کودکی پیامبر (ص) و وقایع مهم پیش از بعثت

این مقاله به بررسی دوران کودکی پیامبر اکرم (ص) پرداخته و وقا‌یع مهم پیش از بعثت را بیان می‌نماید. از جمله مسائل مهمی که در این نوشته بررسی می‌شود عبارتند از:

• تاریخ ولادت حضرت
• علت آوردن دایه برای پیامبر (ص)
• دوران کودکی پیامبر اکرم (ص)
• پیامبر اکرم در دوران جوانی در برخی جنگ‌ها شرکت داشتند.
• رسول خدا (ص) در جنگ‌ها هرگز نقش تهاجمی نداشتند و کسی را نکشتند و فقط دفاع می‌کردند.
• ماجرای ازدواج‌ پیامبر اکرم (ص)
• ماجرای نصب حجرالاسود و تدبیر جالب پیامبر اکرم (ص)

البته برای مطالعه درباره بعثت پیامبر اسلام (ص) و اتفاقات پس از آن می‌توانید به مقاله «بعثت پیامبر اکرم (ص)» مراجعه کنید.

ولادت پیامبر اکرم (ص)

بنا بر نقل مشهور در میان شیعه، پیامبر اکرم (ص) در هفدم ربیع‌الاول عام الفیل (سال حملۀ ابرهه به مکه) به‌دنیا آمدند 1 اما اهل‌سنت ولادت آن حضرت را در دوازدهم ربیع‌الاول می‌دانند.

پدر آن وجود مبارک، بنا بر نقلی پیش از ولادت و به نقلی دیگر، اندکی پس از ولادت رسول خدا (ص) از دنیا رفت؛ بنابراین پیامبر اکرم (ص) از ابتدای طفولیت، از نعمت پدر محروم بود.

 مادر بزرگوار او، آمنه، به‌سبب شوک ناشی از درگذشت ناگهانی همسر، قادر به شیر دادن فرزندش نبود؛ ازاین‌رو آن حضرت را به دایه‌ای، به نام حلیمۀ سعدیه سپردند تا ایشان را شیر بدهد و در ضمن، کودکی پیامبر در فضای پاک بادیه سپری شود.

کودکی پیامبر (ص)

حضرت محمد (ص) تا پنج سالگی در بادیه بود و فقط گاه‌گاهی حلیمه آن حضرت را نزد مادر می‌آورد و دوباره بازمی‌گرداند. پس از گذشت پنج سال، حلیمه رسول خدا (ص) را به مکه بازگرداند و به مادر تحویل داد، اما آن حضرت تنها یک سال در کنار مادر بود؛ زیرا ایشان شش‌ساله بود که مادرش وفات کرد.

خویشان مادری پیامبر (ص) از تیرۀ بنی عبد نجّار و قبیلۀ خزرج بودند که در یثرب (مدینه) زندگی می‌کردند. در سفری که آمنه برای دیدار خویشان خود به یثرب می‌رفت پیامبر (ص) را هم با خود برد. این سفر برای رسول خدا (ص) بسیار جالب بود و در آنجا شنا آموخت. در مسیر بازگشت از مدینه، آمنه در بین راه به‌شدت بیمار شد و در منزلگاه ابواء از دنیا رفت. امّ اَیمن، خدمتکار آمنه، وجود مقدس پیامبر (ص) را به مکه بازگرداند.

پیامبر گرامی اسلام (ص) تا هشت‌سالگی تحت سرپرستی جدش عبدالمطلب (ع) قرار داشت. عبدالمطلب در هنگام رحلت، ایشان را به ابوطالب (ع) سپرد؛ زیرا وی تنها عموی تنی پیامبر (ص) بود و شخصیتی نزدیک به عبدالمطلب داشت. آن حضرت تا بیست‌ و پنج سالگی در خانۀ عموی بزرگوارش بود و در این سن با خدیجۀ کبری (س) ازدواج کرد.

مهم‌ترین وقایع دوران کودکی پیامبر تا پیش از بعثت

از این مقطع تاریخی،‌ چند واقعۀ مهم در زندگانی پیامبر اسلام (ص) نقل شده است:

آثار رسالت در دوران کودکی پیامبر

یکی از وقایع دوران کودکی پیامبر سفر به شام است. ایشان در دوازده ‌سالگی با عموی خود به شام رفت و در این سفر بود که بحیرای راهب آن حضرت را دید. بحیرا آثار رسالت را در پیامبر اسلام (ص) مشاهده کرد و بنا بر نقلی به ابوطالب گفت: «او را از همین جا به مکه بازگردان چراکه یهودی‌ها در شام به او آسیب خواهند رساند. من بر جان او بیمناک هستم». 2

حضور در نبردهای فجار

رویداد دیگر این دوران، حضور رسول خدا (ص) در نبرد فِجار است. نبردهای فجار، نبردهایی بود که با شکنندگان حرمت ماه‌های حرام در می‌گرفت و زشتی این امر را نشان می‌داد. در آن زمان، قبیلۀ بنی‌بکر حرمت ماه حرام را شکسته بود و قریش با آنان به نبرد پرداخت. بنا بر روایات تاریخی، رسول خدا (ص) در این نبردها حضور داشتند. سنّ آن حضرت را در این ماجرا از شانزده تا بیست سال نوشته‌اند. ممکن است  در آغاز این جنگ‌ها ایشان شانزده‌ ساله بوده و در پایان آن‌ها بیست ‌ساله؛ زیرا نقل شده که این جنگ‌ها چهار سال طول کشید.

البته رسول خدا (ص) در این جنگ‌ها هرگز نقش تهاجمی نداشتند و کسی را نکشتند و مجروح هم نکردند. آن حضرت نه‌تنها در این جنگ، بلکه در جنگ‌های دوران رسالت خود هم کسی را به‌دست خود نکشت. تنها یک مورد نقل شده که مربوط به جنگ احد و در حال دفاع بوده است. براساس روایات تاریخی، رسول خدا (ص) در نبردهای فجار تیرهایی را که به‌سوی عموهایشان پرتاب می‌شد با وسیله‌ای دور می‌کرد.

ازدواج با خدیجه کبری (س)  

دوران کودکی پیامبر اکرم به پایان رسید و یکی از فرازهای مهم زندگی رسول خدا (ص) آغاز شد. ازدواج با خدیجه کبری (س).

دشمنان اسلام و غربی‌هایی که درپی خورده گرفتن بر پیامبر عظیم‌الشأن اسلام (ص) هستند، دربارۀ ازدواج‌های پیامبر خدا (ص) قلم‌فرسایی‌ها کرده و جسارت‌ها نموده‌اند، اما این ازدواج نشان می‌دهد که توهین‌های آنان چیزی جز توهمات بی‌پایه نیست. در موقعیتی که جوانان عرب، به‌خاطر شرایط اقلیمی زود به بلوغ می‌رسیدند و در سیزده یا چهارده‌سالگی ازدواج می‌کردند و هیچ محدودیتی هم برای تعداد زنان نداشتند، پیامبر بزرگوار اسلام (ص) تا بیست و پنج‌سالگی هیچ ازدواجی نداشته است.

 برخی از پدرها و پسرها در آن مقطع، پانزده سال با هم اختلاف سنی داشتند. علاوه بر این، رسول خدا (ص) به خواستگاری حضرت خدیجه (س) نرفت و پیشنهاد ازدواج از جانب خدیجه (س) مطرح شد. اوج دوران جوانی و توانایی جسمی رسول خدا (ص) با همین یک زن بود که از آن حضرت بزرگ‌تر هم بوده است.3 ایشان تا زمان وفات خدیجه (ع) یعنی تا حدود پنجاه‌سالگی، هیچ ازدواج دیگری نکردند. این‌ موارد و شواهد بی‌شمار دیگر نشان می‌دهد که چهره‌ای که برخی مغرضان از رسول خدا (ص) ترسیم کرده‌اند، تا چه حد از واقعیت دور است.

ولادت امیرالمؤمنین (ع)  

از فرازهای مهم دوران پیش از بعثت، ولادت امیرالمؤمنین (ع) است. رسول خدا (ص) سی‌ساله بود که علی بن ابی طالب (ع) به دنیا آمد. آن حضرت در کعبه متولد شد؛ افتخار بزرگی که فقط نصیب ایشان شده است.

 نقل شده که وقتی آن وجود مقدس به دنیا آمد، چشمانش بسته بود تا هنگامی که او را به آغوش پیامبر اکرم (ص) دادند. در این هنگام امیر مؤمنان (ع) چشم خود را به سیمای چون ماه پیامبر (ص) گشود.

دوران کودکی پیامبر (ص) بدون حضور پدر و مادر بزرگوارش به سختی سپری شد. اما امیرالمومنین (ع) این توفیق را داشت که در آغوش پیامبر اکرم (ص) متولد شد و در دامان ایشان پرورش یافت.

ماجرای نصب حجرالاسود

نصب حجرالاسود نیز پنج سال پیش از بعثت رخ داد. رسول خدا (ص) سی‌ و پنج‌ساله بودند که سیل کعبه را ویران کرد. وقتی خانۀ خدا بازسازی شد، مردم بر سر اینکه چه کسی حجرالاسود را نصب کند،‌ با هم اختلاف کردند؛ حتی آمادۀ جنگ هم شدند. هر یک از قبایل قریش می‌خواستند که این افتخار نصیب آن‌ها بشود.

 به پیشنهاد رسول خدا (ص) سنگ را در پارچه‌ای قرار دادند و سران قبایل، هریک گوشه‌ای از آن را گرفتند و بالا آوردند و آن حضرت خود، آن را بر سرجایش نصب نمود. با این تدبیر، هم نزاع پایان یافت و هم شایسته‌ترین فردی که باید حجر را در جای خود قرار بدهد این کار را انجام داد.

---