چگونگی آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عج‌الله فرجه الشریف)

یکی از دغدغه‌های مهم والدین در جوامع شیعی، چه در گذشته و چه در زمان حال، نحوه آشنا کردن فرزندان با امام زمان (ارواحنا له الفداه) بوده و است. شیعیان که امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را نجات‌دهنده عالم از ظلم و جور و برپاکننده عدل و داد می‌دانند، همواره این دغدغه را داشته‌اند که چگونه فرزندان خود را با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آشنا نموده و آنها را برای یاری آن حضرت آماده نمایند.

در دوران آخرالزمان، یکی از وظایف مهم والدین در قبال فرزندان، استمرار در تربیت دینی آنان و جلب علاقمندی آنان نسبت به امام عصر است. فرزند باید از همان بدو تولد تا بزرگسالی با امام زمان خویش آشنا شده و نسبت به ایشان معرفت لازم را کسب نماید.

این کسب معرفت در علاقمند شدن وی نسبت به امام زمان بسیار موثر است. علاقمندی فرزندان نسبت به امام عصر، حرکت کردن در مسیر حق و آماده شدن برای یاری امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به لطف خداوند منان در پی خواهد داشت. به‌عنوان مثال هدیه خریدن برای فرزندان در اعیاد مهدوی و یا رفتن به سفرهای مهدوی از جمله راه‌هایی است که می‌تواند فرزندان را به امام علاقمند کند.

در این مقاله سعی بر این داریم تا راهکارهایی برای والدین بجهت علاقمند کردن و آشنا کردن فرزندان با امام زمان حجه‌ابن‌الحسن‌العسکری (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ارائه نماییم.

1- اهمیت دادن به مناسبت‌های منصوب به امام با هدیه دادن به فرزندان

یکی از راه‌های آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، این است که در مناسبت‌های مربوط به امام زمان فضای منزلمان را مانند جامعه امام زمانی کنیم. مثلا در نیمه شعبان، حتما با شیرینی به منزل برویم، برای بچه‌ها هدیه بگیریم و بگوییم این هدیه امام زمان به شماست. مثل زمانی که سفره می‌اندازیم و می‌گوییم این سفره امام حسین (علیه السلام) است. صاحب خانه هزینه می‌کند ولی چون به نیت امام حسین است می‌گوید سفره امام حسین (علیه السلام) است. ما هم هدیه امام زمانی به فرزندمان بدهیم.

2- سفرهای مهدوی

رفتن به سفرهایی که به نحوی با امام زمان (ارواحنا له الفداه) پیوند خورده‌اند، می‌تواند والدین را برای آشنا کردن فرزند با امام عصر ، یاری کند. سعی کنید جمعه‌ها و یا سه‌شنبه‌ها به مسجد جمکران بروید. نماز امام زمان بخوانید و از فرزند خود بخواهید دقایقی را با حضرت خلوت کند.

3- هدیه دادن به امام زمان (عج)

به فرزند خود یاد بدهید که هر روز هدیه‌ای به امام عصر بدهد و برای انجام این کار برنامه روزانه داشته باشد و در این امر فرزندتان را تشویق و ترغیب کنید نه اجبار. این کار می‌تواند نقش بسزایی در علاقمند کردن و آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) داشته باشد. به عنوان مثال شنبه‌ها ۱۴ صلوات به امام هدیه کند. یک‌شنبه‌ها (یا هر روز دیگری) به نیت امام، به همکلاسی خود در درس‌ها کمک نماید. دوشنبه‌ها به نیت امام، یک صفحه قرآن بخواند و به آن عمل کند و … .

4- سلام دادن و صحبت کردن روزانه با امام زمان (عج)

به فرزندتان بیاموزید که هر روز خود را با سلام به حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آغاز کند و هر روز دقایقی را با امام زمان صحبت کند. مثلا هر روز قبل از خواب کمی با حضرت خلوت کند و با او درد دل نماید. درد دل و صحبت کردن فرزند در خلوت با امام برکات بسیاری دارد که می‌تواند برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (ارواحنا له الفداه) بسیار مؤثر باشد.

5- گفتگو در خانه راجع به حضرت مهدی (عج)

در خانه کنار فرزندتان و دیگر اعضای خانواده بنشینید و درباره امام زمان صحبت کنید. به فرزند خود نیز این فرصت را بدهید تا درباره احساسش نسبت به حضرت صحبت کند و در نهایت به اتفاق هم برای سلامتی و ظهور امام زمان دعا کنید. هرچه بیشتر در خانه یاد امام زنده باشد، در آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیشتر مؤثر است.

6- استفاده از راه‌های ترغیب کردن به درس، برای علاقمند کردن فرزندان به امام زمان (عج)

هرکاری که انجام می‌دهیم تا فرزندانمان را به درس علاقمند کنیم، با همان کارها آنها را به نماز علاقمند کنیم. با همان کارها (مثل تشویق و هدیه دادن و ….) هم آنها را به امام زمان (ارواحنا له الفداه) علاقمند کنیم.

7- پیوند زدن زندگی فرزندان با امام زمان (عج)

از دیگر راههای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، پیوند زدن تمام زندگی او با ایشان است. به فرزندتان بگویید که امام عصر هر لحظه شاهد اعمال توست و از کارهای درست تو خوشحال می‌شود. از درس خواندن تو، از احترام گذاشتنت به والدین و دیگران، از کمک کردن‌هایت به اطرافیان علی الخصوص به مستمندان و نیازمندان، از سلام دادن‌هایت به ایشان، از دعا کردن‌هایت، از قرآن خواندن‌هایت، از نیکوکاری‌هایت و … . از وی بخواهید که تمام کارهای زندگی‌اش را مطابق با میل امام عصر (ارواحنا له الفداه) انجام دهد. چرا که راه امام عصر، همان راه خداست و در نهایت هم به رضایت خداوند ختم می‌شود.

8- انتخاب دوست مناسب برای فرزندان

در انتخاب دوست برای فرزندانتان بسیار دقت کنید. کسانی را برای دوستی با فرزندتان در نظر بگیرید که خود و خانواده‌اش محب اهل بیت (علیهم السلام) بوده و برای امام عصر (ارواحنا له الفداه) اهمیت والایی در زندگی خود قائلند.

9- نوشتن نامه برای امام زمان (عج)

نوشتن نامه به امام یکی دیگر از راههای آشنا کردن فرزندان با امام زمان است. از فرزند خود بخواهید که روزانه و یا هفتگی، برای امام نامه بنویسد. از احوال خود، کارهایی که انجام داده، برنامه‌هایی که دارد، از مشکلاتش و … بنویسد. به او این اطمینان را بدهید که امام نامه او را می‌خواند و از اینکه برای ارتباط برقرار کردن با ایشان تلاش می‌کنی خوشحال می‌شود. به فرزندتان بگویید که امام برای حل مشکلاتش دعا می‌کند و برای قدم برداشتن در مسیر درست او را یاری خواهد کرد.

10- انجام کارهای فرهنگی مهدوی در منزل

فضای منزل را امام زمانی کنید. به عنوان مثال:

• تابلوهای مهدوی در خانه و در اتاق کودک نصب کنید.
• جلسات مهدوی در منزل برگزار کنید. مثلا همه اعضای خانواده دور هم جمع شوند و دعای فرج و یا دعای سلامتی امام زمان را به اتفاق هم قرائت کنید. صبح‌های جمعه به اتفاق هم، زیارت آل یاسین بخوانید. در نیمه شعبان برای امام زمان در منزل جشن بگیرید و شیرینی پخش کنید. و …
• در برنامه‌ها و جلسات مهدوی شرکت کنید و از فرزند خود بخواهید در این مجالس فعالیت داشته باشد.
  

11- یادآوری حاضر و ناظر بودن امام عصر در زندگی، به فرزندان

یکی دیگر از راههای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) این است که بداند کسی هست که همواره هوای او را داشته باشد. این را به فرزندان یادآوری کنیم که امام زمان هر لحظه حاضر و ناظر بر زندگی ماست.

ما را می‌بیند، صدای ما را می‌شنود و خواسته‌های ما را می‌داند. به او یادآور شویم که در شب قدر اعمال ما یا مقدرات ما به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) عرضه می‌شود. همچنین دوشنبه و پنجشنبه هرهفته و پنجشنبه آخر ماه گفته‌اند که اعمال ما به خدمت امام زمان عرضه می‌شود. اینها را یادآوری کنیم. هم برای خودمان، هم برای فرزندانمان.

از فرزندمان بخواهیم که خواسته‌هایش را به امام زمان بگوید و با ایشان درد دل کند. به خاطر امام زمان هدیه بدهد، و به نیت او به دیگران کمک کند. به فرزندانمان بگوییم که چون امام زمان هر لحظه تو را می‌بیند و از نیت قلبی تو آگاه هست، پس سعی کن که زندگی‌ات را امام زمانی کنی؛ برای حضرت صدقه بدهی، هر روز را با سلام به ایشان آغاز کنی، راستگو و درستکار باشی و … .

12- زیاده‌روی نکنید

برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان، ظرفیت فرزند خود را در نظر بگیرید و از افراط و تفریط پرهیز کنید. بگذارید همواره نسبت به امام زمان علاقمند باشد. از طولانی کردن جلسات مهدوی پرهیز کنید. طوری رفتار کنید که احترام امام همواره حفظ شود.

13- دعا برای امام زمان (عج)

از فرزند خویش بخواهید تا برای حضرت دعا کند. برای سلامتی حضرت و برای ظهور هرچه سریعتر امام دعا کند. از برکات دنیای پس از ظهور برای آنان بسیار بگویید و آنها را علاقمند به دعا کردن برای ظهور حضرت کنید.

14- بالا بردن اطلاعات و شناخت خود راجع به امام عصر (عج)

والدین باید آگاهی و شناخت خود را در هر لحظه و زمان نسبت به حضرت بقیه الله (ارواحنا له الفداه) بالا ببرند. معرفت و شناخت امام زمان برای شیعیان در روایات معصومین و دعاها نیز بشدت مورد تاکید قرار گرفته است به گونه‌ای که حتی عدم شناخت امام را مطابق با شرک و جاهلیت و هم‌ردیف کفر بیان نموده‌اند.

علاوه بر این، یکی از بهترین راهها برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان این است که آگاهی و شناخت والدین نسبت به امام بیشتر و عمیق‌تر باشد؛ چرا که در این صورت بهتر می‌توانند فرزندان خود را با حضرت آَشنا نموده، پاسخگوی سوالات آنان در خصوص امام عصر (عج) باشند و در نهایت آنها را برای یاری ایشان آماده نمایند. راه‌های متعددی برای بالا بردن شناخت والدین نسبت به امام عصر (ارواحنا له الفداه) وجود دارد که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. از جمله:    

دعا و درخواست از خداوند

قبل از هرچیز استعانت و مدد از خداوند متعال؛ که ما را در شناخت هرچه بهتر و بیشتر امام زمانمان یاری نماید. دعای معروفی که در آخرالزمان به آن بسیار توصیه شده است را بسیار بخوانید:

«اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ رَسُولَکَ‏؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ‏؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی‏».

اى خدا تو مرا به خود شناسا کن که اگر تو شناسایم به خویش نفرمایى رسولت را نخواهم شناخت؛ اى خدا تو رسولت را به من بشناسان و گرنه حجتت را نخواهم شناخت؛ خدایا تو حجتت را به من بشناسان و گرنه از دین خود گمراه خواهم شد.

مرحوم کلینی در کتاب اصول کافی این دعا را آورده‌اند. در این دعا از خداوند، پس از درخواست معرفت نسبت به ذات اقدس الهی، معرفت به رسول خدا، و سپس معرفت نسبت به امام درخواست شده است و در نهایت دستور خواندن همیشگی این دعا (در آخرالزمان) سفارش شده است.

درخواست از امام زمان

از امام زمان علیه السلام بخواهید تا برای شناخت ایشان برایتان دعا کند. امام زمان هیچ‌گاه از یاد شیعیانش غافل نیست و همواره به درخواست‌ها و دعاهای آنان توجه می‌کند. از امام بخواهید تا شما را یاری کند تا هم خود به شناخت امام برسید و هم در آشنا کردن فرزندان با امام عصر ارواحنا له الفداه مؤثر باشید.

مطالعه کتابهای معتبر قدیمی و جدید

 مطالعه، یکی از بهترین و دقیق‌ترین راه‌ها برای شناخت امام است. ما می‌توانیم برای آشنا کردن فرزندانمان با امام عصر، ابتدا خود، این کتابها را مطالعه کنیم و از این طریق با امام بیشتر آشنا شویم تا بتوانیم فرزندانمان را نیز با امام بیشتر آشنا کنیم. در ادامه به برخی از این کتب اشاره خواهیم نمود.

خواندن دعاهای معروف

دعاها مضمون‌های بسیار غنی‌ای دارند و دقت در مفهوم آنها می‌‌تواند ما را در شناخت هرچه بهتر معصومین یاری کند. دعاهایی مانند دعای شناخت امام زمان(که در قسمت «دعا و درخواست از خدا» به آن اشاره شد)، دعای جامعه کبیره، دعاهای سفارش شده در زمان غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، دعای عهد، دعای فرج، دعای ندبه، دعای افتتاح، دعای «اللهم ارزقنی توفیق الطاعه و بعد المعصیه…»، زیارت آل یاسین و … .

15- طراحی و اجرای برنامه منظمی در زندگی، جهت برقراری ارتباط با امام عصر

والدین باید در زندگی خود برنامه‌ای برای برقراری ارتباط به صورت مداوم با امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) داشته باشند. فرزندان آیینه پدرها و مادرهایشان هستند. آن‌ها وارث اخلاق، فرهنگ و بسیاری از اصول و عقایدی هستند که والدینشان به آن‌ها پایبندند. بنابراین طراحی و اجرای برنامه منظمی برای شناخت هرچه بیشتر و بهتر امام زمان در هر خانواده‌ای لازم و ضروری است. چنین برنامه‌ای قطعا به والدین در آشنا کردن فرزندان با امام زمان کمک خواهد نمود.

به عنوان مثال، برنامه‌ای شامل:

• تهیه و مطالعه منظم کتاب‌های مهدوی و اختصاص دادن بخشی از کتابخانه منزل به کتابهای مهدوی
• اختصاص دادن بخشی از مال و درآمد خود به حضرت بقیه الله الاعظم (ارواحنا له الفداه)
• خواندن ادعیه مخصوص برای ظهور آقا به صورت روزانه
• صحبت کردن روزانه و درخواست یاری از آن حضرت در زندگی روزانه
• احترام گذاشتن به ایشان با برخاستن هنگام شنیدن نام آقا
• صدقه دادن روزانه برای سلامتی آقا امام زمان (عجل الله‌فرجه)
• هدیه خریدن برای همدیگر در اعیاد مهدوی و … .

کودکان از همان بدو تولد یا حتی از قبل از آن، یعنی در دوران بارداری مادر، دارای هوش شناختی بوده و از درک و شعور برخوردارند. به همین سبب است که بعضا در اسلام، نسبت به انجام رفتارهایی از سوی والدین در حضور فرزندان از همان بدو تولد آنها و حتی قبل از آن، به شدت نهی صورت گرفته و یا در موارد دیگری به انجام رفتارهایی در حضور آنها به شدت سفارش شده است. این مطلب را از آن جهت بازگو نمودیم که بگوییم گفتار، رفتار و کردار والدین از همان دوران جنینی کودک تا پس از تولد و در طول زندگی او، در فرزندان اثرگذار بوده و به خوبی می‌تواند در آنها رفتارسازی نماید.

از این جهت لازم است که والدین، خود، با اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) علی الخصوص با امام عصر خود مانوس بوده و لحظه‌ای از یاد ایشان غافل نباشند و حضرت را در هر لحظه و زمان حاضر و ناظر بر زندگی خود بدانند وایشان را الگوی زندگی خود قرار دهند تا بتوانند زمینه‌ساز آشنا شدن فرزندان با امام زمان (عج‌الله فرجه) باشند.

بنابراین یکی از راه‌ها برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (ارواحنا له الفداه) و علاقمند کردن آنان نسبت به ایشان رفتارسازی در آنها با الگو بودن و متعهد بودن والدین نسبت به آقا امام زمان است. به بیان دیگر یکی از انواع یادگیری در کودکان، یادگیری دیداری و شنیداری است. فرزندان با مشاهده رفتار والدین خود، آنها را در زندگی سرمشق خود قرار می‌دهند، و رفتار خود را مطابق با رفتار آنها تنظیم می‌کنند.

16- دادن اطلاعات نسبت به امام عصر به فرزندان

ما برای آشنا کردن فرزندانمان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، لازم است ابتدا شناخت آنها را نسبت به آن حضرت بالا ببریم. سعی کنیم به فرزندان خود از امام زمان اطلاعات زیادی بدهیم. از ظهور امام عصر، از محبت ایشان؛ اینکه او رحمت للعالمین است. او می آید و عالم را پر از نور می‌کند. از بدی کفار و ظالمین بگوییم و بیان کنیم که امام زمان می آید و اسباب ظلم و جور را بر می‌چیند و جهان را پر از عدل و داد می‌کند. برای این کار لازم است که اطلاعات خود را هرچه بیشتر بالا ببریم؛ که در این خصوص در قسمت‌های قبل توضیح داده شد.

حال سوالی که ممکن است ذهن والدین را به خود مشغول کند این است که چه اطلاعاتی در خصوص امام عصر به فرزندانمان بدهیم؟ در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم.

آشنا کردن فرزندان با دوران آخرالزمان

یکی از مهم‌ترین مباحثی که می‌توانیم برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان مطرح کنیم این است که فرزندان را با دوران آخرالزمان آشنا کنیم. روایات متعددی در این خصوص از معصومین (علیهم السلام) وجود دارد که والدین می‌توانند با مطالعه، تحقیق و تبیین این روایات برای فرزندان خود آنها را با این دوران آشنا نمایند. در ادامه به دو مورد از این روایات می‌پردازیم:

در حدیثی از حضرت خاتم‌النبیین (ص) خطاب به امیر مؤمنان(ع) آمده است که فرموده‌اند: «یا علی، عجیب‌ترینِ مردم از نظر ایمان و بالاترینِ آنها در یقین، آنها هستند که در آخرالزمان می‌آیند و پیامبری نمی‌بینند و امام از دیده‌هایشان پنهان است و از نوشته‌های [قرآن و حدیث] ایمان می‌‎آورند»[1].

در حدیث دیگری رسول اکرم (ص) از سختی مومن ماندن در آخر الزمان چنین می‌فرمایند: «فرصت را برای اعمال نیک پیش از آنکه فتنه‌هایی مانند پاره‌های شب تاریک پدید آید، غنیمت شمارید. در آن‌ هنگام انسان صبح مؤمن است و شب کافر می‌شود؛ شب کافر است و روز مؤمن می‌شود و دین خود را به‌عوض ناچیزِ دنیا می‌فروشند»[2].

آشنا کردن فرزندان با عصر ظهور و زندگی پس از ظهور

یکی دیگر از راه‌های آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، آشنا کردن آنان با عصر ظهور است. برای فرزندانمان از برکات عصر ظهور بگوییم. در قرآن و روایات متعددی از اهل بیت علیهم السلام از جهان قبل و پس از ظهور بسیار یاد شده است. این آیات و روایات را مطالعه کنیم، بیاموزیم و برای فرزندانمان بازگو نماییم.

برخی آیات منصوب به امام عصر (عج):

• خداوند در آیه ۵۵ سوره نور از برچیده شدن ظلم و پابرجا شدن دین پسندیده اسلام در زمین به دست انسان‌های صالح سخن فرموده‌اند:

وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني لا يُشْرِكُونَ بي شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ[3]

خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند وعده داده است كه به‌يقين، خلافت روى زمين را به آنان خواهد داد، همان‌گونه كه به پيشينيان آن‌ها خلافت بخشيد؛ و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديده، بر ايشان پابرجا و ريشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنيّت و آرامش مبدّل مى‌كند، [به‌گونه‌اى] كه فقط مرا مى‌پرستند و چيزى را همتاى من قرار نخواهند داد. و كسانى كه پس از آن كافر شوند، آن‌ها همان فاسقانند.

• در آیه ۳۳ سوره توبه در مورد جهانی شدن اسلام و غلبه این دین بر سایر ادیان چنین می‌فرمایند:

هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ[4]

او كسى است كه پيامبرش را با هدايت و آيين حق فرستاد، تا آن را بر همه‌ی آيين‌ها پيروز گرداند، هرچند مشركان ناخشنود باشند.

• سوره انبیا، آیه ۱۰۵؛ از امام باقر (علیه السلام) نقل شده که در این آیه منظور از صالحان، اصحاب حضرت مهدی (عج) در آخرالزمان هستند[5].

وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ‌ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ‌ أَنَّ الْأَرْ‌ضَ يَرِ‌ثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ

و در حقيقت، در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد.

• سوره قصص، آیه ۵؛ در روایتی از امام علی علیه السلام آمده است که در این آیه منظور از «الذین استضعفوا» اهل بیت هستند که حضرت مهدی (عج) دشمنانشان را خوار می‌کند[6]:

وَنُرِ‌يدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْ‌ضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِ‌ثِينَ

و خواستیم بر کسانی که در آن سرزمین فرو دست شده بودند منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم‌] گردانیم و ایشان را وارث [زمین‌] کنیم.

برخی روایات معصومین در خصوص امام عصر (عج)

در روایات متعددی از معصومین نیز از ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و جهان پس از ظهور سخن به میان آمده است که در ادامه به برخی از آنان اشاره می‌کنیم:

• رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) در حدیثی در رابطه با دین آینده جهان می‌فرمایند:

«در آن روز، آیین مقدّس اسلام سراسر روی زمین را فرا می‌گیرد، حکومت از دست کفّار گرفته می‌شود، حکومتی جز حکومت اسلامی نخواهد بود، و سرتاسر زمین همانند ورق نقره از هرگونه تیرگی پیراسته خواهد بود»[7].

• امام حسین (علیه السلام) می‌فرمایند:

 «نهمین فرزند من، امام قائم به حق است. خداوند به وسیله او زمین مرده را زنده می‌کند، و دین حق را به دست او بر تمام ادیان پیروز می‌گرداند؛ اگرچه مشرکان کراهت داشته باشند»[8].

• امام سجاد (علیه السلام) می‌فرمایند:

«بدون تردید خداوند به هنگام قیام قائم (علیه السلام)، اسلام را بر همه ادیان پیروز می‌گرداند»[9].

• امام باقر (علیه السلام) می‌فرمایند:

«قائم ما به وسیله رعب (در دل دشمنان) یاری می‌شود، و با نصرت الهی تایید می‌گردد. زمین برای او در هم پیچیده می‌شود، و گنجهای زمین برای او ظاهر می‌شود، و دولت او به شرق و غرب جهان می‌رسد، و خداوند به وسیله او دین خود را بر همه ادیان پیروز می‌گرداند هرچند که مشرکان دوست نداشته باشند»[10].

• امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:

«هنگامی که قائم ما قیام کند، هیچ نقطه‌ای در زمین باقی نمی‌ماند مگر اینکه آواز شهادت به توحید و یگانگی خدا و رسالت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در آنجا بلند می‌شود»[11].

در اینجا تنها تعداد اندکی از آیات و روایات در خصوص ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و جهان پس از ظهور را بیان کردیم. والدین می‌توانند با مطالعه، تحقیق و تبیین این آیات و روایات، برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (ارواحنا له الفداه) استفاده نمایند.
اینکه سرانجام دین اسلام همه کره زمین را فراخواهد گرفت و بر همه ادیان جهان پیروز خواهد گردید و این در هنگامی است که حضرت مهدی (ارواحنا له الفداه) ظهور کند و حکومت واحد جهانی را تشکیل دهد و برنامه جهانی شدن اسلام و وعده‌های خداوند را تحقق بخشد.

آشنا کردن فرزندان با شخصیت عظیم امام زمان (عج)

یکی دیگر از مطالب مهم و لازم برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، شناخت شخصیت عظیم آن حضرت است. شناخت شخصیت امام از جهت:

شناسنامه امام

اینکه از سلاله پاک انبیا و اولیای الهی و آخرین امام از خاندان عصمت و طهارت است. همچنین خصوصیات اخلاقی که در روایات مختلف برای امام آمده است. در زیارت آل یاسین نیز طی سلام‌های پی در پی به حضرت، ما را با شخصیت امام بیشتر آشنا می‌کند.

کمک به شیعیان ستمدیده

یکی از رسالت‌های امام عصر (ارواحنا له الفداه) کمک به شیعیان ستمدیده است.

ایشان در توقیعی به شیخ مفید چنین فرموده‌اند: «ما نظر خود را از شما برنمی‌گیریم و فراموشتان نمی‌کنیم که اگر چنین بود، گرفتاری‌ها شما را از پای می‌انداخت[12]».

غمخوار بودن و مهربانتر بودن حضرت از هرکسی بر شیعیان

اینکه امام از هرکسی بر پیروانش مهربانتر و غمخوارتر است، را به فرزندانمان بیاموزیم. بیان این احساسات از جانب امام، می‌تواند نقش بسزایی در علاقمندی آنان و آشنا کردن فرزندان با امام عصر (ارواحنا له الفداه) داشته باشد. در این خصوص روایات متعددی وجود دارد که می‌توانیم آنها را برای فرزندانمان بیان کنیم. برخی از این روایات عبارتند از:

• امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «… به خدا سوگند که من نسبت به شما از خود شما مهربانترم[13]».

همچنین از امام رضا (علیه السلام) روایت شده که فرمودند: « هیچ یک از شیعیان ما، مریض نمی شود، مگر این که ما نیز در بیماری آنان بیمار می شویم و محزون نمی شوند، مگر این که ما نیز در غم آنان محزون می شویم و شادمان نمی گردند، مگر این که ما نیز به خاطر شادی آنان شادمانیم. و هیچ یک از آنان، در مشرق و مغرب زمین، از نظر ما، دور نیستند و هریک از شیعیان ما که بدهی از او بماند (و نتوانسته باشد بپردازد) بر عهده ما است[14]».

• امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می‌فرمایند: «ما در شادمانی شما شاد، و در اندوه شما اندوهگین می‌شویم…[15]».
• امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز در پیامی چنین فرموده‌اند: « به من رسیده است که گروهی از شما در دین به تردید افتاده و در دل آنها نسبت به اولیای امرشان شک و حیرت راه پیدا کرده است و این امر مایه غم ما شد، البته به خاطر خود شما نه برای خودمان و باعث ناراحتی ما نسبت به شما و نه درباره خودمان گردید، زیرا که خداوند با ما است و با بودن او نیازی به دیگری نداریم[16]».
  

پدر بودن حضرت برای پیروانشان

به فرزندانمان بیاموزیم که امام زمان (عج) همچون پدری بسیار مهربان برای ماست؛

امام رضا (علیه السلام) امام را به والد شفیق (پدر مهربان) تعبیر نموده‌اند: «امام، همدم و رفیق است و پدر مهربان؛ و برادرِ همسان است و مادر نیکوکار به فرزند کوچکش[17]».

دعای حضرت در حق ما

به فرزندانمان بگوییم که حضرت همواره برایش دعا می‌کند و حتی لحظه‌ای از یاد پیروانش غافل نیست.

در یکی از توقیعات امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) چنین آمده است: «… ما با دعایی که از خداوند زمین و آسمان پوشیده نیست، در پی حفظ آنان (شیعیان) هستیم[18]».

والدین می‌توانند خود با مطالعه کتاب‌های متعددی که در این زمینه توسط عالمان دینی به رشته تحریر درآمده نسبت به شناخت هرچه بهتر امام، اقدام نموده و آن را برای فرزندان خود بازگو نمایند.

برخی از کتب عالمان دینی گذشته در خصوص امام زمان (عج):

کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق

اصول کافی، نوشته مرحوم کلینی

مکیال المکارم، نوشته محمدتقی موسوی اصفهانی، ترجمه مهدی حائری قزوینی

غیبت نعمانی، ابراهیم نعمانی، ترجمه محمدجواد غفاری

اعلام الوری، نوشته علامه طبرسی

ارشاد، شیح مفید

جلاء العیون، علامه مجلسی

و …

برخی از کتب عالمان دینی جدید در خصوص امام زمان (عج):

منتهی الآمال، شیخ عباس قمی

دادگستر جهان ، ابراهيم اميني

 مهدي انقلابي بزرگ ، ناصر مکارم شيرازي

 نويد امن و امان ، لطف اللّه صافي گلپايگاني

 چشم اندازي به حکو مت مهدي، نجم الدين طبرسی

 در انتظار خورشيد ولايت ، عبدالرحمن انصاری

ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، سید اسدالله هاشمی شهیدی

حضرت حجت، آیت الله بهجت

نشانه‌های ظهور او، محمد خادمی شیرازی

نجم الثاقب، محدث نوری

موعود شناسی، علی اصغر رضوانی

قرآن و انتظار، علامه سید محمدحسین طباطبایی

مهدویت، استاد شهید مرتضی مطهری

آفتاب ولایت، استاد مصباح یزدی

و …

بازگو کردن داستان‌های تشرف برای فرزندان

یکی دیگر از راه‌های آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، مطالعه داستان‌های تشرف به محضر امام و تبیین آن برای فرزندان است. از جمله کتب معتبری که به برخی از داستان‌های تشرف پرداخته‌اند عبارتند از:

۱. تشرف يافتگان به محضر صاحب الزمان (عجل الله فرجه)

نویسنده: میرزا حسین طبرسی نوری

ناشر: مسجد مقدس جمکران

۲. تشرف به محضر امام زمان (عجل الله فرجه)

نویسنده: مجتبی برزگر

ناشر: انتشارات صلوات

۳. دیدار یار

نویسنده: سید علی اکبر قریشی

ناشر: سید علی اکبر قریشی

۴. تشرف بانوان به محضر امام زمان (عج)

نویسنده: مجتبی برزگر

ناشر: انتشارات صلوات

۵. تشرف بانوان به خدمت امام زمان (عجل‌الله‌فرجه)

نویسنده: سید محمد طباطبایی  

6. زنان در حكومت امام زمان (عجل‌الله‌فرجه)

نویسنده: محمدجواد طبسی

تبیین و تفسیر روایات و توقیعات امام عصر به زبان ساده برای فرزندان

والدین باید قبل از آموزاندن احادیث و روایات منصوب به امام عصر به فرزندان، خودشان در مطالعه توقیعات امام عصر (عجل الله فرجه) کوشا باشند؛ توقیعات امام را مطالعه نموده و پایبند به انجام آن در زندگی خود باشند. علاوه بر این والدین وظیفه دارند تا فرزندان خود را نیز با این توقیعات آشنا نموده و آن را برای فرزندان خود تبیین نمایند.

برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (ارواحنا له الفداه)، آشنا کردن آنان با توقیعات امام یکی از کارهای مهم و ضروری است. چرا که یکی از سوالاتی که برای فرزند به وجود می‌آید این است که آیا از امام زمان روایتی، نامه‌ای، حدیثی و … وجود دارد؟

توقیعات امام عصر (عجل الله فرجه)، در کتاب کمال الدین و تمام النعمه تالیف شیخ صدوق، در صفحات 316 تا 343 آمده است.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم راهکارهای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بیان کنیم. راهکارهایی که بیان شد عبارت بودند از: هدیه دادن به فرزندان در مناسبت‌های مهدوی، رفتن به سفرهای مهدوی، هدیه دادن به امام به صورت روزانه، شروع روز با سلام دادن به امام، صحبت کردن و خلوت کردن با امام، گفتگو در خانه راجع به امام و بیان احساسات نسبت به ایشان، پیوند زدن تمام زندگی فرزند با امام، انتخاب دوست مناسب برای فرزند، نوشتن نامه برای امام، انجام کارهای فرهنگی مهدوی در منزل، یادآوری حاضر و ناظر بودن امام در زندگی، دعا برای امام از زبان فرزند، درخواست از امام برای دعا در مشکلات، طراحی و اجرای برنامه منظمی در زندگی جهت برقراری ارتباط با امام، صدقه دادن روزانه برای سلامتی امام، احترام گذاشتن برای هم در اعیاد مهدوی، مطالعه، تحقیق و تبیین آن به فرزند راجع به شخصیت امام، دوران آخرالزمان، عصر ظهور، پدر بودن امام، غمخوار بودن امام، داستان‌‌های تشرف به محضر امام، مطالعه و عمل به توقیعات امام و … .

امیدواریم که این راهکارها برای آشنا کردن فرزندان با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، برای والدین دغدغه‌مند، مؤثر واقع شوند.

---

[1] مکارم الاخلاق، شیخ حسن بن فضل طبرسی، ترجمۀ سید ابراهیم میرباقری، ج ۲، ص ۳۹۸.

[2] نهج الفصاحه، مجموعه کلمات قصار حضرت رسول اکرم (ص)، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ص 216.

[3] سوره نور/ آیه 55

[4] سوره توبه/ آیه 33

[5] ویکی شیعه

[6] الغیبه، شیخ طوسی، ص 184.

[7] ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، صص 360 و 361.

[8] بحارالانوار، ج 51، ص 133، ح 4.

[9] ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام، مذاهب و ملل جهان، ص 360.

[10] بحارالانوار، ج 52، ص 191، ح 24

[11] تفسیر عیاشی، ج 1، ص 183؛ بحار الانوار، ج 52، ص 340، ح 89.

[12] مکیال المکارم، ج 1، ص 170

[13] مکیال المکارم، ج 1، ص 134

[14] مکیال المکارم، ج 1، ص 168؛ کتابخانه احادیث شیعه   

[15] مکیال المکارم، ج 1، ص 163

[16] مکیال المکارم، ج 1، ص 100.

[17] غیبت نعمانی، ص 219

[18] مکیال المکارم، ج 1، ص 360