توحید یکی از مباحث ریشه‌ای و اصلی در علوم عقایدی است. اهمیت این علم از آن جهت است که به خالق هستی می‌پردازد و بی‌نظیر بودن خداوند را از جهات مختلف بیان می‌کند. توحید پایه و اساس دیگر علوم عقایدی است.  برخی از مباحثی که در این مقاله بررسی می‌شود عبارتند از: معنای لغوی و …

مسأله خیر و شر یکی از مهمترین مباحث مرتبط با عدل الهی است. حکمتِ بسیاری از مشکلات و مصائب برای ما روشن نیست. در اینجا سؤالات زیادی مطرح می‌شود: • این مشکلات و این ناملایمات و این تبعیضها، سیلها، زلزله‌ها، ناقص الخلقه‌ها، اینها چگونه با عدل و حکمت خداوند سازگار است؟ • چرا خداوند به …

قضا و قدر که در زبان روزمره به آن قسمت یا تقدیر می‌‌‌گوییم به معنای سلطنت و تصرف خدا در جهان است. بحث قضا و قدر یک آموزۀ دینی است. اگر کسی آن را انکار کند، سلطنت خدا را انکار کرده است. مسأله قضا و قدر از مباحث دقیق و مهمی‌‌ است که نیاز به …

اختیار یکی از نعمتهای بزرگی است که خداوند سبحان به انسان‌ها عنایت کرده و سبب رسیدن انسان به مقاماتی است که حتی فرشتگان مقرّب الهی نمی‌‌‌توانند به آن دست‌یابند. چرا که انسان با اینکه مختار است و می‌‌تواند گناه کند عمل صالح انجام می‌‌دهد و این ارزش بالاتری دارد. گل زیباست، الماس ارزشمند است، اما …

تفویض به معنای واگذاری اختیار همه کارها به انسان است. یعنی خداوند بعد از خلق جهان اداره امور را کاملا به ما واگذار کرده است. نظریه تفویض درست در مقابل نظریه جبر قرار دارد. و هر دو نظر از دیدگاه شیعه مردود است چرا که یکی افراط می‌‌کند و دیگری تفریط. این نوع نگاه فقط …

موضوع جبر و اختیار یکی از قدیمی‌ترین مباحث مورد نزاع در فلسفه و کلام است. تا جایی که برخی می‌‌گویند در قرن چهارم قبل از میلاد و در فلسفه یونان باستان، گروهی به نام رواییان معتقد به جبر بودند. این مسئله تا حال ادامه دارد و شاید در زمان ما بیشتر هم پرسیده می‌شود که …

مسئله اختیار یکی از مهمترین مسائلی است که همیشه مورد توجه متکلمان و محققین بوده و در مقابل آن دو نظریه جبر و تفویض قرار دارد. دیدگاه جبر، انسان را مجبور می‌داند. در مقابل، دیدگاه تفویض معتقد است خدا بعد از خلقت، دیگر کاری به جهان ندارد و اداره امور را به انسان واگذار کرده …

خلقت انسان ویژگی‌های خاصی دارد که سبب برتری و فضیلت انسان بر بسیاری از مخلوقات شده است. ما می‌دانیم خلقت همه عالم بر پایه نظم و هماهنگی است اما با این حال قرآن کریم خلقت انسان را کاملترین خلقت‌ها بر می‌شمارد و از آن به «احسن تقویم» یاد می‌کند که بیانگر بالاترین حد اعتدال در …

رب به معنای مالک حقیقی است. در واقع خدایی که این جهان منظم و بی‌بدیل را آفریده مالک حقیقی آن است. ربوبیت خداوند نیز جلوه‌ها و ویژگی‌های خاصی دارد که توجه به آنها بسیار سودمند است. در جهان امروز شاهد تفکری هستیم که تمام اهدافش بر پایه انسان و هوا و هوس‌های زودگذر اوست. در …

دقت و تفکر در خلقت این جهان و نظم اعجاب آور و دقیق موجود در جهان خلقت بسیار آموزنده است و سبب رشد فکری انسان می شود. آموزه خلقت و آفرینش یکی از مهمترین آموزه‌های اسلام و دیگر ادیان الهی است. درک صحیح از نظام خلقت اهمیت فراوانی دارد چرا که تفسیر‌های گوناگونی در این …

مسأله خیر و شر یکی از مهمترین مباحث مرتبط با عدل الهی است. حکمتِ بسیاری از مشکلات و مصائب برای ما روشن نیست. در اینجا سؤالات زیادی مطرح می‌شود: • این مشکلات و این ناملایمات و این تبعیضها، سیلها، زلزله‌ها، ناقص الخلقه‌ها، اینها چگونه با عدل و حکمت خداوند سازگار است؟ • چرا خداوند به …

قضا و قدر که در زبان روزمره به آن قسمت یا تقدیر می‌‌‌گوییم به معنای سلطنت و تصرف خدا در جهان است. بحث قضا و قدر یک آموزۀ دینی است. اگر کسی آن را انکار کند، سلطنت خدا را انکار کرده است. مسأله قضا و قدر از مباحث دقیق و مهمی‌‌ است که نیاز به …

در مباحث خداشناسی برای بیان اوصاف پروردگار گاهی همه کمالات برای خداوند اثبات می شود یعنی اینگونه بیان می شود که خدا همه اوصاف کمال را دارا است. که به این صفت ها، صفت ثبوتی می‌گویند. مثل علم و قدرت و رحمت و… که بیانگر کمال است و خداوند همه آنها را دارا است. در …

یکی از مسائلی که همواره در مسیر خداشناسی مطرح می‌شود این است که ما تا چه حد می‌توانیم خدا را بشنایسم؟ این که بعضی از علما می‌گویند نمی توان ذات خدا را شناخت، دقیقا به چه معنا است؟ در این نوشته در صدد اثبات این مطلب هستیم که شناختِ ذات خدا محال است. هرچند انسان‌ها …

مباحث مربوط به اسماء و صفات الهی دو دسته اند. یک دسته مباحثی که کلی است و اختصاص به اسم خاصی ندارد، مباحثی مانند: • معنای اسم و صفت چیست؟ • اسم و صفت چه تفاوتی با هم دارند؟ • آیا می‌توان اسماء و صفات الهی را شناخت؟ • اسماء و صفات چه تقسیم‌بندی‌هایی دارد؟ …

توحید عبادی یعنی فقط باید خدا را عبادت کرد و فقط از او اطاعت نمود. فهم درست توحید عبادی بسیار اهمیت دارد. برای مثال بسیاری از کج‌فهمی‌های فرقهٔ وهابیت به همین موضوع بر می‌گردد. از آن جایی که نخواستند معنای صحیح توحید عبادی را بفهمند،‌ بدعت‌هایی را در دین اسلام وارد کردند و برای مثال …

توحید تشریعی یعنی هر گونه حکم و قانون گذاری فقط از آنِ خداست. در اینجا چند سؤال پیش می آید: • منبع اصلی قانون و حکم، رأی اکثریت است یا وحی الهی؟ • انسان در چه محدوده‌ای حق قانون‌گذاری دارد؟ • آیا دموکراسی با حکومت الهی، قابل جمع است؟ • و … در این مقاله …

توحید به معنای بی نظیر بودن خداوند است که دارای مراتب مختلفی است. مثلا گاهی در مورد یکی بودن خدا بحث می شود که به آن «توحید ذاتی» می گویند یا در مورد بی نظیر بودن صفات خداوند که به آن «توحید صفاتی» می گویند و مراتب دیگر. توحید افعالی یکی از مراتب توحید است. …

توحید صفاتی به این معناست که صفاتِ خداوند بی‌نظیر است. ما خدا را با اوصافش می‌شناسیم اما اوصاف او ویژگی خاصی دارد و نباید آن را با اوصاف سایر موجودات یکی دانست. توحید صفاتی یکی از مراتب توحید است که ما در مقاله «انواع توحید» معنای مراتب و انواع آن را توضیح داده‌ایم. توحید صفاتی …

توحید ذاتی به معنای یگانه بودنِ ذات خداست یعنی این عالم یک خدا بیشتر نمی‌تواند داشته باشد. توحید ذاتی اولین و اصلی ترین مرتبه از مراتب توحید است و به همین جهت اهمیت بالایی دارد و به نوعی پایه و اساس مراتب دیگر است. مراتب توحید را می‌توانید در مقاله «انواع توحید» بیشتر بشناسید. در …

هدف از بیان انواع توحید به تعبیری بیان معانی مختلف توحید است که به صورت جزئی و تفصیلی بیان می‌شود. وقتی ما می‌گوییم خدا بی‌نظیر است یعنی از همه جهات بی‌نظیر است. مثلا:  وقتی می‌گوییم عالم بیش از یک خدا ندارد به توحید ذاتی اشاره می‌کنیم.  آن‌جا که بی‌نظیر بودن صفات خدا را می‌شماریم در …

این مقاله به بررسی مهم‌ترین صفت الهی که همان یکتایی خدا است می‌پردازد و در صدد توضیح این سؤال است که توحید چیست ؟ این مقاله در واقع ادامه مقاله «وحدانیت و اهمیت آن» است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم ابتدا آن را مطالعه کنید. برای این که از کلیت این مقاله آگاه شوید می‌توانید ابتدا چکیده …

در این مقاله دربارهٔ وحدانیت که یکی از صفات خدای رحمان است مطالبی مطرح خواهد شد؛ به دلیل اهمیت صفت توحید نسبت به سایر صفات الهی لازم است این موضوع را در چند مقاله مختلف بررسی کنیم. این متن که اولین مقاله از سری مقالات درباره وحدانیت خداوند است درباره اهیمت این صفت الهی نسبت …

حکمت وجود ابتلائات و گرفتاری‌ها در زندگی انسان چیست؟ این سؤالی است که در مواقع مختلف برای بسیاری از ما پیش می‌آید. از گرفتاری‌های شخصی که هر کسی در زندگی با آن سر و کار دارد تا ابتلائات اجتماعی که برای عموم مردم پیش می‌آید مانند سیل و زلزله و جنگ و غیره. در این …

یکی از چیزهایی که دغدغه آن همواره برای ما وجود دارد این است که چه کار کنیم که معرفت و شناخت ما نسبت به خداوند زیاد شود. چه راه‌هایی برای افزایش معرفت وجود دارد؟ ما خدا را هم با عقلمان می‌شناسیم و هم با قلبمان و هر چه شناخت قلبی بیشتر شود رابطهٔ عاطفی و …

این مقاله درباره شناخت خدا مباحثی دارد که شاید برای شما تازگی داشته باشد. برای مثال آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که شناخت خدا برعهده کیست؟ آیا وظیفه ما انسان‌ها است یا این که این موضوع بر عهده خداوند است؟ آیا نباید او که ما را آفریده است خودش را هم به …

شما در این مقاله با مباحثی از توحید در قرآن آشنا می‌شوید که شاید برایتان تازگی داشته باشد. این مقاله در صدد بررسی این سؤال است که روش قرآن برای طرح مباحث توحیدی چگونه است؟ آیا روش قرآن همانند روش‌های علم کلام و فلسفه است؟ در علم کلام و فلسفه مباحث خداشناسی از اثبات وجود …

خداشناسی اشرف علوم است چرا که موضوع آن شناخت پروردگار عالم است. به سوالات زیر توجه فرمایید: به نظر شما خداشناسی و علم توحید چه آثاری در فکر و روحیهٔ ما خواهد داشت؟ شناخت و توجه به خدا چه آثاری در زندگی ما دارد؟ چه دلیلی وجود دارد که ما به سوی خداشناسی گام برداریم؟ …