عوامل خشم
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
خشم یک نیروی درونی است که باید کنترل شود. برای کنترل خشم نیاز است که ابتدا عوامل خشم را بشناسیم. در این مقاله به بررسی علتهای بروز خشم می‌پردازیم. برخی از مطالب مهم مطرح شده در این مقاله عبارتند از:
- علتهای مرتبط با فرد
- علتهای مرتبط با دیگران
- علتهای مرتبط با محیط
چکیده
- علت استفاده از خشم و غضب به صورت افراطی دو چیزه، یکی خود بزرگ‌بینی و دیگری کوچک شمردن دیگران.
- عوامل دیگهای وجود دارن که در ارتباط با دیگران ممکنه ما رو خشمگین کنه مثل: هدف حملۀ بدنی یا کلامی قرار گرفتن و رویارویی با بی عدالتی.
- گاهی اوقات محیط و شرایطی که ما در اون هستیم باعث تحریک و ایجاد خشم در ما میشه مثل: ترافیک سنگین و …
عوامل خشم
موقعیتها و عوامل بسیاری باعث برانگیخته شدن خشم می‌شوند. از این رو دلایل عصبانیت و خشم بسیار متغیر و متفاوته. اما کاملا از هم جدا نیست؛ حتی در برخی موارد با هم تعامل و همپوشانی دارن. بنابراین آگاهی از این عوامل میتونه در زمینۀ مقابله با خشم راه رو برای ما هموار کنه. برخی از این دلایل که در متون روان‌شناسی و دینی ذکر شدهاند، در سه محور قابل دسته بندی هستند. این دسته‌ها عبارتند از:
الف-علتهای مرتبط با فرد
ب-علتهای مرتبط با دیگران
ج-علتهای مرتبط با محیط
در ادامه با این عوامل بیشتر آشنا خواهیم شد:
الف- عوامل مرتبط با فرد
علت استفاده از خشم و غضب به صورت افراطی دو چیزه، یکی خود بزرگ‌بینی و دیگری کوچک شمردن دیگران. امام صادق (ع) فرمودند:
«قالَ الحواريّونَ لِعيسی (ع): أيُّ الأشياءِ أشَدُّ؟ قالَ : أشَدُّ الأشياءِ غَضَبُ اللّهِ. قالوا : فيما يُتَّقى غَضَبُ اللّه؟ قال: بأن لا تَغضَبُوا. قالوا: و ما بدؤ الغضب؟ قال: الكبر و التجبر و محقرة الناس»[1]
حواريون از حضرت عيسى (ع) سؤال كردند: سخت‌ترين چيزها چيست؟ حضرت فرمود: سخت‌ترين چيزها خشم خداست. عرض كردند: چگونه مى توان خود را از خشم خدا نگه داشت؟ فرمود : به اين كه خشمگين نشويد. سوال کردند: پیدایش خشم از کجاست؟ فرمود: کبر و تجبر و کوچک به حساب آوردن مردم.
اگر دقت کنیم میبینیم منشأ این خودبزرگ‌بینی در واقع اینه که انسان به خودش زیاد توجه کنه و در مقابل به دیگران کم توجه باشه. انسانی که خودش رو در رابطۀ با دیگران بزرگ میدونه، یا اینکه غیر رو کوچک میبینه در جایی که نباید خشمگین شد، خشمگین میشه.
اما عوامل خشم به این مورد محدود نیست. از علتهای دیگهای که میشه در این بخش برای خشمگین شدن عنوان کرد موارد زیر هستند:
1.ناکامی و نرسیدن به اهداف و خواستهها
2. داشتن باورهای منفی و غیر واقعگرایانه (تفسیر نادرست از یک رویداد)
3.ضعف عزت نفس
4.جلب توجه دیگران
5.نداشتن صفت بخشش
6.قضاوت شتاب زده و بدون بررسی.
7.حسادت و کینه توزی.
8.دنیاپرستی. افرادی که همۀ هدفشون دنیاست، اگر منافع دنیویشون با مزاحمتی همراه باشه، خشمگین میشن.
9. یادگیری و تقلید از والدین، همسالان، همکلاسان و تربیت و اثرپذیری غلط.
ب- عوامل خشم مرتبط با دیگران
اما یکسری عوامل دیگهای وجود دارن که در ارتباط با دیگران ممکنه ما رو خشمگین کنه، عواملی مثل:
1.هدف حملۀ بدنی یا کلامی قرار گرفتن.
2.رویارویی با بی عدالتی، تبعیض یا حق کشی در محیط کار یا زندگی.
3.تحمیل وظایف سنگینتر از توانایی؛ مثل واگذاری تکالیف سنگین به دانشآموز
4.تحقیر شدن احساسات، ارزشها یا اقتدار واقعی فرد به وسیلۀ دیگران.
5.دخالت بیمورد در کارهای روزانۀ فرد.
ج- عوامل خشم مرتبط با محیط
گاهی اوقات محیط و شرایطی که ما در اون هستیم باعث تحریک و ایجاد خشم در ما میشه. از جملۀ این عوامل میشه به:
1. گرسنگی شدید
2.نور زیاد
3.سر و صدای بیش از حد
4.سرما یا گرمای شدید
5.ترافیک سنگین
حالا که با علتهای خشم آشنا شدیم، باید به خودمون مراجعه کنیم و ببینیم دلیل خشم ما کدوم مورده؟! اون مورد یا موارد رو در جایی بنویسیم و در صدد رفع دلایل غیر منطقی اون باشیم.
[1] . وسائل الشيعة،ج11،ص298