حسن ظن به خدا
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
یکی از آداب مهم در ارتباط انسان با خداوند، حُسن ظن به خدا است. انسان مومن همیشه باید نسبت به خداوند متعال گمان خوب داشته باشد. در این مقاله به بررسی حسن ظن به خداوند از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی می‌پردازیم.
چکیده
- حسن ظن به پروردگار عالم، عبادت است. بنابراین انسان باید همواره به خدا حسن ظن داشته باشد.
- در روایت است که اگر بنده‌ای دربارۀ خداوند و مقدراتش خوب بیندیشد، خدا هم برای او خیر تقدیر می‌کند و اگر بد فکر کند، ممکن است همان‌گونه که فکر می‌کند برای او تقدیر بد شود.
- حسن ظن به پروردگار نباید باعث غرور و نافرمانی شود.
حُسن ظن به خدا
یکی از آداب مهمی که انسان در ارتباط با خداوند، باید به آن توجه داشته باشد، حسن ظن به خدا است. حسن ظن یعنی انسان به خداوند و رحمت بی‌کران او خوش بین باشد و گمان بد در مورد خدا نداشته باشد چرا که اگر بدی هست از ما است و جز خوبی از خدا صادر نمی‌شود. در کتاب شریف «الکافی» در بخش اصول آن، بابی تحت عنوان حسن ظنِّ به خدا آورده شده است.
خدا حسن ظن به خود را دوست دارد
از مجموع روایات متوجه می‌شویم که خداوند دوست دارد به او حسن ظن داشته باشیم. از حضرت امام رضا (ع) نقل شده است:
أحسِنِ الظَّنَّ باللّهِ؛ فإنّ اللّه َ عَزَّوجلَّ يقولُ: أنا عِندَ ظَنِّ عَبدِيَ المُؤمِنِ بي إن خَيراً فخَيراً، و إن شَرّاً فَشَرّاً.[1]
به خداوند گمان نیک ببر؛ زيرا خدا عزوجل مىفرمايد: من نزد گمان بندۀ مؤمن خویشم؛ اگر گمانِ او به من نیک باشد، مطابقِ آن گمان با او رفتار می‌کنم و اگر بد باشد نیز مطابق همان گمانِ بد با او عمل می‌کنم.
پس هیچ‌گاه با خود نیندیشیم که خدا به من اعتنایی نمی‌کند، صدای من را نمی‌شنود، حاجتم را برنمی‌آورد، بلکه برعکس، فکر کنیم: من بنده او هستم و او خدای کریم و پروردگار من است، بنابراین، دلیلی ندارد که به من بی‌توجه باشد حکمت و مصلحت‌اندیشی خدای متعال ایجاب می‌کند که بندۀ خود را رها نکند و از او در مشکلات دستگیری نماید. باید همواره به خدا حسن ظن داشته باشیم و دربارۀ او و دستگیری او گمان خوب داشته باشیم. در روایتی از حضرت امیرالمؤمنین (ع) درباره عکس العمل نسبت به خوش‌گمانی آمده است:
مَنْ ظَنَّ بِكَ خَيْراً فَصَدِّقْ ظَنَّهُ.[2]
كسى كه به تو گمان خوبى دارد گمانش را [با رفتارت] تصديق كن.
قطعاً امام (ع) که این دستور را به ما داده‌اند خود نیز بدان پایبندند قطعاً خدای رحمان نیز چنین است. خوش‌گمانی باعث خیرات فراوانی در زندگی است. انسان خوش‌گمان، بنا به روایت، متناسب با گمان نیکش به خدا، زندگی خوبی دارد.
حسن ظن به خدا نباید باعث غرور شود
البته حسن ظن به خدا نباید موجب غرور انسان شود و او را در انجام معاصی بی‌باک کند، و در نهایت خود را قانع کند که خدا کریم است و از سر تقصیرات او خواهد گذشت. چنانکه قرآن‌کریم فرموده است:
«يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَريمِ».[3]
ای انسان، چه چیز تو را به پروردگارِ کریمت مغرور نموده است؟
اگر معصیتی از ما سر زد، باید از آن توبه کنیم و خوش‌گمان باشیم که خدا توبۀ ما را می‌پذیرد، اما این به معنای آن نیست که جرأت مخالفت با خداوند و معصیت او در ما به وجود آید.
[1]. الکافی، ج3، ص72.
[2]. نهج‌البلاغه، ص403.
[3]. سورۀ انفطار، آیۀ 6.
عالی بود
سلامت باشید
سلام
مطلب برای من خیلی مفید بود و استفاده کردم
با سلام و احترام
از لطف شما سپاسگزاریم
سلام و عرض ادب
عالی بود.
بسیار سپاسگزارم
ان شاءالله توفیق عمل باشد.
اگر بشه در تحقیقم استفاده کنم
ممنونم
با سلام و احترام
استفاده از مطالب اشکالی نداره