قدرت خدا

هر چه انسان نسبت به اسماء و صفات الهی شناخت بیشتری پیدا کند معرفت و شناخت او نسبت به پروردگار بیشتر می‌شود. در مباحث خداشناسی یکی از مهمترین صفاتی که بیان می‌شود صفت قدرت خدا است. چرا که بسیاری از صفات ذاتی به صفت قدرت برمی‌گردد مانند قادر، قدیر، مقتدر، قوی و مشابه آن. متکلمان دراین‌باره می‌گویند: در واقع حی؛ یعنی موجود عالم و قادر که آن هم به علم و قدرت برمی‌گردد. در قرآن کریم دو واژه قادر و قدیر که در مورد قدرت خداوند است مجموعا ۵۷ بار آمده است. که همه این‌ها نشان از اهمیت این موضوع دارد.
در این مقاله صفت قدرت خدا و ادله اثبات آن و ویژگی‌های قدرت خداوند مورد بررسی قرار می‌گیرد. البته برای شناخت کلی با اسماء و صفات الهی می‌توانید به مقاله «اسماء و صفات الهی» مراجعه کنید.
در ابتدا برای استفاده راحت‌تر چکیده‌ای از مطلب ارائه شده است.

ادلهٔ قدرت خدا

دو دلیل عمده را می‌توان مطرح کرد:
اول این که موجودی می‌تواند جهان با این عظمت و شگفتی را خلق کند که هم علم بی‌نهایت داشته باشد و هم قدرت این کار را داشته باشد، چرا که علم به تنهایی کافی نیست. ممکن است ما یک چیزی را بدانیم اما قدرت اجرای آن را نداشته باشیم. ما می‌دانیم چطور ماشین را درست می‌کنند، اما قدرت درست کردن آن را نداریم، فقط علم آن را داریم. بنابراین برای خلق این جهان با عظمت و دقیق علم و قدرت نیاز است.
ثانیا اگر بگوییم خدا قادر نیست عجز را که نقیص است به خداوند نسبت داده ایم؛ لازمۀ عاجز بودن خداوند این است که خداوند کمال مطلق نباشد، ناقص باشد و شبیه مخلوقات می‌شود و دیگر خدا نیست و او نیز نیاز به یک خالقی خواهد داشت. بنابراین براساس مباحث توحید باید خداوند قادر باشد و قادر نبودن خدا با توحید سازگاری ندارد.

ویژگی‌های قدرت خدا

متکلمان در مورد قادر گفته‌اند:
«هُوَ ألَّذي يَصِّحُ مِنهُ الفِعل وَ التَّركُ مَعاً» 1
قادر کسی است که فعل و ترک هر دو از او صحیح باشد.
قادر کسی است که می‌تواند فعلی را انجام دهد، و یا آن را ترک کند؛ یعنی به لحاظ فعل، قدرت را توضیح و اثر قدرت را بیان کردند.

اما ویژگی‌هایی که در مورد قدرت خدا بیان می‌شود عبارتند از:
1_ قدرت خدا محدود نیست اگر قدرت خداوند محدود باشد این به نوعی نقص و عجز است. اگر بگوییم خدا عاجز است و قدرت او محدود است، باید بپذیرم که او کامل نیست و از این رو او شبیه مخلوقات خواهد شد. به بیان دیگر تنها مخلوقات هستند که نقص دارند و نیازمند به خدا هستند؛ پس موجود عاجز نمی‌تواند خدا باشد و او نیز به خالقی نیاز خواهد داشت. بنابراین قدرت پروردگار یکتا نامحدود است.
2_ قدرت خدا اکتسابی نیست. اینکه بگوییم خدا قدرت خود را کسب می‌کند. مانند کسی که ورزش می‌کند و غذا می‌خورد و قوی می‌شود. این نیز ممکن نیست چون لازمۀ آن نسبت دادن نقص و تغییر و تکامل به خدا است که صحیح نیست.
3_ اعمال قدرت خداوند به واسطۀ ابزار نیست و خداوند در خلقت نیازی به ابزار و وسائل ندارد.
4_ قدرت خدا ازلی و ابدی است.

واژۀ قدیر 45 بار در قرآن بیان شده است. دو واژۀ قادر و قدیر روی هم رفته 57 بار در قرآن ذکر شده است که نشان می‌دهد قدرت از ویژگی‌ها و صفات مهم خدا است.

نکته: ویژگی‌هایی که در مورد قدرت خدا بیان شد دربارۀ علم خداوند نیز بیان می‌شود. علم خداوند نیز مثل قدرت از مهمترین صفات ذاتی و ثبوتی خداوند است. برای مطالعه بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقاله «علم خدا» مراجعه کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر به درس ” توحید در قرآن” از سلسله دروس دوره “عقاید قرآنی” مراجعه کنید.