نقش مردم در ظهور امام زمان (عج) و وظایف منتظران امروز
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
نقش مردم در ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه)، نه تنها یک موضوع اعتقادی، بلکه یک ضرورت تاریخی و اجتماعی است. از دیرباز، اندیشمندان، مصلحان و منتظران، این نقش را به عنوان یک عنصر حیاتی و تعیین‌کننده در تحقق آرمان رهایی‌بخش مهدویت مورد توجه قرار داده‌اند. ظهور منجی، تنها یک رویداد غیبی و آسمانی نیست، بلکه فرآیندی است که نیازمند بسترسازی، آمادگی و مشارکت فعالانهٔ انسان‌ها در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی است. در این میان، نقش مردم در ظهور به عنوان اصلی‌ترین عامل تعیین‌کننده، همواره مورد تاکید بوده است.
این مقاله با هدف بررسی و تحلیل دقیق نقش افراد در دوران انتظار و آمادگی برای فرج جهانی، به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهد که چگونه هر یک از ما می‌توانیم با شناخت وظایف و مسئولیت‌های خود، در تحقق این آرمان بزرگ سهیم باشیم. آیا انتظار، صرفاً یک حالت انفعالی و دل‌خوش کردن به آینده است، یا یک حرکت پویا و سازنده که نیازمند تلاش و کوشش مستمر در جهت اصلاح خود و جامعه است؟ در این راستا، درک صحیح از نقش مردم در ظهور، امری ضروری به نظر می‌رسد.
در این نوشتار، به بررسی ابعاد مختلف این نقش می‌پردازیم؛ از خودسازی و تهذیب نفس گرفته تا آگاهی‌بخشی و ترویج فرهنگ مهدوی، از عدالت‌خواهی و مبارزه با ظلم تا تلاش برای وحدت و همدلی. هدف ما این است که نشان دهیم چگونه هر فرد می‌تواند با انجام وظایف خود در این زمینه‌ها، به عنوان یک سرباز و یاور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه)، در تسریع فرآیند ظهور و تحقق جامعهٔ آرمانی مهدوی نقش ایفا کند. به عبارت دیگر، نقش مردم در ظهور، نقشی چند بعدی و فراگیر است.
امید است این مقاله بتواند گامی کوچک در جهت تبیین اهمیت نقش مردم در ظهور حضرت حجت ابن الحسن العسکری (عجل‌الله‌فرجه) و ایجاد انگیزه برای مشارکت فعالانه در این حرکت عظیم باشد. درک این اهمیت، می‌تواند تحولی بنیادین در نگرش و رفتار ما ایجاد کند.
نقش مردم در ظهور حضرت مهدی (عج) چیست؟
درک اینکه مردم چه نقشی در ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) می‌توانند داشته باشند، نیازمند توجه به چند نکته کلیدی است. با یک مثال ساده می‌توان به این فهم رسید:
تصور کنید می‌خواهید یک ساختمان بسازید. آیا فقط دعا کردن و آرزو کردن کافی است تا ساختمان ساخته شود؟ قطعا نه! شما به مصالح، نقشه، مهندس، کارگر و تلاش و همکاری همه این عوامل نیاز دارید. ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) هم شبیه به همین است. این یک فرآیند است که نیازمند بسترسازی و آماده‌سازی است و مردم نقش اصلی را در این آماده‌سازی ایفا می‌کنند. بنابراین، نقش مردم در ظهور، نقشی اساسی و غیرقابل انکار است.
چرا نقش مردم در ظهور مهم است؟
مردم به عنوان یک رکن اساسی در ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. در ادامه به علل این اهمیت می‌پردازیم:
۱. ظهور، یک تغییر بزرگ اجتماعی است.
ظهور، صرفاً یک اتفاق معجزه‌آسا نیست، بلکه یک تغییر بزرگ در سطح جهان است که نیازمند پذیرش و همراهی مردم است. اگر مردم آمادگی نداشته باشند، چگونه می‌توانند از این تغییر استقبال کنند و در آن مشارکت داشته باشند؟ این پذیرش و همراهی، بخشی جدایی‌ناپذیر از نقش مردم در ظهور است.
۲. امام زمان (عج) برای هدایت مردم می‌آیند.
هدف اصلی از ظهور، هدایت مردم و برقراری عدالت است. اما هدایت، نیازمند پذیرش و همراهی مردم است. اگر مردم به دنبال حقیقت نباشند و آمادگی پذیرش آن را نداشته باشند، چگونه می‌توانند از هدایت امام بهره‌مند شوند؟ در واقع، نقش مردم در ظهور، زمینه‌ساز پذیرش این هدایت است.
۳. مردم، سربازان و یاران امام زمان (عج) هستند.
امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) برای برقراری عدالت و مبارزه با ظلم، به یاران و سربازانی نیاز دارند که آماده فداکاری و جان‌فشانی باشند. این یاران، از بین همین مردم انتخاب می‌شوند. بنابراین، نقش مردم در ظهور، تامین‌کننده نیروی انسانی لازم برای تحقق اهداف ظهور است.
نقش‌های عملی مردم در ظهور
نقش‌های عملی مردم در ظهور بسیار متنوع و مهم است؛ به این معنا که هر فرد منتظر می‌تواند به روش‌های مختلف و در زمینه‌های گوناگون، در آماده‌سازی برای ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) سهیم باشد. این نقش‌ها محدود به انجام یک سری اعمال خاص نیستند، بلکه شامل طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها می‌شوند که هر کدام به نوعی می‌توانند در تسریع فرج و ایجاد شرایط مناسب برای ظهور مؤثر باشند. نقش‌های عملی مردم در ظهور بسیار متنوع و مهم هستند. به طور کلی می‌توان آنها را در سه دسته اصلی خلاصه کرد:
۱. خودسازی و تهذیب نفس؛ بستری برای ظهور
خودسازی و تهذیب نفس، فرآیندی مستمر در جهت پالایش روح و روان از رذائل و آراستن آن به فضائل است. این مهم، همچون باغبانی است که با زدودن علف‌های هرز و مراقبت از نهال‌های نوپا، زمینه را برای شکوفایی و باروری فراهم می‌آورد. خودسازی یا تغییر خود، نه صرفاً یک تکلیف فردی، بلکه یک ضرورت اجتماعی و بستری برای تحقق آرمان‌های والای مهدوی است. در خودسازی باید امور زیر را به کار بست: این خودسازی، اولین گام در ایفای نقش مردم در ظهور است.
الف: تقویت ایمان و باور؛ بنیان خودسازی
. افزایش معرفت و شناخت نسبت به خداوند
شناخت عمیق‌تر خداوند متعال، مستلزم مطالعه، تفکر، تدبر در آیات الهی و تعمق در نشانه‌های او در آفرینش است. این معرفت، ایمان را راسخ‌تر و دل را به نور یقین روشن‌تر می‌سازد.
. شناخت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)
مطالعه سیره و کلام پیامبر اکرم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام)، چراغ راهی است برای پیمودن مسیر کمال و سعادت. این بزرگواران، اسوه‌های حسنه و الگوهای بی‌بدیلی برای زندگی فردی و اجتماعی هستند.
. شناخت امام زمان (عج)
معرفت به امام عصر (عجل‌الله‌فرجه)، به عنوان امام حاضر و ناظر، موجب تقویت ارتباط قلبی با ایشان و افزایش انگیزه برای زمینه‌سازی ظهور می‌شود. این شناخت، لازمه ایفای صحیح نقش مردم در ظهور است.
ب. تزکیه و تهذیب نفس
. زدودن موانع تلاش برای دوری از گناهان
گناهان، همچون حجاب‌هایی هستند که مانع از تجلی نور الهی در قلب می‌شوند. اجتناب از گناه، نیازمند مراقبه دائمی، محاسبه نفس و استعانت از خداوند متعال است.
. انجام واجبات
انجام فرائض دینی، همچون نماز، روزه، زکات و حج، نه تنها ادای تکلیف الهی است، بلکه موجب تزکیه نفس و تقویت اراده می‌شود.
. رعایت اخلاق اسلامی
پایبندی به اصول اخلاقی اسلام، همچون صداقت، امانت‌داری، تواضع و مهربانی، موجب تحکیم روابط اجتماعی و ایجاد فضایی سرشار از صفا و صمیمیت می‌شود.
. کسب فضائل اخلاقی
پرورش فضائل اخلاقی، همچون صبر، شکر، ایثار و گذشت، موجب تعالی روح و ارتقای شخصیت می‌شود.
ج. تقویت ارتباط با خدا؛ سرچشمه کمال
. انجام عبادات با حضور قلب
عبادات، زمانی مؤثر و سازنده خواهند بود که با حضور قلب و توجه به معانی آنها انجام شوند.
. دعا و نیایش
دعا، سلاح مؤمن و وسیله‌ای برای ارتباط مستقیم با خداوند متعال است. دعا، موجب آرامش قلب، تقویت امید و افزایش انگیزه برای تلاش و کوشش می‌شود.
. تلاوت قرآن و تفکر در معانی آن
قرآن کریم، کلام الهی و سرچشمه هدایت و نور است. تلاوت قرآن و تفکر در معانی آن، موجب افزایش معرفت، تقویت ایمان و هدایت به سوی صراط مستقیم می‌شود.
۲. اصلاح جامعه و ترویج فرهنگ مهدوی؛ گامی به سوی ظهور
اصلاح جامعه و ترویج فرهنگ مهدوی، تلاشی است برای ایجاد بستری مناسب جهت ظهور منجی عالم بشریت. این مهم، نه تنها یک وظیفه دینی، بلکه یک ضرورت اجتماعی است که بر عهده یکایک افراد جامعه قرار دارد. اصلاح جامعه، نیازمند تلاش‌های مستمر و هماهنگ در زمینه‌های مختلف است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود: این اصلاح، دومین گام در ایفای نقش مردم در ظهور است.
. امر به معروف و نهی از منکر؛ پاسداری از ارزش‌ها
امر به معروف و نهی از منکر، دو رکن اساسی در حفظ سلامت و پویایی جامعه هستند. امر به معروف، به معنای دعوت به انجام کارهای نیک و پسندیده است و نهی از منکر، به معنای بازداشتن از انجام کارهای زشت و ناپسند. این دو فریضه، باید با رعایت اصول و موازین شرعی، از جمله نرمی، مهربانی و پرهیز از خشونت، انجام شوند. هدف از امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح رفتار افراد و جلوگیری از گسترش فساد در جامعه است.
. ترویج فرهنگ مهدوی؛ آشنایی با آرمان‌ها
ترویج فرهنگ مهدوی، به معنای آشنا کردن مردم با شخصیت، اهداف و آرمان‌های امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) است. این مهم، از طریق برگزاری مراسم‌های مذهبی، انتشار کتاب و مقاله، تولید فیلم و سریال، و استفاده از فضای مجازی قابل انجام است. ترویج فرهنگ مهدوی، موجب افزایش آگاهی مردم نسبت به امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) و ایجاد انگیزه برای زمینه‌سازی ظهور می‌شود.
. حمایت از مستضعفان و محرومان؛ تحقق عدالت
حمایت از مستضعفان و محرومان، یکی از مهم‌ترین وظایف هر مسلمان است. کمک به نیازمندان، دستگیری از فقرا و ایتام، و تلاش برای رفع تبعیض و بی‌عدالتی، از جمله مصادیق این حمایت هستند. حمایت از مستضعفان و محرومان، موجب کاهش فاصله طبقاتی در جامعه و تحقق عدالت اجتماعی می‌شود.
. مقابله با ظلم و فساد؛ مبارزه با بی‌عدالتی
مقابله با ظلم و فساد، یکی از مهم‌ترین وظایف هر فرد در جامعه است. اعتراض به ظلم و ستم، افشای فساد، و تلاش برای اصلاح ساختارهای فاسد، از جمله مصادیق این مقابله هستند. مقابله با ظلم و فساد، موجب حفظ حقوق مردم و جلوگیری از تضییع بیت‌المال می‌شود.
۳. ایجاد آمادگی برای یاری امام زمان (عج)؛ گامی در مسیر تحقق آرمان‌های مهدوی
آمادگی برای یاری امام زمان (عجل‌الله‌فرجه)، صرفاً یک آرزو یا انتظار منفعلانه نیست، بلکه تلاشی آگاهانه و مسئولانه در جهت زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق اهداف والای آن حضرت است. این آمادگی، ابعاد گوناگونی دارد که هر یک به نوعی در تسریع فرج و ایجاد شرایط مناسب برای ظهور مؤثر است. این آمادگی، سومین گام در ایفای نقش مردم در ظهور است. این ابعاد عبارتند از:
. دعا برای تعجیل در ظهور
دعا، نه تنها ابراز نیاز و درخواست از خداوند متعال است، بلکه نوعی ارتباط قلبی و معنوی با حضرت حق است. دعا برای تعجیل در ظهور، نشان‌دهنده اشتیاق و دلدادگی به امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) و امیدواری به تحقق وعده‌های الهی است.
تضرع به درگاه خداوند و طلب فرج، موجب جلب رحمت الهی و رفع گرفتاری‌ها می‌شود. دعا، سلاح مؤمن و کلید فرج و گشایش درهای رحمت الهی است.
. یاد امام زمان (عج) در همه حال
به یاد داشتن امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) در زندگی روزمره، به معنای حضور قلب و توجه به ایشان در تمام لحظات و تجدید عهد با حضرت بقیة الأعظم است. این یادآوری، موجب می‌شود که فرد همواره در مسیر رضایت آن حضرت گام بردارد و از انجام اعمالی که موجب نارضایتی ایشان می‌شود، پرهیز کند.
توسل به امام زمان (علیه‌السلام) و طلب یاری از ایشان، نشان‌دهنده اعتقاد به قدرت و ولایت آن حضرت است. توسل، موجب تقویت ارتباط قلبی با امام و دریافت امدادهای غیبی می‌شود.
. آمادگی نظامی و دفاعی
فراگیری فنون نظامی و دفاعی، به معنای آمادگی برای دفاع از اسلام و ارزش‌های آن در برابر دشمنان است. این آمادگی، نه تنها یک وظیفه شرعی، بلکه یک ضرورت عقلی و اجتماعی است.
آمادگی نظامی و دفاعی، موجب ایجاد بازدارندگی در برابر دشمنان و حفظ امنیت و استقلال جامعه اسلامی می‌شود.
. ایجاد تشکل‌های مهدوی
تشکیل گروه‌ها و سازمان‌هایی که با هدف ترویج فرهنگ مهدوی و آماده‌سازی برای ظهور فعالیت می‌کنند، موجب هم‌افزایی و افزایش تأثیرگذاری فعالیت‌های مهدوی می‌شود.
این تشکل‌ها، می‌توانند با برگزاری برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی، به ترویج فرهنگ مهدوی و آشنا کردن مردم با شخصیت، اهداف و آرمان‌های امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) کمک کنند.
مثال‌های ملموس
نقش مردم در ظهور، یک نقش فعال و سازنده است. هر فرد می‌تواند با تلاش برای بهتر شدن خود و جامعه، و با آماده‌سازی برای یاری امام زمان (علیه‌السلام)، در این فرآیند مهم سهیم باشد. ظهور، یک اتفاق نیست، بلکه یک حرکت است که نیازمند مشارکت همه افراد جامعه است. به عنوان نمونه:
۱. نقش‌های فردی و شغلی:
. یک معلم: می‌تواند با آموزش صحیح و تربیت درست دانش‌آموزان، نسلی آگاه و متعهد تربیت کند که برای ظهور آماده باشند.
. یک پزشک: می‌تواند با ارائه خدمات پزشکی به نیازمندان و کمک به بهبود سلامت جامعه، زمینه را برای ظهور فراهم کند.
. یک کاسب: می‌تواند با رعایت انصاف و صداقت در کسب و کار خود، به ترویج ارزش‌های اسلامی در جامعه کمک کند.
. یک کارگر: می‌تواند با وجدان کاری و تلاش برای تولید محصول با کیفیت، به آبادانی کشور و تقویت اقتصاد اسلامی کمک کند.
. یک کشاورز: می‌تواند با تولید محصولات سالم و ارگانیک، به حفظ سلامت جامعه و ترویج سبک زندگی سالم کمک کند.
. یک هنرمند: می‌تواند با خلق آثار هنری فاخر و ارزشمند، به ترویج فرهنگ اسلامی و ارزش‌های انسانی کمک کند. (مثلاً ساخت فیلم، نقاشی و…)
. یک نویسنده: می‌تواند با نوشتن کتاب‌ها و مقالات روشنگرانه، به افزایش آگاهی مردم و ترویج اندیشه‌های مهدوی کمک کند.
. یک برنامه‌نویس: می‌تواند با تولید نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مفید و کاربردی، به تسهیل زندگی مردم و ترویج فرهنگ اسلامی در فضای مجازی کمک کند.
. یک خبرنگار: می‌تواند با انتشار اخبار صحیح و موثق، به روشنگری افکار عمومی و مقابله با شایعات و دروغ‌ها کمک کند.
. یک وکیل: می‌تواند با دفاع از حقوق مظلومان و مبارزه با فساد، به برقراری عدالت در جامعه کمک کند.
. یک قاضی: می‌تواند با صدور احکام عادلانه و منصفانه، به اجرای عدالت در جامعه کمک کند.
. یک مهندس: می‌تواند با طراحی و ساخت بناهای مقاوم و پایدار، به حفظ جان و مال مردم کمک کند.
. یک راننده: می‌تواند با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و احترام به حقوق دیگران، به حفظ نظم و امنیت در جامعه کمک کند.
. یک دانشجو: می‌تواند با تحصیل علم و دانش و تلاش برای کسب تخصص، به پیشرفت و توسعه کشور کمک کند.
. یک سرباز: می‌تواند با دفاع از مرزهای کشور و حفظ امنیت ملی، به ایجاد فضایی امن و آرام برای زندگی مردم کمک کند.
. یک همسایه: می‌تواند با رعایت حقوق همسایگان و کمک به آنها در مواقع نیاز، به ایجاد فضایی صمیمی و دوستانه در محله کمک کند.
. یک دوست: می‌تواند با نصیحت و راهنمایی دوستان خود و تشویق آنها به انجام کارهای خوب، به اصلاح جامعه کمک کند.
۲. نقش‌های خانوادگی
. یک پدر: می‌تواند با تربیت فرزندانی با ایمان و اخلاق، نسلی را پرورش دهد که برای خدمت به اسلام و جامعه آماده باشند.
. یک مادر: می‌تواند با تربیت فرزندانی صالح و متدین، نسلی را پرورش دهد که یاوران امام زمان (علیه‌السلام) باشند.
. یک خواهر/برادر: می‌تواند با حمایت از خواهر و برادر خود و کمک به آنها در مواقع سختی، به تقویت بنیان خانواده کمک کند.
. یک پدربزرگ/مادربزرگ: می‌تواند با انتقال تجربیات و آموزه‌های خود به نسل جوان، به حفظ سنت‌ها و ارزش‌های اصیل ایرانی-اسلامی کمک کند.
۳. نقش‌های اجتماعی
. یک فعال اجتماعی: می‌تواند با شرکت در فعالیت‌های داوطلبانه و کمک به نیازمندان، به کاهش فقر و نابرابری در جامعه کمک کند.
. یک عضو هیئت: می‌تواند با برگزاری مراسم‌های مذهبی باشکوه و پرمحتوا، به ترویج فرهنگ اهل بیت (علیهم‌السلام) و تقویت ایمان مردم کمک کند.
. یک بسیجی: می‌تواند با شرکت در فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و امنیتی، به حفظ امنیت و آرامش در جامعه کمک کند.
. یک نمازگزار: می‌تواند با حضور فعال در نماز جماعت و شرکت در مراسم‌های مذهبی، به تقویت وحدت و همدلی در جامعه کمک کند.
. یک رأی‌دهنده: می‌تواند با شرکت در انتخابات و انتخاب افراد شایسته، به تعیین سرنوشت کشور و پیشرفت جامعه کمک کند.
اینها فقط نمونه‌هایی از نقش‌های عملی افراد در زمینه‌سازی ظهور هستند. هر فرد می‌تواند با توجه به توانایی‌ها، علایق و شرایط خود، نقش مؤثری در این زمینه ایفا کند. مهم این است که همه افراد با نیت خالصانه و تلاش مستمر، در این راه قدم بردارند. در نهایت، نقش مردم در ظهور، نقشی تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز است.
وحدت و همدلی؛ رمز سرافرازی و زمینه ساز ظهور
وحدت و همدلی، از ارکان اساسی پیشرفت و سربلندی هر جامعه به شمار می‌رود. در دوران غیبت، این مهم، نقشی حیاتی در حفظ و تقویت جبهه حق و آماده سازی شرایط برای ظهور منجی عالم ایفا می‌کند. نقش مردم در ظهور از طریق وحدت و همدلی، برجسته‌تر و مؤثرتر می‌شود. از این رو چند نکته حائز اهمیت است:
۱. اهمیت اتحاد و همبستگی بین مسلمانان و سایر ادیان الهی
اتحاد و یکپارچگی میان مسلمانان، صرف نظر از اختلافات مذهبی و قومی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. همچنین، تعامل سازنده و همزیستی مسالمت آمیز با پیروان سایر ادیان الهی، در راستای اهداف مشترک انسانی، می‌تواند به شکل گیری جهانی بهتر و عادلانه‌تر کمک کند. این اتحاد و همبستگی، شکوه و عظمت اسلام را در برابر دشمنان به نمایش می‌گذارد و نقش مردم در ظهور را به عنوان یک نیروی متحد و منسجم نشان می‌دهد.
۲. نقش پرهیز از تفرقه و اختلافات در تقویت جبهه حق
تفرقه و اختلاف، همواره سلاحی موثر در دستان دشمنان بوده است. دوری از هر نوع تفرقه و اختلاف، چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی، موجب تقویت جبهه حق و بی‌اثر کردن توطئه‌های دشمنان می‌شود. پرداختن به مسائل اختلافی و دامن زدن به تعصبات، توان و انرژی جامعه را هدر داده و آن را از مسیر اصلی خود دور می‌کند. نقش مردم در ظهور ایجاب می‌کند که با هوشیاری، از هرگونه تفرقه و اختلاف پرهیز کنند.
۳. تأثیر همدلی و همکاری در حل مشکلات جامعه
همدلی و همکاری، موجب افزایش انسجام اجتماعی و تقویت روحیه تعاون و ایثار در جامعه می‌شود. با همدلی و همکاری، می‌توان مشکلات و چالش‌های پیش روی جامعه را به شکلی مؤثرتر حل کرد و به سوی پیشرفت و تعالی گام برداشت. این همدلی و همکاری، نه تنها در حل مشکلات مادی، بلکه در رفع مشکلات معنوی و اخلاقی نیز تاثیرگذار است و نقش مردم در ظهور را در ایجاد یک جامعه سالم و پویا نمایان می‌سازد.
سخن آخر
مقاله حاضر با هدف بررسی و تحلیل نقش مردم در ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) به این نتیجه می‌رسد که ظهور، فراتر از یک رویداد صرفاً غیبی و آسمانی، فرآیندی اجتماعی و تاریخی است که نیازمند بسترسازی، آمادگی و مشارکت فعالانه انسان‌ها در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی است. انتظار فرج، نباید به یک حالت انفعالی و دل‌خوش کردن به آینده محدود شود، بلکه باید به یک حرکت پویا و سازنده تبدیل گردد که مستلزم تلاش و کوشش مستمر در جهت اصلاح خود و جامعه است. در این میان، نقش مردم در ظهور، نقشی بی‌بدیل و غیرقابل جایگزین است.
بررسی‌ها نشان داد که نقش مردم در ظهور را می‌توان در سه محور اصلی خلاصه نمود: نخست، خودسازی و تهذیب نفس به عنوان بستری برای پذیرش تحولات عظیم دوران ظهور؛ دوم، اصلاح جامعه و ترویج فرهنگ مهدوی به منظور ایجاد آمادگی فکری و فرهنگی در جامعه؛ و سوم، ایجاد آمادگی برای یاری امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) از طریق دعا، یاد حضرت در همه حال، و کسب آمادگی‌های لازم برای دفاع از حق و عدالت. این سه محور، ابعاد گوناگون نقش مردم در ظهور را به خوبی نشان می‌دهند.
وحدت و همدلی میان مسلمانان و پیروان سایر ادیان الهی، از جمله مهم‌ترین عوامل در تقویت جبهه حق و تسریع فرآیند ظهور است. پرهیز از تفرقه و اختلافات، و تلاش برای حل مشکلات جامعه از طریق همدلی و همکاری، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد یک جامعه سالم، پویا و آماده برای پذیرش حکومت عدل جهانی باشد. این وحدت و همدلی، لازمه ایفای کامل نقش مردم در ظهور است.
در نهایت، این مقاله بر این باور است که هر فرد با شناخت وظایف و مسئولیت‌های خود، و با تلاش مستمر در جهت تحقق آرمان‌های مهدوی، می‌تواند به عنوان یک سرباز و یاور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) در این حرکت عظیم سهیم باشد. امید است با تلاش و کوشش همگانی، شاهد تحقق وعده‌های الهی و برقراری عدالت و صلح در سراسر جهان باشیم. به امید آن روز که نقش مردم در ظهور، به بار نشیند و شاهد طلوع خورشید عدالت باشیم.