دوری از هوای متعفن و بوی نامطبوع
فهرست مطالب این مقاله را ببینید
هوای مناسب در سلامتی انسان بسیار موثر است. یکی از توصیه‌های طب سنتی ایران این است که محیط زندگی باید از هوای متعفن و بوی نامطبوع دور باشد. اهمیت این موضوع تا جایی است که در مسائل تربیتی و آموزشی نیز اثرگذار است. عناوین مطرح شده در این مقاله عبارتند از:
- دوری از هوای متعفن
- فضاهای مستعد هوای متعفن
- مکان زباله‌دان اشتباهی شایع در خانه‌ها
- معطر کردن هوا
- تأثیرات بوی نامطبوع
- دوری از گل و گیاهان سمی
چکیده دوری از هوای متعفن و بوی نامطبوع:
- نباید فضای زندگی و مکان آموزشی خود را در نزدیکی نیزارها، مرداب‌ها، مانداب‌ها و … قرار دهید. زیرا در چنین فضاهایی بخاراتی تولید می‌شود که از دیدگاه طب ایرانی هوا را آلوده می‌کند و تنفس آن برای قوا و ظرفیت روح آلودگی به وجود می‌آورد و تنفس مشکل پیدا می‌کند.
- در هوای متعفن مسائل تربیتی و آموزشی با مقاومت یا سختی رو به رو می‌شود.
- یکی از اجزایی که تهویه و هوارسانی را به همراه خود دارد، بو و عطر آن هوا است. افزون بر غذا بودن هوا برای روح از دیدگاه طب ایرانی، بوی آن هوا نیز جداگانه روی روح اثر خاص دارد. لذا باید از بوی نامطبوع پرهیز کرد.
- وقتی شما می‌خواهید از روح و قوای روح استفادۀ عالی داشته باشید، تمام سه شاخۀ این روح اصلی در طب ایرانی ( روح طبیعی، قوای جسمی ، عضلانی) از هوای معطر یا بوی خوش تقویت می‌شوند. بنابراین بوی خوش در طب ایرانی مقوی روح است.
دوری از هوای متعفن
یک نکته در بحث آب و هوا، هوای تنفسی ما از لحاظ آلودگی‌های عفونی یا به دیدگاه طب ایرانی هواهای متعفن است. یک بحث خیلی جدی در اینجا داریم یکی این‌که کلاً شما فضای زندگی و مکان آموزشی خود را تا آن جایی که امکان دارد نزدیک نیزارها، مرداب‌ها، مانداب‌ها و غیره قرار ندهید.
به صورت طبیعی در چنین فضاهایی بخاراتی تولید می‌شود که از دیدگاه طب ایرانی هوا را آلوده می‌کند و تنفس آن برای قوا و ظرفیت روح یعنی روح حیوانی که قرار است روح نفسانی و روح طبیعی شما را هم پوشش بدهد و از آن ساخته شود، برای آن آلودگی به وجود می‌آورد و این تنفس مشکل پیدا می‌کند و مسائل تربیتی شما با مقاومت یا سختی رو به رو می‌شود.
فضاهای مستعد هوای متعفن
اگر فضای آموزشی خود را نزدیک یک نیزاری، مانداب و مردابی بردید، انتظار نداشته باشید که فرد مخاطب شما یادگیری‌های خوب و عمیقی داشته باشد. از آن طرف هر فضایی که عفونی باشد یا بوی نامطبوع داشته باشد یعنی فرض کنید با انواع زباله‌ها سر و کار داشته باشید، مناسب نیست.
یعنی یک جایی باشد نسیمی که به آن سمت وزیده می‌شود از سمتی باشد مثلاً محل نگهداری زباله‌ها باشد یا فضای عفونی باشد یا حتی گفته شده است فضایی که با مردار سر و کار دارد، شاید چیزی که الآن بخواهیم در فضاهای آموزشی بگوییم مثلاً نزدیک قبرستان‌ها یا مکان‌هایی که دفن میّت و غیره انجام می‌گیرد، یا حتی ممکن است دفن انسان نباشد، دفن مردار باشد، مثلاً حیوانات و غیره باشد.
خلاصه فضایی که مردار است یا دفن شده و یا مانده است، این‌ها هوای خاصی ایجاد می‌کنند، این هوای خاص که ممکن است محسوس هم نباشد و شما در تنفس خود بوی مکان یا غیره را احساس نکنید، امّا خود آن ریز موادی که وارد فضای تنفسی شما می‌شوند، از دیدگاه طب ایرانی روی روح شما تأثیر می‌گذارند و روح در امر تربیت بستر اصلی و حیات ما است.
اگر روح ضعیف شد، روح آلوده شد، روح بیمار شد، قوای تربیتی شما همگی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بنابراین چه فضاهای عفونی و متعفن، چه فضاهای نیزار و مرداب و مانداب و غیره و چه فضاهایی که با مردار و غیره سر و کار دارد و احتمال آن خیلی کمتر است، این‌ها را در نظر داشته باشید برای این‌که در این فضاها مکان آموزشی نسازید یا فرض کنید برای امر آموزش بچّه‌ها یا جوان‌ها را به این مکان‌ها نبرید.
مکان زباله‌دان اشتباهی شایع در خانه‌ها
یک امر خیلی کاربردی در میان خود افراد هم استفاده از نوع مکان زباله‌دانی در خانه است. ما یک اشتباه خیلی شایعی الآن داریم و آن هم این‌که سطل زباله را داخل آشپزخانه می‌گذاریم، الآن هم که آشپزخانه‌ها متأسفانه Open هستند یعنی با فضای کلّی یک ارتباط کامل هوایی دارند، تبادل هوا دارند و این زباله‌ها گاهی اوقات می‌ماند و متعفن می‌شود.
از همه بدتر این‌که گاهی اوقات فراموش می‌کنیم آخر شب این زباله‌ها را بیرون بگذاریم و شب تا صبح هوای این زباله‌دانی که بدون شک بعد از چند ساعت متعفن می‌شود و بوی نامطبوع دارد و شروع به آلوده کردن هوا می‌کند، در هوا می‌ماند و پخش می‌شود و شما بدون این‌که بدانید به قوای روحی خود و فرزندان خود در آن خانه‌ای که با آرامش خوابیدید، دارید لطمه وارد می‌کنید.
این امر آن‌قدر مهم است که حتی ما مستقیماً روایت در مورد آن داریم که حضرت امام علی (ع) می‌فرمایند: خاک‌روبه و زباله را هرگز پشت در منزل نریزید که جایگاه شیطان می‌شود.[1] شیطان مصادیق دارد، حالا ما نمی‌خواهیم وارد این بحث شویم، ولیکن همان آلودگی‌ها و تعفن‌ها هستند که شاید یکی از مصداق‌ها باشد.
خلاصه این‌که نباید زباله را خصوصاً شب تا صبح به هیچ وجه در فضای خانه یا نزدیک خانه یا پشت در خانه نگهداری کرد، به خاطر این‌که آن فضایی که شما در آن عمیق تنفس می‌کنید با موادی آلوده می‌شود که سلامت روح و قلب و مغز شما را آسیب می‌زند و می‌تواند در طولانی مدت به همۀ قوای آموزشی و تربیتی شما هم آسیب وارد کند. این نکته هم خیلی مهم است و کاربردی است، حتماً در مورد خانه‌های خود اصلاح کنید.
معطر کردن هوا
نکتۀ مهم دیگری که در امر هوا در فضای آموزشی باید در نظر بگیرید استفاده از هوا با عطر و بوی مناسب است. به یاد داشته باشیم یکی از اجزایی که تهویه و هوارسانی را به همراه خود دارد بحث آن بویی است که آن هوا دارد. غیر از آن‌که خود هوا برای روح از دیدگاه طب ایرانی یک غذا محسوب می‌شود و امر خیلی مهمی است، بوی آن هوایی هم که دارید استنشاق می‌کنید هم جداگانه روی روح اثر خاص دارد. یعنی وقتی ما وارد بحث‌های درمان بیماری‌های قلبی و بیماری‌های روحی در طب ایرانی می‌شویم که بحث تخصصی ما است، یک جایگاه خاص و خیلی ویژه برای عطرها است.
حالا می‌خواهیم بحث تربیتی را به این پیوند بدهیم. وقتی شما می‌خواهید از روح و قوای روح استفادۀ عالی داشته باشید یعنی این روحی که هم قلب شما را و تمام مسائل تربیتی مربوط به قلب را در بردارد و روحی که مغز شما را و تمام مسائل مربوط به یادگیری و حفظ، تفکر و حافظه را در بر دارد، روحی که مربوط به قوای پرورشی شما می‌شود یعنی روح طبیعی، قوای جسمی شما، عضلانی شما را در بر می‌گیرد، تمام سه شاخۀ این روح اصلی که در طب ایرانی مد نظر است، از هوای معطر یا بوی خوش تقویت می‌شوند. بوی خوش در طب ایرانی مقوی روح است.
حالا این‌که بوی خوش برای هر فردی چه است و چه استفاده‌ای از بوها می‌شود در یک بحث جداگانه باید بررسی شود، اینجا فقط خواستم داخل پرانتز اشاره کنم که وقتی دارید فضای آموزشی خود را با دیدگاه هوا تنظیم می‌کنید، به یاد داشته باشید که استفاده از بوهای مناسب اثر مثبت دارد.
تأثیرات بوی نامطبوع
نقطۀ مقابل آن قرار گرفتن ناخودآگاه در جایی است که بوی نامطبوع دارد. چون کسی که عمداً از بوی نامناسب استفاده نمی‌کند، امّا ناخودآگاه قرار گرفتن کودک، جوان، نوجوان شما در فضایی که بوی بد دارد، اثر معکوس و مخربی روی امور آموزشی او دارد. مثلاً فرض کنید یک فضای آموزشی است که فاضلاب آن بوی نامطبوعی به اتاق کار شما یا فضای آموزشی شما وارد می‌کند. یا فرض کنید در نزدیکی مکان شما کارخانه و یا مکانی است که یک چیزی را تولید می‌کند و یک بوی نامطبوعی داخل فضای کلّی این مکان پخش می‌شود.
یا فرض کنید افراد بهداشت را رعایت نمی‌کنند، فضای کلّی بوی بد و نامناسب به خود می‌گیرد یا زباله‌ها در فضای آموزشی درست تخلیه نمی‌شوند و روز بعد که بچه می‌آید و می‌خواهد شروع به امر یادگیری کند و یا جوان دانشجو می‌خواهد شروع کند، فضای کلّی آموزشی بوی نامطبوع دارد. در همان ابتدای امر روح یک نوع مقاومت نسبت به امر یادگیری و آموزش از خود نشان می‌دهد. یعنی این امر بوی مناسب فضای آموزشی از آن مسائلی است که باید در مورد آن دقت کنید.
به عنوان مثال فرض کنید هم امر آلودگی‌های عفونی را کنار این بوی نامطبوع باید در نظر بگیرید یعنی معمولاً هر بوی متعفن نشانۀ وقوع یک تعفن است، یک عفونت است. یعنی آن عامل میکروبی، عفونی از یک طرف آسیب می‌زند که باید جلوی آن را بگیرید و هم خود اصل تنفس بوی بد و نامناسب ضعیف کنندۀ روح است.
دوری از گل و گیاهان سمی
یکی از مضعف‌های روح در طب ایرانی بوی بد و نامناسب است. این را هم گوشۀ ذهن خود داشته باشید. یک سری توصیه‌های خاص هم در طب ایرانی داریم که گفته شده است، حالا شاید برای شما هم کارایی داشته باشد. به عنوان مثال فرض کنید یک مناطقی هستند که گیاهان زهردار مثل خرزهره را زیاد می‌کارند؛ چون رشد آن خیلی خوب است از این گیاه زیاد استفاده می‌شود. یا یک گیاهی مثل فرض کنید گیاه بیش که کاملاً سمی است، دیده می‌شود که در فضای بعضی مناطق پخش است و کاشته شده است.
یا مثلاً درخت گردو که یک درخت خیلی مفید و پر حاصل است، امّا شب هنگام یک سری سموم از خود متساعد می‌کند و اگر زیر این درخت خوابیدید و استراحت کردید یا برنامۀ کلاس آموزشی یا فضای آموزشی شما این درخت را در این فضا بیشتر داشت، انواع این درخت‌ها را که گفتیم و نام یک سری را که نام نبردم، این‌ها درختانی هستند که هوا را ناخواسته مسموم می‌کنند. یعنی نه آلودگی میکروبی است، نه آلودگی فیزیکی و غبار و غیره است، امّا یک ماده‌ای را در فضا متساعد می‌کنند که این ماده به روح شما ضرر می‌زند و سمی می‌کند.
از استراحت، از آموزش، از کار و یا خواب در این حوالی این درخت‌ها خودداری کنید و سعی کنید حداکثر فاصله را با این گیاهان سمی هم برقرار کنید. در مجموع در کنار هم گذاشتن تمام مطالبی که الآن گفتیم این است که مکان و فضای آموزشی شما باید هم هوایی از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ دما مناسب باشد تا بالاترین بهرۀ آموزشی را از آن ببرید.
[1]. الكافي (ط – الإسلامية)، ج6، ص 531.