین همراه زندگی من»، «عزیز دلم»، قرار دادن یک جان یا عزیز در کنار نام همسر و بسیاری از کلمات دیگر که انرژی مثبت فراوانی به دنبال دارد و هر کدام از آنها معجزه کند.
همچنین تشویق و قدردانی از تلاش‌ها و زحمات همدیگر، و گوش دادن فعال و همدلانه به حرف‌های هم شامل محبت کلامی می‌شود. این نوع محبت اگر روزانه باشد، باعث تقویت روابط، افزایش صمیمیت، ایجاد احساس ارزشمندی و بهبود سلامت روان می‌شود و با استفاده از کلمات مثبت و تشویق‌آمیز در زندگی روزمره، می‌توان به طور موثری محبت خود را ابراز کرد.
۲. محبت رفتاری: لمس فیزیکی مانند در آغوش گرفتن و بوسیدن. یکی از ساده ترین راه‌های نزدیکتر شدن زن و شوهر به همدیگر استفاده از تکنیک بوسیدن است. این کار اگر به صورت ابراز محبت روزانه باشد باعث کاهش اضطراب‌ها و نگرانی‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن، ترشح هورمون‌های شادی آور، افزایش صمیمت و دلدادگی و … می‌گردد.
علاوه بر آن در آغوش کشیدن نیز زمینه تقویت میل جنسی، انتقال احساسات خوب به همسر، بهبود بخشیدن به روابط عاشقانه، کاهش اختلافات، ایجاد آرامش، کاهش دردهای جسمانی، ایجاد احساس جوانی و … را فراهم می‌کند.
۳. محبت زمانی: اختصاص دادن زمان و فرصت با کیفیت به همسر برای تفریح و گردش و زیارت، انجام فعالیت‌های مشترک، گفتگوهای صمیمانه که ایجاد حس ارزشمندی و مهم بودن را به همراه دارد.
۴. محبت خدمتی: انجام کارهایی که همسر از آن لذت می‌برد یا به او کمک می‌کند مانند تقسیم کارها در تعطیلات آخر هفته، کمک و همراهی در برگزاری مهمانی‌ها و …
پیغمبر خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) پس از فراغت از کارهای بیرونی و اجتماعی، در کارهای خانه به همسرانش کمک می‌کرد. حضرت، لباس‌های خود را وارسی و کفش خود را اصلاح می‌کرد، گوسفندان را می‌دوشید و برای رفع نیازمندی‌های همسران تلاش می‌کرد[6]. گاهی نیز خانه خویش را جارو می‌فرمود، شتر را به جای خود روانه می‌ساخت، در سایر کارهای داخلی کمک می‌کرد و مکرر می‌فرمود: «کمک به همسر در کارهای منزل، صدقه و احسان در راه خداست[7]».
۵. محبت هدیه‌ای: دادن هدایای کوچک و معنادار به همسر، به مناسبت و بی مناسبت حتی هدایای کوچک مانند یک شاخه گل، عطر، ادکلن. یکی از ویژگی‌های رسول خدا (صلّی‌الله‌َعلیه‌وآله) این بود که برای همسران و خانواده‌اش هدیه می‌خرید؛ از این رو در روایتی آورده‌اند که خاتم انبیا (صلّی‌الله‌َعلیه‌وآله) هدایایی از بازار می‌خرید و به منزل می‌برد.[8] امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «رسول اکرم (صلّی‌الله‌َعلیه‌وآله) هرگاه در روز عید عطری به دست می‌آورد، ابتدا آن را به همسرانش می‌داد[9]».
۶. تطبیق روش‌های ابراز محبت با نیازهای همسر: تأکید بر اینکه هر فردی زبان عشق متفاوتی دارد و باید با توجه به نیازهای همسر، محبت را ابراز کرد، امر بسیار مهمی است. گاهی بعضی از افراد تمایلی به کمک همسر ندارند اما به یک تفریح و گردش نیازمند است.
موانع ابراز محبت روزانه و راهکارهای غلبه بر آنها
در زندگی‌های امروزی مشکلات و موانعی بر سر راه خانواده‌ها بوجود آمده که همسران را ابراز محبت روزانه غافل کرده است. در ادامه پس از پرداختن به موانع راهکار رفع آن نیز پیشنهاد می‌گردد:
۱. مشغله‌های زندگی و کمبود وقت: در این خصوص فرقی بین زن و مرد نیست؛ چراکه بعضی از زنان چنان برای خود مشغله‌هایی درست کرده‌اند که وظیفه اصلی خود یعنی همسری و مادری بازمانده‌اند و همچنین مردانی که با داشتن چند شغل برای تأمین معاش خانواده یا وقت گذرانی با دوستان و دیگران زمانی را برای خانواده باقی نمی‌گذارد.
راهکار: احساس وظیفه کردن نسبت به همسر، مدیریت کردن زمان و برنامه‌ریزی جهت اختصاص وقت به همسر.
۲. فشارها و استرس‌های روزمره: بعضی از افراد به دلیل سختی کار، تنگ شدن وضعیت معیشت خانواده و بروز نیازهای متعددی چون تأمین هزینه‌های اجاره خانه، درمان، تحصیل فرزندان و … دچار نگرانی‌های زیاد بوده و این امر آنها را از محبت روزانه باز می‌دارد.
راهکار: همکاری و یاری سرپرست خانواده در تأمین هزینه‌ها، قناعت و صرفه‌جویی در امور زندگی، تقسیم تأمین امور مالی بین اعضای خانواده در صورت امکان برای کاهش فشار از دوش پدر خانواده و …
همچنین رعایت این نکته حائز اهمیت است که برای استراحت و آرامش همسر پس از یک کار طاقت‌فرسا و سخت روزانه فضا فراهم شود، به مرد خانواده برای حل مشکلات فرصت داده شود و … که می‌تواند بخش عمده‌ای از فشارها را کم کرده و زمینه حفظ آرامش، کاهش استرس، حفظ رابطه زناشویی و بروز محبت روزانه مهیا گردد.
۳. اختلافات و تعارضات: وجود اختلاف سلیقه در بین زن و شوهر امری طبیعی است. اما این که چگونه آن را برطرف کرد، نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است بسیار مهم.
راهکار: برای حل این معضل ابتدا به مرور زمان نیاز است تا زن و شوهر با ویژگی‌ها و خصوصیات همدیگر آشنا شده، سپس با گذشت، مدارا، یاری گرفتن از مشاوره، صحبت کردن به صورت منطقی و عاقلانه سعی در رفع آن داشته باشند و اختلافات را به صورت سازنده حل کنند و از تأثیر منفی آنها بر ابراز محبت روزانه جلوگیری شود.
۴. تفاوت‌های شخصیتی و فرهنگی: یکی از موارد مهمی که همسران می‌بایست مدّنظر قرار دهند تفاوت‌های شخصیتی و فرهنگی همدیگر است؛ چراکه بر نحوه ابراز محبت و صمیمت آنها تأثیرگذار است.
راهکار: زن و مرد قبل از ازدواج با مراجعه به مشاوره و انجام تست‌های شخصیت و همچنین دقت در شناخت فرهنگ همدیگر می‌تواند راحتر هم دیگر را بپذیرند و درک خود را نسبت به این تفاوت‌ها بالا ببرند.
۵. عادت کردن به یکدیگر و کاهش انگیزه: روابط زن و شوهری نباید به مرور زمان عادی گردد و همسران از همدیگر فاصله بگیرند و روابط آنها رو به سردی برود که آسیب‌های فراوانی به دنبال خواهد داشت.
راهکار: تلاش برای حفظ حفظ تازگی و جذابیت در رابطه زناشویی و جلوگیری از یکنواختی. داشتن خلاقیت و استفاده از هنر غافلگیری در ابراز محبت روزانه کمک شایانی به حفظ رابطه همسران و بالا بردن انگیزه می‌گردد.
نکته مهم
در صورت به کار بستن راهکارها و رفع نشدن مشکل، با مراجعه به مشاورین دلسوز و متعهد می‌توان این معضل را حل کرد و زندگی سراسر محبت و مهر را تجربه نمود.
سخن آخر
در نهایت همان طور که بیان شد راز پایداری و دوام رابطه همسران موفق، محبت روزانه است. به چگونگی و روش‌های ابراز و اظهار محبت روزانه نیز پرداخته شد و به سیره بزرگان دین نیز در این خصوص اشاره گردید. اما در نهایت، تحلیل این که چگونه می‌توان در لحظه تشخیص داد که کدام نوع ابراز محبت نیاز است، کار سختی نیست و با کمی دقت و توجه می‌توان به این مهم دست یافت و زندگی عاشقانه‌ای را رقم زد.
بنابراین بهتر است که همسران برای محبت روزانه برنامه‌ریزی داشته باشند و در برای تداوم آن از خداوند مهربان یاری بخواهند تا با همسر خود همسفر شوند تا بهشت. همچنین موانع محبت کردن به صورت دائمی بر اساس نیاز همسر را بشناسند و آن را برطرف نمایند و روابط زناشویی را بهبود ببخشند؛ چراکه نتیجه آن بسیار مهم و در تمام امور فردی و اجتماعی فرد تأثیرگذار است که با رعایت آن به موفقیت‌های شگفت‌انگیزی دست خواهند یافت.
[1] . کافی، ج ۵، ص ۵۶۹.
[2] . هنر باهم زیستن، ص ۲۷۶.
[3] . بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۳۳.
[4] . کشف الغمه، ج ۱، ص363.
[5] . مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۲۲.
[6] . مکارم الاخلاق، ص114.
[7] . عقاد، عباس محمود؛ العبقریات الاسلامیه، ص 192.
[8] . المحجه البیضاء، ج 6، ص 248.
[9] . و من لایحضره الفقیه، ج2، ص113.